Last Updated on 4 Ocak 2018 by Yaşar Çelik
2018’in ilk günleri turizmciler için iyi haberlerle başlıyor. Geçtiğimiz son iki yılın tüm olumsuzluklarını geride bırakmaya hazırlanan turizmciler güvenlik sorunları ve siyasi nedenlerle gerileyen Avrupalı turist sayısında bu yıl ciddi artış bekliyor.
Ana kaynak pazarımız Almanya’dan 5 milyona yakın turist öngörüsünde bulunan turizmcilerin bir başka yükseliş beklediği pazar ise İngiltere. İngiltere’den gelecek turist sayısındaki artış öngörüsü de yüzde 40 oranında.
Kriz nedeniyle askıya alınan turizm yatırımlarında da bu yıldan itibaren canlanma bekleniyor. Birçok dev grup hem yeni yatırımlara soyunurken hem de yarım bıraktığı inşaatlarını tamamlayacak.
İşte 2018 için turizm sektörü meslek örgütleri başkanları ve önde gelen şirketlerin sahipleri ve CEO’larının görüşleri:
Osman Ayık (Türkiye Otelciler Federasyonu Başkanı)
“Alman pazarına büyük önem vermeliyiz”
2017’de Rusya pazarında hızlı dönüşü yakaladık, beklentilerimizi de aşan sayıda Rus misafirimizi ağırladık, ama buna karşılık yıllardır bizim ana pazarımız olan Almanya’da beklediğimiz düzeyi yakalayamadık, aksine gerileme yaşadık. Yıl sonuna doğru biraz toparlanma görüldü; ancak bunun için de yeteri uçak sağlanamadı. Buna karşın yine de 3 milyona yakın Alman misafiri ağırladık. Almanya’nın diğer önemi de diğer pazarları sürükleyici niteliği olmasıdır; Almanya pazarının daralması diğer yan pazarları da daraltmıştır. Bu nedenle bizim Alman pazarına büyük önem vermemiz gerekmektedir. Turizm Şurası’nda alınan kararların da takip edilerek hayata geçirilmesi durumunda, hükümetimizin de desteği ile 2018’den sonraki yıllarda kademeli olarak sayıların ve gelirlerin artarak en kısa sürede eski seviyesine ulaşmasını ve üstüne çıkmasını bekliyoruz.
Oya Narin (Turizm Yatırımcıları Derneği Başkanı)
“Yatırım iştahı devam ediyor”
2018 yılında Türkiye’de turist sayısında önemli bir artış beklentisi içindeyiz. Yeni bir talihsizlik ortaya çıkmadığı müddetçe turist sayısı bakımından 2018’in görece iyi bir yıl olacağını tahmin etmek mümkün. Bu artışın gelirlere de bir ölçüde yansıyacağını öngörebiliriz ancak 2015-2016 evresinin ülke algısında ve fiyatlarda yarattığı tahribatın 2020 yılından önce tamir edilemeyeceğinin ve 2014 yılına referansla kaybedilen en az 18,5 milyar dolarlık gelirin telafisinin kısa dönemde imkansız olduğunun farkında olmamız gerekiyor. Sektörümüzde 2017 yılında yatırım teşvik belgesi almış yaklaşık 3,5 milyar ABD doları tutarında 255 adet yatırım planlanmaktadır. Bu rakamın 2014 yılında 422 yatırım teşvik belgesi için yaklaşık 6,5 milyar ABD tutarı olduğu dikkate alınırsa yaşanan daralmanın yatırım iştahını hemen hemen yarıya indirdiği ancak tamamen ortadan kaldırmadığı görülmektedir. 2018 ve sonrasında turist sayısının artışına paralel olarak gelirlerde artış kaydedilebilirse yatırım ivmesinin hızlanması beklenebilir.
Erkan Yağcı (Akdeniz Otelciler Birliği Başkanı)
“Yeni yatırımlar için doğru zaman 2018 sonları”
Antalya’nın başarı eşiği 12 milyon yabancı turisttir. Antalya’nın tekrar başarıyı konuşması için bu rakamlara yaklaşması lazım; 2018 yılı için hedefimiz 12 milyon turiste ulaşmaktır. Tabii işin gelir tarafı da var. Turizm gelirimizi dünya ortalamasının üzerine çıkartmamız şart. Sektörde şu anda öncelik daha önceden başlamış olan yatırımları sonlandırmak. Turizmde yaşanan darboğaz nedeniyle önümüzü göremediğimiz bir dönemden geçtik, dolayısıyla yatırımlar da bir süreliğine durdu. Öncelikle misafir sıkıntısı yaşamamalıyız ve talebi arttırmak için pazar çeşitlendirmesi yapmalıyız. Sistem ağırlıklı olarak sezonluğa dönmüş durumda; bu nedenle tanıtım atakları gerçekleştirmeliyiz. Ama bunu sektörün tek başına yapması zor. Kamuyla entegre bir şekilde pazar çeşitlendirmesi ve sektörel büyüme gerçekleşebilir. Bu çerçevede, bu sürecin, yani yeni inşaat kararları alınmasının 2018 yılı sonunda gerçekleşeceğini düşünmekteyim.
Fatih Şenel (Türk Acenteciler Birliği -COOP TRR CEO’su)
“Alman ve Rus turist yarışı olacak”
Almanya’da faaliyet gösteren COOP TRR üyesi acentelerden aldığımız bilgilere göre özellikle Alman aileler erken rezervasyon yaptırıyor, son bir aydır yapılan rezervasyonlardaki artış önümüzdeki günler için de iyi sinyaller veriyor. Krizde Türkiye’ye yönelik rezervasyonlarda ilk iptaller gruplardan, ailelerden, okul gezileri ve spor kulüplerinden gelmişti. Bu kesimin Türkiye’yi yeniden tercih etmeye başlaması demek turizmde ana kaynak pazarımızın eski günlerine döneceğine dair umudumuzu güçlendiriyor. Almanya’dan ülkemize turist getiren tur operatörlerinin 2018 planlamalarındaki kapasite artışı da dikkat çekici. Pazarın en büyük oyuncusu olan Sun Express, tarihinin en büyük kapasite artışını yaparak, sezon boyunca Almanya’dan Antalya’ya toplam 3 milyon koltukluk kapasite ayırdı. Diğer havayolları da Türkiye için koltuk kapasitesini büyük ölçüde arttırdı. Tüm bu göstergeler Alman turist sayısının 2018’de 5 milyonu aşacağına işaret ediyor. Görünen o ki 2018’de Türkiye’de, Alman ve Rus turist yarışı olacak. Her iki ülkeden Türkiye’ye gelecek turist sayısı birbirine yakın seyredecek.
Timur Bayındır (Türkiye Otelciler Birliği Başkanı)
“Oda fiyatlarını yükseltmeliyiz”
Yılı turist sayısında ve konaklama sektörü doluluklarında yükselişle bitireceğiz. Ocak-Ekim 2017 döneminde Türkiye genelinde otel dolulukları 18.5 artışla yüzde 60.1 olarak gerçekleşti. Bu artışı iyi tahlil etmek lazım. Gelen müşteri profili artık daha farklı. Bunu fiyatlara yansımasını da net bir şekilde görüyoruz. Avrupa’da 2017 yılının ilk 10 ayında oda fiyatlarında en büyük kaybı yaşayan ülke yüzde 13.1 düşüş ve 68.9 Euro ile Türkiye oldu. Şimdi üzerinde önemle durulması gerek konu, “elimizdeki müşteriyi de kaybetmeden fiyatlarımızı nasıl yükselişe geçirebiliriz” olmalı. Turist sayısındaki artıştan daha çok, fiyatlarda yükselme sağlamaya odaklanmak lazım. Özellikle İstanbul’da konaklama fiyatlarını yükseltecek olan kongre turizmidir, bu alanda daha çok çalışmalıyız. Gelecek yıl herhangi bir olumsuzluk yaşanmazsa turist sayısındaki yükselişin devam etmesini öngörüyoruz. Ancak yine de beklenti çıtasını çok fazla yükseğe koymamak lazım. Maalesef 2018’in tanıtım planı henüz belli değil. Bir an önce tanıtımlar başlamalı ve tanıtım bütçesi artırılmalı. İstanbul ve Antalya yeni yatırımlara doydu; artık Anadolu’ya yayılması zamanı.
Veysi Öncel (Çeşme Otelciler Birliği Başkanı)
“Çeşme, 2018’de de adından çok söz ettirecek”
2018 yılına ümit ve dualarla başlıyoruz. Gerçekten buna çok ihtiyacımız var. Yaklaşık üç yıldan beri para kazanmayıp kötü sezonlar geçiren Türk turizmi, 2018 yılında özlenen günlerine kavuşacaktır. 2018 yılının umulandan daha iyi ve yüzümüzün güleceği bir yıl olacağını tahmin ediyorum. Biz Çeşme olarak 2018 yılını iyi geçireceğiz; çünkü çok çalışıyoruz. Özellikle iç turizmde adından en çok söz edilecek belde, yine Çeşme olacaktır. Geçtigimiz yıllar turizme yaramadığı için bölgemizde de parmakla sayılacak kadar yeni tesis yapıldı; morali bozuk turizmci yatırım da yapamadı.
Mete Vardar (Jolly Tur Yönetim Kurulu Başkanı)
“Teknolojiye 20 milyon dolar yatırım yaptık”
Hizmet sektöründeki başrol oyuncularından biri olarak, alt acentelerimizle beraber yaklaşık 5 bin kişilik bir aileyi temsil ediyoruz. 2017’yi yüzde 45’lik büyümeyle 700 milyon TL ciro ile kapatıyoruz. 2018’de yüzde 50’lik büyüme ile 1 milyar TL’nin üzerine çıkmayı hedefliyoruz. 2018’deki büyümemizin ana dinamiği, üzerinde dört yıldır çalıştığımız büyük teknoloji yatırımımızın devreye girmesi olacak. 1 Ocak 2018 itibariyle hayata geçecek 20 milyon dolarlık yeni yatırımımızı globalleşme yolundaki en kritik adımımız olarak görüyoruz. Türkiye turizmine yeni ufuklar açacak yeni bir teknoloji platformu kazandırdık; kendimiz dönüşürken sektörü de dönüştüreceğimiz bu teknoloji yatırımıyla dünya arenasında da rekabetçi olacağız. Yatırımlarımız teknolojiyle sınırlı değil, farklılaşan beklentiler doğrultusunda pek çok özel turu programımıza aldık; Jolly Tur yeni dönemde çok daha eğlenceli ve aktif olacak. Öte yandan istihdam açısında da artış planlıyoruz, personel sayımızı yüzde 20’ye yakın arttıracağız.
Hamdi Güvenç (YDA Dalaman Havalimanı Genel Müdürü)
“1 milyon İngiliz turist bekliyoruz”
İngiliz turistler 2018’de İspanya’dan vazgeçip ülkemize yönelecek. Euro-Pound ilişkisi lehimize gelişiyor. Pound’la alım yapan İngiliz tatilci için İspanya artık çok pahalı. Türkiye’nin fiyat avantajı da tercih nedeni olacak. Biz de turizmciler olarak İngiltere’de yoğun bir tanıtım bombardımanı yapıyoruz. İngiltere’yi yedi bölgeye ayırdık, her bölgede bir İngiliz partnerle çalışıyoruz. Bunlar kendi bölgelerindeki acenteleri her gün ziyaret edip nabız yokluyor ve Londra Turizm Ataşeliği’ni, Bakanlığı ve bizi bilgilendiriyorlar. Böylece pazarın durumu hakkında birinci elden haber alıyoruz. Bunun yanı sıra Sales Weekend’ler düzenliyoruz. Her cumartesi bir acentede Türkiye Satış Günü yapıp bölgemizden gönderdiğimiz lokal hediyelerle festival havasında satış yapıyoruz. Böylece doğrudan doğruya İngiliz tüketiciye dokunuyoruz. Dalaman olarak 2018’de 1 milyon İngiliz turist sayısını yakalayacağımıza inanıyorum. İngiltere’de rezervasyonlar üç dalga halinde gelişir. Birincisi Ocak-Şubat aylarında, ikincisi nisan-mayısta üçüncü dalga da son dakika satışlarıdır. Birinci dalgayı kaçırırsak piyasanın yüzde 40’ını kaçırmış oluruz. O yüzden ocak-şubatta da etkinliklerimiz yoğun olarak devam edecek.
Burak Tonbul (Diana Travel Genel Müdürü)
“İspanya yerine Türkiye’ye gelecekler”
2017’de Batı Avrupa’dan gelen turist sayısında eksiye düşmüşken sadece İngiltere’de yükseliş oldu. Bunun en baştaki sebeplerinden biri Türkiye ve İngiltere arasında herhangi siyasi bir husumetin olmamasıdır. Ülkeler arası imajda herhangi bir sorun da sözkonusu değildir. İngiliz vatandaşları için ülkemiz seyahat edilebilecek güvenli ülkeler arasındadır. Bir başka neden de İngiltere’nin para birimi Pound’un Euro karşısında değer kaybetmesiyle İngiliz tüketici için İspanya’nın ciddi pahalı hale gelmesidir. İspanya’ya giden İngiliz turistler de tur operatöründen tatil paketi almak yerine hem havayollarından hem de otellerden direkt satın almayı tercih ediyor. Zaten İngiltere’deki her havalimanından dolmuş gibi İspanya’nın tatil bölgelerine uçak var. Yani İngiltere’de İspanya, tur operatörleri için cazip bir destinasyon olmaktan çıkarken, Türkiye’nin cazibesi yükselmektedir. Öte yandan İngiliz turistler için tur operatörlerinin hazırladığı paketler çok cazip çünkü İngiltere merkezli ucuz havayolları hala ülkemize uçmuyor; bu da tur operatörlerinin paketlerine olan ilgiyi sürekli tutuyor. Örneğin Rynair’in ülkemize halen uçuşu yok veya Easyjet uçsa bile düşük fiyatla uçmuyor. Yani İngiltere için Türkiye cazip bir tur operatörü destinasyonudur. Göstergeler 2018 yılında İngiltere’den gelecek turist sayısının 2015’i yakalayacağı, hatta geçeceği yönünde.
Yıldıray Karaer (Corendon Havayolları Yönetim Kurulu Başkanı)
“Antalya için 1 milyon koltuk koyduk”
Corendon Airlines ve yeni şirketimiz Corendon Airlines Europe olarak 215 milyon Euro konsolide ciromuz ile 2017 yılını kapatıyoruz. 2018 yılında filomuza katılacak üç uçakla birlikte uçuş ağımızı ve sefer sayılarımızı arttıracağız. 2018 turizm sezonundan umutluyuz ve 2015 sayılarını yakalamayı hedefliyoruz. Bu sebeple, sadece Avrupa-Antalya hattında bile koltuk kapasitemizi yüzde 50 artırarak 1 milyon koltuk planladık. Geçtiğimiz yıl Avrupa’da kurduğumuz Corendon Airlines Europe isimli havayolu şirketi ile de 2018’de Avrupa içi uçuşlara ağırlık vereceğiz. 2018’de Almanya başta olmak üzere 6 ülkeden Hurghada ve Girit gibi destinasyonlara uçuşlar düzenleyeceğiz. Corendon Airlines Europe için de 2018 yılında 700 bin koltuk planladık. Ayrıca 2016’da ilk kez uçmaya başladığımız Rusya’da da güçlü tur operatörleri ile gideceğimiz işbirlikleri ile pazar payımızı ve uçuş noktamızı artırmak hedefindeyiz. Bu yeni yatırımlarımızla 2018’de büyüme beklentimiz yüzde 27. Filomuza yeni katılacak uçaklar ile birlikte operasyonel ve yönetim kadrolarımız için 177 kişiyi daha istihdam edeceğiz ve böylece çalışan sayımız 745 olacak. Türkiye ekonomisi için büyüme beklentimiz ise yüzde 4, Euro kurunu 4,82; USD kurunu ise 4,10 olarak tahmin ediyoruz.
Ender Alkoçlar (Alkoçlar Hotels & Resorts Yönetim Kurulu Başkanı)
“Uludağ’da bir otel daha açacağız”
Alkoçlar Grubu olarak 2018 yılında turizm yatırımlarımız devam edecek. Uludağ’da yeni otelimizin inşaatını tamamlamış olacağız. 200 yatak kapasiteli otel, Uludağ dönüşüm projelerimizin ilk etabı olarak 2018 son aylarında hizmet vermeye başlayacak. Ayrıca Bursa’da yeni projesine başlayacağımız bir termal tesisin de hazırlık çalışmaları hızla devam ediyor. 2018 yılında oda kapasitemizi arttırmakla birlikte ciro artışımızın yüzde 30 civarında olmasını bekliyoruz. Geçtiğimiz yıl bin 200 olan çalışan sayımızı bin 650 olarak arttırmayı planlıyoruz.
Mehmet Aygün (Titanic Otelleri Yönetim Kurulu Başkanı)
“Franchise ile Anadolu’ya yayılacağız”
Önümüzdeki sene 2017’den daha iyi olacak. Yabancı tur operatörleri yüksek ilgi sebebiyle şimdiden ilave uçuşlar koymuş durumda. Rezervasyon sayısında önemli bir artış olacağını öngörüyoruz. Özellikle Avrupa pazarı 2018 yaz sezonu için çok ciddi bir biçimde Türkiye trendine girdi; uçuş sayıları ve bununla beraber rezervasyon sayıları da şimdiden arttı. Bu hem sektör olarak hem de tabii ki şirketimiz açısından çok daha iyi bir senenin bizi beklediğini gösteriyor. Biz hızlı ve istikrarlı bir büyüme stratejisi benimsemiş bir grubuz. 2018 için de aynı şekilde büyüme hedefimiz var. Gerek yurt içinde gerek yurt dışında yeni yatırım planlarımız var. Sene başında başlamayı planladığımız Belek’te bir golf oteli projemiz var. Bunun dışında Avrupa’nın farklı ülkelerinde otel açmayı planlıyoruz. Kısa vadede franchise sistemi ile Anadolu’ya yayılmayı düşünüyoruz. Yeni yatırımlarla birlikte artan sayılarda istihdam yaratmaya devam edeceğiz.
Ali Onaran (Prontotour Yönetim Kurulu Başkanı)
“Yüzde 20 büyüme hedefliyoruz”
Prontotour olarak ana işimiz olan outgoing tarafında ciromuzu yaklaşık yüzde 22 oranında artırmış olarak 2017 yılını 250 milyon TL’ye yakın bir ciro ile kapatıyoruz. 2018 yılının turizm sektörü açısından daha da iyi olacağını öngörüyoruz. Gelecek yıl şirket olarak yüzde 20 büyüme hedefliyoruz.
(Kaynak: Para dergisi Almanak sayısı)
