Dünya kültür mirası, Fransa’nın en önemli sembollerinden 850 yıllık Notre Dame Katedrali yandı. 8,5 saat sonra söndürülen yangında büyük bir kısmı küle dönüşen Notre-Dame Katedrali; Paris’teki Seine Nehri’nin kıyısındaki Ille de la Cite Adası’nda turizm çekim merkeziydi.
Yerel saatle dün 18.50’de başlayan ve nedeni hala net olarak bilinmeyen yangında 93 metre yüksekliğindeki kulelerden biri ve yapının çatısı tamamen çöktü. Yoğun çalışma sayesinde kuzey çan kulesi ile ana bina kurtarıldı.
Meryem Ana’ya ithafen isimlendirilen Notre Dame Katedrali, işlemeli camları, heykelcikleri ve kemerli payandasıyla dünyada en çok turist ağırlayan mekânlardan biri olarak tanınıyor. Her yıl milyonlarca turistin ziyaret ettiği katedralde ‘Meryem Ana’ heykelinin yanı sıra, ‘Gül Pencereler’, çeşitli sanat eserleri, dev çanlar, kalıntılar ve Orta Çağ’dan kalma mobilyalar bulunuyor.
Victor Hugo’nun 1831 tarihli ‘Notre Dame’ın Kamburu’ eseriyle ünü ölümsüzleştirilen katedral, 5500 metrekarelik alanı kapsıyor. Vatikan’ın ‘Hristiyanlığın Fransa’daki sembolü’ olarak tanımladığı yapı, Paris Başpiskoposluğuna da ev sahipliği yapıyor. Katedral, aynı zamanda Napolyon’un imparator ilan edilmesi gibi tarihi olaylara da tanıklık etti.
Notre Dame Katedrali’nde heykel, resim, vitray, oyma, kabartma ve el yazmaları dahil pek çok sanat eseri ve müzik enstrümanının yanı sıra, Dikenli Taç ve İsa Peygamber’in gerildiği çarmıhtan bir parçanın da bulunduğu birçok dini sembolü barındırıyordu.
Notre Dame Katedrali’ni yılda 14 milyon turist ziyaret ediyordu.
BBC Türkçe servisi yangında kurtarılan ve akıbeti hâlâ bilinmeyen eserler ve sembolleri derledi. Herkesin en çok merak ettiği eserlere ne olduğu sorusunun yanıtı ve son durum şöyle:
Kurtarılanlar:
Dikenli Taç: Notre-Dame’ın en değerli dini sembolleri arasında yer alan ve çarmıha gerilmeden önce İsa Peygamber’in başına takılan “Dikenli Taç”.
Kudüs’ten getirilen taç, 1238’de Kral 14’ncü Louis’ye verilmişti. Dikenli dallardan örülen taç bir süre 14’üncü Louis’nin yaptırdığı Sainte-Chapelle Kilisesi’nde tutulduktan sonra Notre Dame’a nakledildi.
Dikenleri dünya genelinde farklı kiliselere gönderilen taç, katedralde bir kristalin içinde sergileniyordu. Pazartesi gecesi, Paris Belediye Başkanı Anne Hidalgo, tacın yangından kurtarıldığını açıkladı.
Aziz Louise’nin tüniği: Aziz olan tek Fransız Kralı Louise’nin giydiği 13’ncü yüzyıldan kalma keten tunik. 1226’da tahta çıkan Louis, yedinci Haçlı Seferi’ne katılmış ve sekizinci haçlı seferinde; 1270’te ölmüştü. Louise, 1297’de aziz ilan edildi. Dikenli Taç da Aziz Louise’ye verildi.
Paris Belediye Başkanı Anne Hidalgo, tuniğin de kurtarıldığını açıkladı.
Kuzey Gül Penceresi: Fransız gazeteci Laurent Valdiguie’ye göre vitraylarla süslü 21 metre yüksekliğindeki ünlü Kuzey Gül Penceresi de kurtarıldı.
Akıbeti bilinmeyenler:
Çarmıhtan İndiriliş: Katedralin en çok ilgi gören eserlerinden biri olan ve İsa’nın çarmıhtan indirilişini tasvir eden heykel. Yangından ilk fotoğraflar, Nicolas Coustou’nun yüksek sunakta sergilenen eserinin zarar görmediğine işaret ediliyordu. Ancak eserin kurtarılıp kurtarılamadığı henüz bilinmiyor.
Batı ve Güney Gül Pencereleri: Notre-Dame’ın diğer vitray gül pencerelerinin akıbeti konusunda çelişkili haberler var.
1225’te yapılan Batı Gül Penceresi diğerlerinden küçük. 1260 civarında inşa edilen Güney Gül Penceresi ise daha büyük ve daha fazla süsleme içeriyor.
Yangını takip eden gazetecilerin ilk haberlerinde Kuzey dahil üç gül penceresinin de alevlerde eridiği belirtiliyordu. Ancak daha sonra Kuzey Gül Penceresi’nin kurtarıldığı bildirildi.
Yangın sırasında katedralin yakınlarında bulunan İngiliz milletvekili Yvette Cooper, bir gül penceresinin düştüğünü gördüğünü aktardı.
Gerçek Çarmıh ve Kutsal Çivi: Notre-Dame, Dikenli Taç’ın yanı sıra İsa’nın gerildiği çarmıhtan bir parçaya ve çarmıha gerilmesi sırasında kullanılan bir çiviye de ev sahipliği yapıyordu. Çarmıh ve çivinin de akıbeti bilinmiyor.
Büyük Kilise Orgu: Notre-Dame’ın önemli sembollerinden sekiz bin boruluk büyük orgun akıbeti de bilinmiyor. 1403’te inşa edilen org, zaman içinde pek çok kez elden geçirildi. Orgun bazı boruları Ortaçağ’dan kalma.
Madonna ve Çocuk Heykeli: “Notre-Dame de Paris” olarak bilinen ünlü heykel, katedralle aynı ada sahip. Meryem ve İsa’yı tasvir eden 1.8 metre boyundaki heykel, 14’ncü yüzyılda yapıldı ve Notre Dame’a 1818’de getirildi.
Katedral çanları: Notre-Dome Katedrali’nin 10 çanı bulunuyor. En eski çan olan 13 ton ağırlığındaki Emmanuel 15’inci yüzyılda yapıldı, 1681’de yenilendi.
Aziz Denis Heykeli: Nicolas Coustou’nun 18’nci yüzyılda yaptığı bir başka heykel. Paris’in koruyucu azizi olan Denis’i vaaz verirken tasvir eden heykel de katedralde sergileniyordu.
Aziz Thomas Aquinas’ın tablosu: 17’nci yüzyılda yapılan ve Notre-Dame’a 1974’te getirilen tabloda aziz ve bir grup insan erdem çeşmesinden su içerken resmediliyor.