2018 yılıyla birlikte yeniden yükseliş trendine giren turizm sektörü, bu yıl hem ziyaretçi sayısında hem gelirlerde yüzde 10-12 civarında artış öngörüyor. Hemen hemen tüm turizm pazarları açsından iyimser yaklaşan turizm profesyonelleri ise Avrupa pazarından gelen işaretleri ‘memnuniyet verici’ olarak değerlendiriyor.
İki yıllık zor bir dönemin ardından iyi bir yılı ardında bırakan turizm sektörü hakkında açıklamalarda bulunan TÜROB Başkanı Timur Bayındır, “Geçen yıl yaşanan yükselişin bu yıl da devam etmesini bekliyoruz. Bu yıl hem ziyaretçi sayısında hem gelirlerde yüzde 10-12 civarında artış öngörüyoruz. Uluslararası büyük fuarlardan edindiğimiz izlenimler neticesinde hemen hemen tüm turizm pazarları ve özellikle Avrupa pazarı açısından iyimseriz. Uzakdoğu pazarlarında hareket başladı. Ortadoğu pazarı canlılılığını koruyor” dedi.
Turizm sektöründe 2018 yılı gerçekleşmelerini ve 2019 yılı beklentilerini değerlendiren TÜROB Başkanı Bayındır, Türkiye’nin turizmde büyük oyuncu olarak yeniden sahaya indiğini kadederek, “Turizmde uluslararası arenada pazarlık gücümüzü de yeniden kazanmaya başladık” diye konuştu.
İşte Bayındır’ın değerlendirmelerinden satırbaşları şöyle:
• 2018 yılına başlarken turist sayısında umutlu olduğumuzu ve çift haneli artış beklediğimizi belirtmiştik. Sektörümüz açısından olumlu olarak nitelendirebileceğimiz bir yılı geride bırakıyoruz. Kültür ve Turizm Bakanlığı verilerine göre Türkiye’ye gelen turist sayısı 11 ayda yüzde 22.2 artışla 37 milyon 537 milyon kişi olarak gerçekleşti. Henüz aralık ayı rakamları açıklanmadı ancak yıl oransal olarak bu düzeyde bir artışla sonlanacak gibi görünüyor.
• Türk turizminin en önemli sacayaklarından konaklama sektöründe hem doluluklarda hem fiyatlardaki gelir artışı sevindiriyor. Türkiye’nin otel dolulukları Ocak-Kasım 2018 döneminde de doluluklar yüzde 10.3 artarak yüzde 66.7’ye yükseldi. 2018 yılı ilk 11 aylık performanslarda Türkiye doluluk oranında en yüksek artışı yaşayan ülke oldu. Konaklama sektöründe fiyat artışı da devam etti. Ocak-Kasım 2018 döneminde ortalama günlük satılan oda bedeli yüzde 6.4 artışla 70.8 Euro’ya, toplam oda sayısı üzerinden odabaşı elde edilen gelirler yüzde 17.3 artışla 47.2 Euro’ya ulaştı. 11 aylık dönemde Türkiye oda başı elde edilen gelirde, geçen yıla göre en yüksek artış oranını yakalayan Rusya’dan sonra ikinci ülke oldu.
• 2018 yılı ilk 11 aylık performanslarda ise İstanbul doluluk oranında yüzde 13.4 ile geçen yıla göre en yüksek artış oranını yakalayan destinasyon oldu. Oda başı elde edilen gelirde ise İstanbul yüzde 25 artış işe Moskova’dan sonra en fazla artış oranı yakalayan ikinci destinasyon oldu.
Fiyatların eskiye dönmesi için biraz daha zaman var
• Fiyatlarda artışın başlaması memnuniyet verici. Ama maalesef turist ve doluluk artışı kadar hızlı bir yükseliş gerçekleşmedi. Fiyatlardaki yükseliş trendinin de turist sayısındaki kadar hızlı olmasını beklemenin doğru olmadığını belirtmiştik. Fiyat ve gelir artışının sürmesini bekliyoruz. Bu durum özellikle İstanbul’da pazar çeşitlenmesinin hızlanmaya başladığını gösteriyor. Ancak fiyatlarda 2013-2014 yıllarının seviyelerine dönmek için birkaç yıl daha beklememiz gerekiyor.
• Mutlaka ve mutlaka kişi başı harcamayı, dolayısıyla gelirleri artırıcı uygulamaları devreye sokmak zorundayız. Belki turist sayısını beklentilerin üzerinde artırabiliriz ama asıl önemli olan geliri artırmak. Turist sayısındaki artıştan daha çok, fiyatlarda yükselme sağlamaya odaklanmak lazım. 2019 yılının en önemli çalışması bu olmalı.
• Bu yıl ilk 9 ayda 22 milyar dolarlık turizm geliri elde edildi. Geçen yılın ilk 9 ayına göre yüzde 20’nin üzerinde artış yaşandı. Bu trendin devam etmesini, yıl sonu itibariyle de bu artış oranının gerçekleşmesini bekleyebiliriz. Kişi başı harcama bu yılın 3. çeyreğinde 612 dolara geriledi. Maalesef gerileme söz konusu. Geçen yıl bu rakam 684 dolar olmuştu.
Konaklama yatırımlarında Anadolu hızlandı
• Konaklama sektöründe yatırımlar yavaşlarken, Anadolu illerindeki yatırımlarda dikkat çekici artışlar yaşanıyor. Bu yılın Ocak-Ekim dönemini kapsayan 10 aylık döneminde toplam 48 şehirde toplam 22.081 yataklı 143 yeni otel projesi teşvik belgesi aldı. Yeni yatırımlar toplamda 2 milyar 337 milyon TL harcanarak tamamlanacak. Geçen yıl aynı dönemde 46 ilde toplam 28.073 yataklı 153 otel projesi 2 milyar 564 milyon TL yatırım teşviği almıştı. Buna göre proje sayısında yüzde 6.5, yatırım tutarında yüzde 8.8 gerileme meydana geldi. İller bazında Antalya toplam 3.628 yataklı 16 yeni otel projesi ile ilk sırada yer aldı. İstanbul 2.449 yataklı 15 proje ile ikinci sırayı alırken, Trabzon 1.253 yataklı 12 proje ile ilk iki sırayı zorlamaya başladı. Muğla 1.861 yataklı 10 proje ile dördüncü olurken, İzmir 855 yataklı 6 proje ile beşinci oldu. Bu yıl Van’da yatırımlar proje sayısında ciddi bir sıçrama yaptı. İl, toplam 439 yataklı 5 otel projesi ile proje sayısı açısından en fazla yatırım yapılan altıncı il oldu.
• İlk yarıda yatırımlarda gerileme eğilimi minimumda kaldı. Öngördüğümüz gibi ikinci yarıdan itibaren ekonomik koşullar doğrultusunda gerileme meydana geldi. Yatırımların Anadolu’ya yayılması eğilimi memnuniyet verici. Ancak planlı yatırımlar yapılmasına dikkat etmek gerek. Plansız yatırımlar hızlanırsa önümüzdeki dönemlerde fazla kapasite riski ortaya çıkabilir. Antalya ve İstanbul’daki yeni yatırımlar arz fazlalığına rağmen artmaya devam ediyor. Yatak arzındaki aşırı artış turizmdeki sıkıntılardan biri haline gelmiş durumda. Bir planlama yapılması şart. Yenileme teşviklerinin yeterli değil. Bu konuda adımlar atılmalı. Antalya, İstanbul, Aydın ve Muğla’da yıpranma sürecine giren birçok otel bulunduğu göz önüne alınmalı ve bu illerimize verilecek teşvik belgelerinde yeni yatırımlar yerine, daha çok mevcut yatırımların modernizasyonu ve renovasyonu yönünde düzenleme yapılmalı.
Yeni projeler yolda
• Ekim ayında Ukrayna pazarı için Kiev’de oldukça başarılı bir workshop gerçekleştirdik. 4 Aralık’ta yine Bakanlığımız destekleriyle Odessa’da ikinci bir workshop düzenledik. Bu tip etkinliklerin çok faydalı olduğunu düşünüyoruz. Dolayısıyla benzer organizasyonları 2019 yılında, Balkanlar, Çin ve Rusya’da planlıyoruz.