Bu yıl havalar gayet güzel giderken şehirler arası bir yolculuk yapmanın tam zamanı diyerek görmek istediğim şehirler listesini açıyorum ve listede bulunan birçok şehir arasından tercihimi yine Denizli’den yana kullanıyorum. İşte Denizli’de Ziyaret Edilmesi Gereken 19 Antik Kent haberimiz.
Tam bir kültür ve tabiat varlığı zengini olan Denizli’de şimdiye kadar 19 antik şehir ve bine yakın kültür varlığı tespit edilmiş. Bunca güzelliğe yeniden tanıklık edeceğimi bilmek bu geziyi daha da cazip hale getiriyor. Uçak bileti için hemen kolları sıvıyor ve en hızlı şekilde İstanbul’dan Denizli’ye en ucuz uçak biletini Pegasus Hava Yolları’ndan alıyorum. Denizli’ye başka bir şehirden gitmeyi planlayan veya fiyatları karşılaştırmak isteyenleriniz olursa Skyscanner bu konuda size yardımcı olacaktır. Çardak Hava Limanı şehir merkezine yaklaşık bir saat mesafede, limandan kalkan servisler ile şehir merkezinde bulunan otogara kadar gelebiliyorsunuz. Mesafe uzun olduğundan kısıtlı bütçesi olanlar için taksi pahalı olabilir.
Denizli’de şimdiye kadar keşfedilmiş olan 19 Antik şehir ve bine yakın kültür varlığı sizi bekliyor.
Yazıdaki Başlıklar
Antik şehir cenneti Denizli
İlk kent kültürünün ortaya çıktığı Katolik (Bakır) Çağ’dan beri kesintisiz yerleşime sahip olan ve Anadolu kadar eski bir tarihi olan Denizli çok farklı medeniyetlere ev sahipliği yapmış ve birçok uygarlığa tanıklık etmiş bir şehrimiz. Asırlar boyu Hititlerden başlayıp, daha sonrasında Frigya, Lidya, Pers, Makedonya, Bizans ve Osmanlı hakimiyetinde olmuş ve bu farklı medeniyetlerden günümüze başta antik kentler olmak üzere birçok tarihi yapı kalmış. Coğrafi konumu sebebi ile de sayısız doğal güzelliği bünyesinde barındırmakta olan Denizli başta antik kentleri olmak üzere gezilecek birçok tarihi ve turistik yerleri ile ziyaretçilerini bekliyor.
Denizli için sadece hafta sonunuzu ayırdıysanız bu kadar zaman tüm şehri gezmek için yeterli olmayacaktır. Bu sürede ancak şehrin belli başlı önemli yerleri görebilirsiniz. Tarihi, doğası ve kültürel varlıkların daha fazlasını görmek için ise bu şehirde birkaç güne daha ihtiyacınız olacaktır. Gezinizi hızlandırmak isterseniz de araç kiralamak size zaman kazandıracaktır.
Bir gününüzü mutlaka Pamukkale’ye ayırın
Gezimize şehir merkezinin 18 km kuzeyinde yer alan ve dünyada eşi benzeri olmayan Pamukkale ile başlıyoruz. Hem arkeolojik hem de doğal sit alanı olan ve Hierapolis antik kenti ile birleşen Pamukkale travertenleri birçok hastalığa şifa verdiği bilinen Karahayıt kaplıcasına da 5 km uzaklıkta yer alıyor. Yani otogardan kalkan otobüsler ile ulaşacağınız Pamukkale’de travertenler, Hierapolis Antik kenti ve Karahayıt kaplıcası olmak üzere üç yer görebileceksiniz. Otobüsler sizi isteğinize göre bu üç yerden birinde bırakabiliyor, bence tercihinizi Karakhayıt’tan yana kullanın sonra da Hierapolis antik kentinin üst girişine gelip travertenlerden aşağıya doğru kendinizi muhteşem beyazlığın kollarına bırakın.
Pamukkale’de sizi bekleyen trio: Travertenler, Hierapolis ve Karahayıt kaplıcaları …
Adını amazonlar kraliçesi Hiera’dan alan Hierapolis
Birçok tapınağa ev sahipliği yapmasından dolayı ‘Holy City’ (Kutsal kent) olarak adlandırılan Hierapolis İsa’nın havarilerinden olan Aziz Philippe’in burada öldürülmesinden dolayı M.S. 80 yılların da Hristiyanlığın, günümüzde ise birçok turistin inanç turizm merkezi olmuştur. 1988 yılında UNESCO dünya mirası listesine hem doğal hem de kültürel kategoride giren kente müze kart, İş Bankası Maximum Kart veya 35 tl ödeyerek giriş yapıyorsunuz. Adını Amazonlar kraliçesi Hieradan almış olan ve dünyanın en büyük nekropollerinden (toplu mezar) birine sahip olan Hierapolis sizi önce kemerleri sonra uzun ve dar yolları ile karşılıyor şayet mevsimlerden bahar ise bu karşılamaya güzelim gelincik tarları da eşlik ediyor. İlerledikçe sağlı sollu mezarlar ve mezar odalarının arasından geçiyor ve yolu takip edip sola saptığınızda biraz yukarıda Hierapolis Antik Tiyatrosu tüm görkemiyle sizi bekliyor. Ana yola geri geldiğinizde yolun devamında bulunan Kleopatra adıyla anılan Antik Havuz (Antiq Pool) ise sizi hayrete düşürecek güzellikte. Bu antik kalıntıların, sütunların içerisinde yüzmek isterseniz ekstra 30 tl ödemeniz gerekiyor. Antik havuzdan çıkıp yol güzergahını takip ettiğinizde solunuzda Arkeoloji Müzesi kalıyor. Şehrin dışında olduğu kadar içinde de görülmesi gereken o kadar güzel eserler var ki.
Redbull’un hazırladığı antik havuz tanıtım filmi
Yolu takip edip sola saptığınızda Hierapolis Antik Tiyatrosu tüm görkemiyle sizi bekliyor.
Hierapolis antik kenti ile birleşen Pamukkale travertenleri
Antik kentin bittiği noktada kafelerin olduğu yerde biraz soluklansanız iyi olacak ancak burada 1.5 lt suyun 15 tl, basit bir sandviçin 8 tl olduğu bilgisini verelim. İyice soluklanın derim çünkü Pamukkale travertenleri nefesinizi kesecek güzellikte ayakkabıları çıkarıp, paçaları sıvayıp travertenlerden aşağıya doğru inme zamanı. Bu yürüyüşte fotoğraf çekeceğiniz muhteşem bir manzara ile karşı karşıya kalacaksınız, makinalarınızı veya telefon kameralarınızı hazırda tutun.
UNESCO dünya mirası listesine hem doğal hem de kültürel kategoride giren Hierapolis dünyanın en büyük nekropollerinden (toplu mezar) birine sahip.
Travertenlerden aşağıya doğru indiğinizde şehir merkezine çıkıyorsunuz. Yemek yiyip küçük hediyelik eşyalar satın alabileceğiniz merkezde meraklıları için balon ve yamaç paraşütü ofisleri de bulunuyor. Bize yamaç paraşütü konusunda en güvenilir yer tüm sertifikalara sahip olup işini ciddiyetle yapan ve keyifli bir ekibe sahip olan Pamukkale Hijackers (tandem- paragliding) geldi. Hem ofisin karşısındaki küçük pidecide uygun fiyatlı harika pideler yiyebileceğinizi de belirtelim.
Pamukkale’yi gezmek bir hayli yorucu, ya hiç nefes almadan ve bir yerleri paslayarak sıkıştırılmış bir program yapacaksınız ya da bir gece konaklayarak daha rahat ve tadını çıkararak keyifli keyifli gezeceksiniz. Kalma planınız olursa konaklama için aklınıza yer sorunu gelmesin sadece otellerin çoğunun termal veya welness’e hizmet ettiğini bilin yeter. Belki sizde sıcak sulara girip, çamur banyosu yapıp bir kaplıca deneyimi yaşamak isteyebilirsiniz, hem bu deneyim sağlık sorunlarınız için tedavi edici bile olabilir. Kısacası Pamukkale de beş yıldızlı Richmond Pamukkale Termalden tutun daha uygun fiyatlı olan Kervansaray Pansiyon gibi yerler var. Yani seçenek çok ancak Airbnb’den ev kiralamak isterseniz iyice araştırmanızı tavsiye ederim. Açıkçası ben hem beğenimize hem de sayımıza uygun oda bulamadım. Ama tabi ki tercih sizindir, siz de bütçenize ve beğeninize göre seçim yapabilirsiniz.
Adını yine bir kadından alan şehir Laodikeia
Unesco geçici miras listesinde bulunan Laodikeia antik şehri Denizli merkeze 6 km mesafede bulunuyor. Bazı kaynaklara göre kentin kurucusu Antiokhos’un karısının adı verilen şehir bir zamanlar Anadolu’nun en önemli ve en ünlü kentlerinden biri olmuştur. Ancak defalarca depremler yüzünden yıkılan kent tekrar yapılsa da M.S. 60 da yaşadığı depremden sonra tamamen terkedilmiştir. Büyük tiyatro, küçük tiyatro, stadyum ve gymnasium antik kentte göreceğiniz tarihi yapılar arasındadır. Laodikeia’da halen 12 ay süren kazı ve restorasyon çalışmaları Kültür ve Turizm Bakanlığı ve Pamukkale Üniversitesi’nin kazı destekleri ile devam etmektedir.
Laodikeia; bir zamanlar Anadolu’nun en önemli ve en ünlü kenti…
Yukarıda Denizli de bulunan başlıca antik kentlerden kısaca bahsettim şimdi ise bir antik şehir cenneti olan kentte bulunan diğer antik şehirlerden kısaca bahsedeceğim. Bu kentlerin çoğunun inanç turizmi için önemli merkezler olduğunu hatırlatmak isterim. Gideceğiniz antik kente otogardan ulaşım sağlayabiliyorsunuz.
Tripolis Antik Kenti
Merkeze 40 km uzaklıkta bulunan kent Hellenistik dönemde Frigya, Karya ve Lidya bölgelerinin keşişim yerinde kurulduğundan dolayı adını bu üç kentten almıştır.
Apollon Leirbenos
Çal ilçesinde bulunan ve Batı Anadolu tanrısı Apollon Leirbenos’a adanmış olan bu kutsal alan Anadolu’nun en önemli tapınağı olmasından dolayı dinler tarihi açısından ayrıcalıklı bir yere sahiptir. Anadolu’nun başka bir yerinde rastlanmayan ‘katagraphic’ adı verilen yazıtlara ev sahipliği yapması önemlidir.
Tabae
Kale ilçesinde yer alan Tabae adeta doğal bir kale gibi, Büyük İskender’den sonra kurulan kent devletlerden olan şehirde 30 yıl öncesine kadar oturum varmış. Yani Hellenistik dönemden günümüze kadar kesintisiz bir yerleşime sahip olan bir şehir Tabae.
Hellenistik dönemden günümüze kadar kesintisiz bir yerleşim Tabae
Colossae; Şehir merkezinin 25 km uzağında Honaz ilçesinde bulunan bu şehir Frigyanın en büyük kentlerinden biriymiş. Yüncülük ve dokumacılıkta ileri seviyelere ulaşan kent ayrıca Asya’nın en büyük kilisesi olan St.Michael Kilisesine ev sahipliği yapmasından dolayı inanç turizmine de büyük katkı sağlamaktadır.
Eumenia; Bergama kralı adına kurulmuş olan kent Çivril’de yer alıyor.
Herakleia Salbace; Tavas ilçesinde bulunan kent zamanında tıp doktorları ve dini merkezleri ile ünlüymüş.
Dionysopolis; şarap tanrısı Dionysopolis’in şehri olarak anılan bu kent şaraplık üzümleri ile meşhur ve Çal’a 8 km mesafededir. Yine aynı ilçede Attyochorium Lounda antik kenti de yer almaktadır.
Attuda; Karya ve Frigya sınır kenti olan şehir Sarayköy ilçesinde bulunuyor ve dini merkezlerinden dolayı inanç turizmine hizmet ediyor.
Apollonia Salbace; Tunç Çağında ki ilk yerleşim yeri olan kent Tavas’ta bulunuyor ve Apollon Tapınağının günümüze kadar ulaşan temelleri ve yazıtlarına ev sahipliği yapıyor. Sebastopolis antik kenti de yine Tavas ilçesinde bulunmakta.
Ayrıca; Babadağ’da Trapezapolis, Pamukkale’de Mossyna, Bekilli’de Motello, Güney’de Sala ve Buldan’da Aetos varlığı bilinen diğer antik kentlerdir. Ya bilinmeyenler!!!
Antik kent listemiz uzun ama inanın hepsi görülmeye değer. Şimdi ise Denizli’nin bir başka güzelliği olan doğa ve tabiat güzelliklerinden bahsedeceğim. Kısaca diyemeyeceğim çünkü görülmeye değer o kadar çok mağara, yayla ve kanyon var ki. Kaklık mağarası şehir merkezine 30 km uzaklıktaki Honaz ilçesinde bulunuyor ve içinde bulunan tahta merdivenlerin sonunda sizi Pamukkale Traverterlerine benzer basamaklar bekliyor. Bu özelliğinden dolayı bu mağara Küçük Pamukkale olarak anılırmış.
Dodurgalar (Keloğlan) mağarası 60 km uzaklıkta Acıpayam da bulunan mağara 145 metre uzunluğunda ve sarkıt, dikit ve damlataşları ile harikadır.
Macera tutkunlarının ortak noktası
Denizli’nin Yörüklerini sanıyorum ki duymayanınız yoktur Yörük kültüründen dolayı yayla turizmine bir hayli önem veriliyor. Yayla turizmi için alt yapıları düzenlenen Kefe ve Topuklu Yayları’nın dışında 38 milyon yatırım ile 2015 yılında açılan ve yayla turizmine büyük katkısı olan ve teleferik ile çıkılan Bağbaşı yaylasında pansiyon, bungalov evler ve çadır kamp alanı yerleri hizmet veriyor. Kalma planınız yoksa yaylada piknik yapabilir, yörük çadırında yemek yiyebilir veya cafe ve restoranlarda zaman geçirebilirsiniz.
38 milyon yatırımla 2015 yılında hizmete açılan teleferik ile çıkılan Bağbaşı yaylası görülmeye değer
Güzelim yayla havasını aldıktan sonra artık kanyonlara geçiyoruz. Denizli`de çok fazla kanyon bulunuyor. Doğa sporlarını seven trekkingcilerin uğrak yeri olan bu kanyonlarda gizlenen küçüklü büyüklü şelalelerde yürüyüşünüze keyif katıyor. Tokatlı kanyonu, Kısık kanyonu ve tekne veya kano gezisi yapabileceğiniz İnceğiz kanyonunun dışında yeni yeni keşfedilmeye başlanan Gavur Deliği kanyonu da minik ama güzel şelaleleriyle ziyaret edilmeye aday yerlerden. Hatta bu kanyonun bulunduğu Çameli Kaymakamlığı ile Güney Ege Kalkınma Ajansının ortak yürüttüğü bir proje geliştirilmiş ve Çameli ilçesinde bulunan tarihi yürüyüş yolları ve parkur alanları belirlenerek turizme kazandırılacak sonrasında ise ulusal ve uluslararası alanda tanıtılması için çalışmalar yapılacakmış. Yani birkaç yıla kalmaz bu kanyonun adını çok duyacağız.
Birkaç yıla kalmaz Gavurdeliği kanyonunun adını çok duyacağız.
Adrenalin tutkunları için alternatif sporlar; yamaç paraşütü, trekking, kano, rafting ve Pamukkale de balon etkinlikleri, doğa tutkunları için Honaz Dağı Milli Parkı ve Kartal Gölü, botanik tutkunları için Akdağ ve Babadağ veya farklı bir deneyim olan kuş gözlemciliği için Işıklı, Süleymaniye ve Çardak Gölleri sizi bekliyor.
Bu kadar alternatifin yanı sıra kayak tutkunları için Bozdağ’da bulunan ve 2016 yılında biten Denizli Kayak Merkezi de kayak severleri bekliyor. Şehre 85 km uzaklıktaki merkezde 12 km uzunluğunda üç adet pist bulunuyor ve öyle ki aynı günde hem kaplıcada sıcak sulara girebiliyor hem de kayak yapabiliyorsunuz. Bu kadar doğa ve spordan bahsedip de Denizli de valilik görevi yapmış olan Recep Yazıcıoğlu’ndan söz etmemek olmaz başta kayak merkezi olmak üzere birçok tesis ve yerde emeği geçmiştir sayın rahmetli valimizin. Bu bahsettiğim yerlerin foto safari için de mükemmel bir rota olduğunu belirteyim.
Botanik tutkunları ve kuş gözlemcileri için vazgeçilmez bir doğa harikası
2017 yılında hizmete giren Balon ile Pamukkale Kapadokya gibi olacak
Denizli antik kentler ve doğal güzelliklerin yanı sıra 11 tane hana da ev sahipliği yapıyor. Orta Asya ile Avrupa’yı bağlayan ticaret yolu olan İpek yolu üzerinde olmasından dolayı birçok kültür ve dinlerin izlerini taşıyan hanlar bu yol üzerinde bulunuyor. Ve bu hanlardan Pamukkale deki Akhan ve Çardakhan kervansarayları UNESCO kültürel miras geçici listesinde yer alıyor.
Akhan ve Çardakhan kervansarayları UNESCO kültürel miras geçici listesinde
Denizli şehir merkezi
Artık kaplıcalardan, yaylalardan ve kanyonlardan şehir merkezine gelelim. Denizli merkez büyük caddeleri ve yeşil alanları ile sizde beton hissi uyandırmayan bir şehir. Merkezde ilk durağınız Denizli’nin ilk kurulduğu yer olarak bilinen ve tekstil ile el sanatları ürünlerinin satıldığı dükkanların bol olduğu en eski çarşı olacaktır. Bayramyeri Cami’nin çevresinde konumlanmış olan çarşı yeri daima hareketli ve cıvıl cıvıl. Bu çarşıda Denizli’nin meşhur yemeklerinin yapıldığı restoranlarda yemek yiyebilirsiniz.
Yine çarşıya yürüme mesafesinde olan merkezde ki Babadağhan çeyizlik, hediyelik eşya için veya yeni ev kuranlar için uğramadan asla geçilmeyen yerlerden. Han o kadar büyük, renkli ve hareketli ki bir şey alma niyetiniz yoksa bile gidip görün derim. Denizli’nin mermeri ve havluları dünyaca ünlüdür ancak sevdiklerinize hediye olarak mermer götürme şansınız olmayacağından bu çarşıdan isteğinize göre tekstil ürünleri bakıp sevdiklerinize hediye götürebilirsiniz. En ideali güzelce paketlenmiş olan işlemeli veya desenli küçük mutfak havluları ile el havluları.
Sevdiklerinize götüreceğiniz en güzel hediye dünyaca ünlü Denizli havluları olacaktır.
Şehir merkezinde konaklama
Denizli gezmekle bitmiyor, çok gezince kalmak içinde iyi bir yer tercih edelim de akşamları iyice dinlenelim dedik ve konaklamamızı şehir merkezine biraz uzak olan ama ulaşımın rahat olduğu Anemon Otelde gerçekleştirdik. Çalışan personel güler yüzlü ve odaları şu ana kadar kalmış olduğum Anemon Otelleri içerisinde en güzel olanlarıydı. Ancak konaklama için daha uygun bir yer bakıyorsanız otogarın hemen üstünde yer alan ve üç yıldızlı Laodikya Otel konumundan dolayı uygun olacaktır. Airbnb’den ev kiralama şansı ise yukarıda Pamukkale için bahsettiğim durumla aynı şekilde.
Sonlara gelirken kısaca Denizli’ye gidip de ne yiyelim diyenlere yöresel yemeklerden bahsedelim şehirde kiremitte keşkek, Denizli kebabı, farklı börekleri ve dondurmalı irmik helvası ile meşhur bir mutfak var. Denizli kebap salonu, kebapçı muhtar, kebapçı Kadir ve İsa usta kebap deneyeceğiniz mekanların başında geliyor. Tavsiyem teleferikle çıktığınız Babadağ’ da kebap veya kıl çadırda gözleme ve olmazsa olmaz Denizli zafer gazozu.
Yaşayan İnsan Hazinemiz Hayri DEV
Yüzlerce kültür ve tarih mirasına ev sahipliği yapan şehirden dev isimler çıkmaz mı? İşte bu isimlerden biri Hayri DEV’den bahsedeceğim. Hayri DEV gerçekten soyadı kadar dev ve Denizli’nin yetiştirdiği nadide sanatçılardan bir tanesi. Öyle güzel bir hikayesi var ki Hayri Baba’nın, ailece müzik ile büyümüş ve yetişmişler.
TRT Müzik tarafından çekilen Koca Usta Hayri Dev belgeseli…
Hayri DEV 2008 yılında Unesco tarafından “Yaşayan İnsan Hazinesi” ödülüne layık görülmüştür.
Dilim döndüğünce anlatabildiğim kadarıyla Denizli’de gezilecek olan birçok yerden bahsetmeye çalıştım. Bu gezide ilçeler arası yolculuk şehir merkezindeki otogardan her ne kadar kolay olsa da sizi zorlayacak kısım olacaktır. Zamanınız az ve en az iki kişiyseniz – ki sayı arttıkça masraf azalacaktır- araç kiralayıp gezmek hem gezi sürenizi daha konforlu hale getirip sizi son otobüse yetişme telaşına sokmayacak hem de size zaman kazandıracaktır. Havalimanında bile kiralama şansınız olan araçlar için expedia’dan destek alabilirsiniz. Demem o ki Denizli’ye çok zaman ayırın, elinizden geldiğince her yere gidin, görün. Keyifle… Demeden önce Denizli horozundan bahsetmeden yazımızı bitirmek olmaz. Renk, vücut yapısı ve ahenkli ötmesi ile diğer ırklardan ayrılan bu horoz uzun ötmesi ile biliniyor. Şehir merkezinde bulunan horoz heykeli ziyaretinizi bekler.