Ülkemizde ‘Peribacaları’ denildiğinde çoğumuzun aklına doğal olarak Ürgüp-Kapadokya gelmektedir. Ancak gizemli peribacalarının Kapadokya haricinde toplamda 6 farklı bölgede yer aldığını söylersek şaşırmış olur musunuz?
Bu yazı dizisinde size Kapadokya dışında yer alan Peribacalı bölgeleri tanıtmak istiyoruz. Hazırsanız, kemerlerinizi bağlayın birinci bölüm ile başlıyoruz… Can Bekin’in kaleminden:
Vanadokya
Van’ın Başkale ilçesine (33 km) bağlı Yavuzlar köyünde bulunan peri bacaları ile aynı alanda bulunan çok sayıda tünel ve mağara turizme kazandırılmayı bekliyor. Van’a 123 km mesafede bulunan Elbak Vadisi, Başkale ilçesi sınırları içerisinde ve İran sınırına adeta sıfır noktada bulunan vadi, içinde doğal güzelliklerinin yanı sıra özellikle orta çağ tarihi eserlerini barındırıyor. Yavuzlar Köyünde volkanik Yiğit Dağı’nın püskürttüğü kayaçların, yağmur sularının ve rüzgârın aşındırmasıyla ortaya çıkardığı peribacaları, metrelerce uzunluktaki çok sayıda tünel ve mağarayla da dikkatleri çekiyor.
Van Peribacaları
Keşfedilmemiş birçok bölgeye sahip olan Van, Kapadokya’ya rakip çıkabilecek kadar etkileyici peribacalarına sahiptir. Van Peribacaları, volkanik Yiğit Dağı‘nın püskürttüğü kayaçların aşınmasıyla meydana gelmiş durumda. Bölge, Başkale ilçesine bağlı olan Yavuzlar Köyü sınırları içerisinde yer alıyor ve “Vanadokya” olarak da adlandırılıyor.
İlçeye bağlı Yavuzlar köyünde bulunan peribacaları, doğal güzelliğiyle adeta ziyaretçilerini mest ediyor. Bölgeye gelenlerin rahat seyahat etmeleri için köy yolu tamamen asfaltlanırken, köy halkı ise gelecek turistleri bekliyor. Van’a 123 kilometre uzaklıkta bulunan peribacalarına beklenen ilgi maalesef yok. Ayrıca bölgede konaklama ihtiyacını karşılayacak dinlenme tesisi henüz yapılmamış durumda. Köyde 17 bin peri bacası ile birlikte 35 mağara ve 12 oyma kaya evi mevcut.
Kapadokya’daki peri bacalarını kıskandıracak, Ihlara vadisiyle âşık atacak bir cennet. Kapadokya’nın doğudaki ikizi diye tarif edilebilecek vadinin adını Van valiliği Van’adokya koymuş. Buram buram tarih kokan bu doğal güzellikte daha önceleri Ermeniler yaşarmış. Bu nedenle Van’adokya’da her biri birbirinden farklı irili ufaklı kiliseler mevcut. Hz. İsa’nın havarilerinden Bartalmay’ın mezarının bulunduğuna inanılan 1700 yıllık St. Bartholomeus Kilisesi bulunuyor.
Bölgede ayrıca bir de gizli bir tünelle ulaşılabilen kale yer alıyor. Bakanın bir daha baktığı bu görkemli kale kimilerine göre efsanevi Alamut Kalesi’ni andırıyor. Doğal olarak bizim de aklımıza şu soru geliyor; “Yoksa Alamut Kalesi bu mu?”
Köyle iç içe geçmiş peri bacalarının üst kısmında devasa bir taş blok var. Köylülere sorduğumuzda, oranın tek bir taşın bile örülmediği Rıkan Kalesi olduğunu öğreniyoruz. Yaklaşık 200 metre yükseklikte olan kaleye tek bir giriş var; o da peri bacalarının altında oyulan gizli bir tünel. Kalede her şey ana karaya oyularak yapılmış, 150 basamaktan oluşan tünel bittikten sonra gün ışığıyla karşılaşıp Rıkan Kalesi’ne ulaşılabiliyor. İçinde su sarnıçları, tüneller, değişik ebatta odalar, dibeklerin ve Kral Köşkü olduğu kalede her şey ana karaya oyularak yapılmış.
Vanadokya Peri Bacalarının Eksiklikleri
Bölgeye gelenlerin rahat seyahat etmeleri için köy yolu tamamen asfaltlanırken konaklama ve dinlenme için herhangi bir tesisin bulunmaması en büyük eksiklik.
Bu bölgenin turizme kazandırılması için acilen tesis kurulması gerekli. Oldukça büyük bir alanı kaplayan Vanadokya peri bacalarını, mağara ve oyma evleri sadece bir günde gezmek imkânsız. Bölgeye yapılacak tesis ile hem Van’ın tanıtımı yapılabilir, hem yerli ve yabancı turistlerinin ilgisinin çekilmesi sağlanabilir hem de bölge halkının kalkınmasına yardımcı olunur.
Bölge için bir de tehlikeden bahsetmeliyiz. Vanadokya peri bacaları, bölgeye yakın yerlerde evleri bulunanlar için tehlike saçıyor. Özellikle karların eriyip yağmurların yağması ile beraber kayaların yerinden oynayabiliyor. Bu oynamalar sonucu bazı kayalar yuvarlanarak evlere isabet edebilir (köy halkı bunun daha önceden gerçekleştiğini bildiriyorlar). Umarız yetkililer bu konuda da en kısa sürede çalışma yaparlar.
Ülkemizde 6 farklı yörede bulunan peri bacalı bölgeleri tanıtıcı yazıların ikinci bölümünde görüşmek üzere.
Sağlıkla kalın…