Ramazan ayında mistik bir geziye ne dersiniz? Tarih ve kültüre tanık olurken bir yandan da ruhunu doyurmak isteyenler için başta camiler ve türbeler olmak üzere ülkemizin dört bir yanında birçok seçenek var.
İçinde bulunduğumuz Ramazan ayı dini mekanların daha çok ziyaret edildiği, inanç turizminin tavan yaptığı bir dönem. Bu ay boyunca kutsal sayılan mekanlarda edilen duaların daha çabuk kabul göreceğine dair genel inanç, başta camiler ve türbeler olmak üzere tarihi ve dini mekanları dolduruyor.
Özlem Kapar Bayburs, haftalık ekonomi dergisi Para için İstanbul’dan Bursa’ya, Edirne’ye Diyarbakır’dan, Siirt’e, Konya’ya kutsal adresleri derledi.
İSTANBUL
Sultanahmet en hareketli bölge
İstanbul’da Ramazan’da dini mekan ziyaretlerinin odağında Sultanahmet var. Meydanda kurulan iftar çadırıyla, ses, ışık ve görsel animasyonlarla şenlikli bir havaya bürünen Sultanahmet, bu tür gezilerin uğrak yeri oluyor. Gün boyunca camii ve türbeleri ziyaret edip dua edenler yine tarihi bir mekanda orucunu açmayı tercih ediyor. Ramazan ayına özel tur proramları hazırlayan seyahat acenteleri programlarını öğleden sonra başlatıp iftar yemeği alındıktan sonra gece de devam ettiriyor.
İstanbul’da Ramazan ayı boyunca en çok ziyaret edilen cami ve türbelerden bazıları şöyle:
Eyüp Sultan Türbesi:
İstanbul’da en çok ziyaret edilen türbe olan Eyüp Sultan Türbesi, Eyüp Sultan Camii’nin yanında. Hz. Muhammed’in ordusunda sancaktar olup, İstanbul’un Araplar tarafından kuşatılması sırasında şehit olan Hz. Eyyub El-Ensari’nin mezarı burada. Mezar fetihten sonra bulunmuş ve üzerindeki türbe 1459 yılında cami ile birlikte inşa edilmiş. Türk toplum ve devlet hayatında tarih boyunca büyük yeri ve önemi olmuş bir mekan. Zira Osmanlı padişahları tahta çıkışlarında Eyüp Sultan’da kılıç kuşanmışlar. Öyle ki, Eyüp Sultan’a yakın gömülmek bile kutsal bir amaç olmuş. Geçen yıl restorasyondan geçen türbe, Ramazan ayı boyunca 24 saat açık. Çeşitli dilekleri olanlar türbenin önünde dua eder ve çevresini üç defa dolaşırlar. Türbenin ayakucunda bulunan suyun kalp hastalığına şifa olduğuna inanılır.
Oruç Baba Türbesi:
İstanbul ve Ramazan denince akla ilk gelenlerden. Topkapı Şehremini’nde. Özellikle Ramazan’ın ilk ve son günü orucun burada açılması bir gelenek . Şeyh Mustafa Zekayi Efendi olarak bilinen Oruç Baba’nın Ramazan ayının ilk günü orucunu Hızır Aleyhisselâm ile birlikte sirke ve ekmekle açtığına inanılır. Hayatı boyunca birçok dini eğitim almış ve birçok tarikat öğretilerinden geçmiş birisi olan Oruç Baba’nın tüm ömrünü oruç tutarak geçirdiği biliniyor.
Hırka-i Şerif Camii:
Hz. Muhammed’in Veysel Karani’ye hediye ettiği hırkanın (Hırka-ı Şerif) muhafaza ve ziyaret edilmesi için padişah Sultan Abdülmecid tarafından yaptırılan Camii, Ramazan ayı boyunca İstanbul’da en çok ziyaret edilen kutsal mekanların başında geliyor. Genelde her Ramazan 1 milyonun üstünde ziyaretçi alıyor. Hırka-i Şerif’i ziyarete gelenler ayrıca Sakal-ı Şerif, Hz. Muhammed’e ait bir iç gömlek ve Başmak-ı Şerif, Kabe örtüleri ile Veysel Karani’nin takkesini ve kemerini görebiliyor. 2 Haziran’da kapılarını açan Hırka-i Şerif, arife günü ikindi vaktine kadar ziyaret edebiliyor. En kalabalık gün de Kadir Gecesi oluyor, sabah ezanına kadar ziyarete açık oluyor.
Yuşa Peygamber Türbesi:
İsrailoğullarına gönderilen peygamberlerden olduğuna inanılan Hz. Yuşa’nın kabrinin burada olduğuna inanılır. Peygamberler tarihinde geçen tespitlere göre, Boğaziçi bölgesine geldiği ve burada vefat ederek defnedildiği söylenir. Beykoz’un tepelerinde Boğaz’ın en görkemli yerinde bulunan türbede hem dualarınızı eder hem de yeşilliklerin arasından o eşsiz Boğaz manzarasını seyredebilirsiniz.
Mehmed Emin Tokadi Türbesi:
Mehmet Emin Tokadi Türbesi, Zeyrek’te, Unkapanı Caddesi ile Zeyrek Yokuşu’nun kesiştiği köşede. Evliyaların hocası olarak bilinen üç büyük evliyadan biri olan Mehmet Emin Tokadi, 1664 senesinde Tokat’ta doğmuş ve 81 yaşındayken İstanbul’da vefat etmiş. Kendisini ziyaret edenlerin, yaptıkları duaların kabul olunduğuna inanılıyor.
Aziz Mahmut Hüdâyi Türbesi:
Aziz Mahmud Hüdâi, Anadolu’da yetişen büyük velilerden birisi ve aynı zamanda Celvetiye tarıkatının pirlerinden. 1628 yılında İstanbul’da vefat eden Aziz Mahmud Hüdâi buraya gömülmüş. Üsküdar’ın tepelerinden birinde olan türbesinde yazılı bir duası var: “Sağlığımızda bizi, vefatımızdan sonra kabrimizi ziyaret edenler ve türbemizin önünden geçtiğinde Fatiha okuyanlar bizimdir. Bizi sevenler denizde boğulmasın, ahir ömürlerinde fakirlik çekmesin, imanlarını kurtarmadıkça göçmesin…”
Merkez Efendi Türbesi:
Hem tıp doktoru hem de din alimi olan Merkez Efendi döneminin ileri gelen hekimlerinden olmayı başarmış ve Mesir Macunu’nu icat etmiş.Türbesi, Topkapı’dan Sahil Yolu’na doğru giderken yolun sağ tarafında, Mevlanakapı’nın arka sokaklarından birinde. Türbe, çilehanesi ve yanındaki dilek kuyusu ile eskiden olduğu gibi günümüzde de dilekte bulunmak için halkın en çok ziyaret ettiği kutsal yerlerden biri.
Fatih Camii ve Fatih Sultan Mehmet Türbesi:
İstanbul’un fatihi, Fatih Sultan Mehmet’in yaptırdığı caminin içerisinde darüşşifa, tabhane, imarethane, medrese ve külliyeler bulunuyor. İstanbul şehrinin yedi tepesinden birisine inşa edilmiş. Bu mekanı asıl Ramazan ayında özel kılan Fatih Sultan Mehmet’in türbesi ile birlikte Osmanlı İmparatorluğundan birçok ismin burada mezarının olması.
BURSA’DA RAMAZAN
Ramazan’da dini ve tarihi turlarının uğrak noktalarından biri de Osmanlı’nın ilk payitahtı Bursa. Sultanlar ve evliyalar şehri Bursa’da Ramazan ayının bereketi en çok Emir Sultan Camisi çevresinde yaşanıyor. Bursalılar ve şehir dışından gelen ziyaretçiler Emir Sultan, Muhammed Üftade, Molla Fenari, Yeşil Türbe gibi önemli dini mekanlarında dua edip Kur’an-ı Kerim okuyor.
Emir Sultan Camii ve Türbesi:
Emir Sultan Camii ve Külliyesi; Bursa’da Ramazan’da gezilecek yerler listesinde ilk sırada yer alıyor. 15.yüzyılda, Sultan Mehmed Çelebi’nin hükümdarlığı sırasında, Yıldırım Bayezid’in kızı Hundi Fatma Hatun tarafından kocası Emir Sultan adına yaptırılmış. Üç Osmanlı sultanı dönemlerinde yaşamış ve sufilikte velilik rütbesini kazanan Emir Sultan’ın türbesinin İslam dünyasında beşinci makam olduğu iddia ediliyor. Peygamber soyundan geldiği için “Emir”, gönülleri fethettiği için “Sultan” ünvanı almış. Türbe yapısal olarak özgünlüğünü yitirmiş. Ancak sahip olduğu manevi değerinden hiçbir şey kaybetmeyerek günümüze gelmiş. Türkiye’de en çok ziyaret edilen cami ve türbeler arasında İstanbul’daki Eyüp Sultan Türbesi’nden sonra ikinci sırada geliyor.
Ulu Camii:
Türk-İslam mimarisinin en önemli eserlerinden Bursa Ulu Cami, Ramazan dolayısıyla ziyaretçi akınına uğruyor. Bursa`nın en görkemli camisi ve en önemli tarihî yapılarından olan Ulu Cami, Osmanlı Devleti`nin dördüncü hükümdarı Yıldırım Bayezıd tarafından yaptırıldı. 1396 yılında Niğbolu Zaferi sonrası büyük bir cami yaptırmak isteyen Yıldırım Bayezıd, caminin yerini Emir Sultan’ın gördüğü rüya üzerine belirler. Söz konusu arsa üzerinde evi, bahçesi olanlara başka yerden muadili yerler verilir. Ancak yaşlı bir kadın evini satmak istemez. Kadın evini satmak istemeyince zorla alınacağı söylenir. Daha sonra kadın yerini satmaya razı olursa da ‘gönül rızası olmadan alınan yerde namaz kılınmaz’ gerekçesiyle evin alanına düşen kısımda şadırvan yaptırıldığı rivayet ediliyor. Bu nedenle Ulucami’nin ortadaki kubbesinin altında havuzlu, 18 köşeli bir şadırvan bulunuyor.
Üftade Camii ve Türbesi:
Muhammed Üftade, İstanbul’da türbesi bulunan Aziz Mahmud Hüdai’nin hocası. Bursa, Pınarbaşı semti yamaçlarında bulunan Üftâde Camisi’nin doğusunda yer alan türbede, 1589 yılında vefat eden Üftade, oğullarına ait sandukalar ile kimliği belirsiz dokuz ahşap kabir bulunuyor. Türbe, 1866 yılında Serasker Hasan Rıza Paşa tarafından yeniden inşa ettirilmiş . On altı yaşlarında, Ulucami’de fahri müezzinliğe ve muhtelif camilerde imamlığa başlayan Üftâde, bu görevleri 18 yıl sürdürdükten sonra, vaaz ve irşad hizmetlerine başlamış. Doğanbey, Namazgah ve Kayhan Camilerinde hitabette bulunmuş. Hz. Üftade, aynı zamanda şair. Türbeye özellikle sağlık sorunları yaşayanlar gelip dualar ediyorlar ve şifa istiyorlar.
Yeşil Camii ve Türbesi:
Yeşil Semti’nde bulunan cami, 1419 yılında Yıldırım Bayezıt’ın oğlu Çelebi Mehmet tarafından yaptırılmış. Yeşil Camii’nin karşısında Bursa’nın en değerli anıtsal yapılarından biri olan Yeşil Türbe bulunuyor. I. Mehmed ve ailesinin gömüldüğü yer olan türbenin büyük bölümü yeşil çinilerle kaplı.
Muradiye Camii:
Muradiye semtinde bulunan cami, Sultan II. Murat tarafından 1424-1426 yılları arasında yaptırtılmış. Beş bölümlü son cemaat yerinin kemer araları çeşitli geometrik tuğla ve çinilerle bezeli. Caminin girişi kemerli olup, tavanı geometrik motifle süslü çini ile kaplı. Kapı kanatları ahşap işçiliğin en güzel örneklerinden biri. Yapıda çeşitli geometrik tuğla süslemeler de yer alır. Rokoko tarzındaki mihrap, 18. yüzyılda yapılmıştır. Bu cami Bursa’da Osmanlı padişahları adına yapılan son cami.
IŞIL IŞIL EDİRNE
Osmanlı’nın ikinci başkenti Edirne, Ramazan’da ışıl ışıl. Her biri görkemli onlarca irili ufaklı tarihi camiye ve Selimiye, Üç Şerefeli Cami, Sultan 2. Bayezid Camii, Muradiye, Eski Cami gibi “Selatin Camileri”ne ev sahipliği yapan Edirne, özellikle her yıl Ramazan ayında daha çok ziyaretçi çekiyor.
MEVLANA’NIN MEKANI KONYA
İslam âlimi Mevlana Celaleddin Rumi’nin yaşadığı şehir Konya, özellikle Ramazan ayında ziyaret edilmesi gereken kentlerin başında geliyor. Gezilecek yerler arasında Mevlana Celaleddin Rumi’nin türbesi ve Mevlana Müzesi ilk sırada. Şehzade Selim tarafından yaptırılan Selimiye Camii de görülmeye değer. Diğer gezilmesi gereken yerler şöyle: Alaeddin Tepesi, Şems-i Tebrizi Cami ve Türbesi, Kapu Cami, Aziziye Cami ve Tarihi Sille köyü.
DİYARBAKIR’DA 82 TARİHİ MEKAN
Her köşesinde bir İslam eseri bulunan, 82 tarihi mekânıyla açık hava müzesi olan Diyarbakır’ın, Mekke ve Medine’den sonra en çok sahabe mezarını barındıran şehir olduğu ne yazık ki çok bilinmiyor. 27 şehit sahabenin mezarı; 6 peygamberin de mezar ve mekânlarına ev sahipliği yapan Diyarbakır, Ramazan ayında kültür ve inanç turu yapmak için ideal.
Hz. Süleyman Camii ve 27 Şehit Sahabe Türbesi, Diyarbakır’daki kutsal merkezlerin başında geliyor ve Ramazan ayında bol ziyaretçi çekiyor. Hz. Süleyman Camii, Nisanoğlu Ebul Kasım tarafından 1155-1169 yılları arasında yaptırılmış. Cami bitişiğinde Osmanlılar döneminde yapılan Halid Bin Velid’in oğlu Süleyman ile Diyarbakır’ın Araplar tarafından alınışı sırasında şehit düşen diğer sahabelerin yattığı Meşhed bulunuyor. Diyarbakır’da mezar yerleri kesin olarak bilinen 30 sahabenin 27’sinin kabri bu camide.
Öte yandan Diyarbakır’ın çıkışında, yolun 25 km. kadar içerisinde şirin bir yerleşim yeri Eğil ilçesi, başlı başına dini bir merkez. Tarihin çeşitli dönemlerinde konumu itibariyle çeşitli inançların ve toplumların hüküm sürdüğü Eğil, birçok peygamber kabrine ev sahipliği yapıyor. Eğil, Nebi Harun-i Asefi, Nebi Hallak, Nebi Harut, Nebi Zünnun, Nebi Hürmüz, Nebi Ömer ve Danyal ile Kur’an-ı Kerim’de isimleri geçen Zülkifl ve Elyesa peygamberlerin kabirlerinin bulunmasıyla daha da önemli hale gelen bir kutsal mekanlar diyarı.
ŞANLIURFA
Hazreti İbrahim, Eyyüp, Musa, Şuayip başta olmak üzere birçok peygambere ev sahipliği yapan Şanlıurfa, inanç turizminin yanı sıra kültürel değerleriyle de ön plana çıkıyor. Şanlıurfa’da en fazla ilgiyi kentle özdeşleşen ve üç ilahi dinin atası kabul edilen Hazreti İbrahim’in ateşe atıldığı yer olarak rivayet edilen Balıklıgöl görüyor. Her yıl çok sayıda yerli ve yabancı turistin gezdiği Balıklıgöl, Ramazan ayında ziyaretçi akınına uğruyor. Buradan tarihi Urfa Kalesi’ne çıkan ziyaretçiler, tarihi ve yeni yapıların iç içe olduğu kenti kuş bakışı seyrediyor. Kalenin eteğindeki doğal mağaralarda oluşturulan kafelerde yorgunluk atan turistler, daha sonra tarihi çarşı ve hanlarda adeta geçmişe yolculuk yapıyor. Ziyaretçiler, Balıklıgöl’ün yanı sıra kentte yaşamış diğer peygamberlerden Hz. Eyyüp’ün çile çektiği makam olarak kabul edilen “Sabır Mekanı”na da ilgi gösteriyor.
SİİRT
Başta Veysel Karani ve İbrahim Hakkı olmak üzere çok sayıda evliya türbesinin bulunduğu Siirt, inanç turizminin en gözde şehirlerinden biri. İslam inancının yayılmasında büyük rol oynayan Veysel Karani ile onun yolunu izleyen İbrahim Hakkı’ya ait türbelerin bulunduğu Ziyaret (Veysel Karani) ve Tillo (Aydınlar) ilçeleri, ruhani özellikleri ile görülmeye değer. İnanç açısından büyük önem taşıyan bu iki ilçe, Ramazan’da daha çok ziyaretçi çekiyor.