Türkiye Otelciler Birliği (TÜROB) Başkanı Müberra Eresin, “2019’dan 2020’ye” başlıklı dosya konumuz kapsamında konaklama sektöründe yaşanan gelişmelere ilişkin değerlendirmelerde bulundu. Müberra Eresin’in 2019 yılı değerlendirmesi ve 2020 yılı öngörü ve beklentileri şöyle:
2019 yılının sona ermesine sayılı günler kalırken, 2020 yılına da “merhaba” demeye hazırlanıyoruz. Hem doluluk hem fiyatların yukarı doğru gittiği, geçtiğimiz yıllara göre “olumlu” diyebileceğimiz bir yılı geride bırakırken, maalesef yeni vergiler ile sektörümüz önemli olumsuzlar da yaşadı ve yaşıyor.
“DÜNYADA HİÇBİR UYGULAMADA CİRODAN PAY ALIMI SÖZ KONUSU DEĞİL”
Konaklama tesisleri için cirodan Türkiye Turizm Tanıtım ve Geliştirme Ajansı (TTGA) için binde 7.5 oranında bir pay alınmasına karşı çıktık, ancak maalesef pozitif bir geri dönüş alamadık. Dünyada hiçbir uygulamada cirodan pay alımı söz konusu değil ve biz hâlâ bu hatanın düzeltilerek, ajans payının sadece konaklama faturaları üzerinden talep edilmesini umuyoruz.
Diğer yandan konaklama vergisi maalesef maktu olarak belirlenmeyip yine yüzde 1 ve yüzde 2 olarak toplam fatura bedelinin üzerinden talep edilecek şekilde yasalaştı. Bu durumun uygulamada sıkıntıları olduğunu anlatmaya çalıştık ancak maalesef o konuda da kendimizi tam ifade edemedik sanırım.
Uygulamanın başlamasıyla görülecek ki, acente ve tur operatörlerinin net oda fiyatları ortaya çıkmaya başlayacak ve sıkıntılar büyüyecek. Zira oteller kalan misafir için kesilen oda faturasının yüzde 2’sini misafirden tahsil etmek zorunda ve bunun misafirden tahsil edilmesi halinde net satış fiyatlarını ortaya çıkaracak. Bu durumda da maalesef yine hem oteller hem acenteler bu uygulamadan zarar görecektir diye düşünüyoruz. Hâlâ kanunda değişiklik yapılarak verginin maktu olarak belirlenmesi konusunda ümidimizi koruyoruz.
Bu yılın genel turizm rakamlarına bakacak olursak;
Kültür ve Turizm Bakanlığı’nın Ocak-Ekim 2019 dönemi verilerine göre, Türkiye 10 ayda bir önceki yılın aynı dönemine göre yüzde 14.4 artışla 40 milyon 719 bin yabancı ziyaretçiyi ağırladı.
Turizm geliri, yılın 3’üncü çeyreğinde geçen yılın aynı dönemine göre yüzde 22 artarak 14 milyar 31 milyon dolar oldu.
Türkiye’nin ortalama dolulukları da Ocak – Ekim 2019 döneminde geçen yılın aynı dönemine göre yüzde 2.6 artışla yüzde 68.5’e, oda fiyatları yüzde 11.2 artışla 79.5 Euro’ya, oda gelirleri yüzde 14 artışla 54.1 Euro’ya yükseldi. Ocak-Ekim 2019’da Avrupa destinasyonları doluluk ortalaması yüzde 73.3, ortalama oda fiyatı 114.4 Euro olarak tespit edildi.
İstanbul’da Ocak-Ekim 2019 dönemine doluluk oranı yüzde 4.5 artışla yüzde 71.8’den yüzde 75.1’de, ortalama günlük satılan oda bedeli yüzde 10.2 artışla 82.7 Euro’dan 91.2 Euro’ya, oda başı elde edilen gelir yüzde 15.1 artışla 59.4 Euro’dan 68.4 Euro’ya yükseldi.
İstanbul hem aylık bazda hem de ilk 10 ayda doluluk oranında ortalama üstündeyken, oda fiyatlarında Avrupa ortalamasının yaklaşık yüzde 20 gerisinde kaldı.
“DÜZLÜĞE ÇIKMAK İÇİN ÇALIŞIYORUZ”
Turist sayısındaki artış sürerken, konaklama sektöründe fiyatlar da yükselmeye devam ediyor. Ancak yine de 2019 için dolulukların beklentilerimizin atında kaldığını söyleyebiliriz. Artış olmasına rağmen konaklama sektörünün geçtiğimiz 3 – 4 yılda yaşadığı darboğazı henüz tam anlamıyla atlatabildiğini söyleyemeyiz.
“İLK HEDEFİMİZ 2012 YILINDA GERÇEKLEŞEN FİYAT ORTALAMASINA ULAŞMAK”
Hâlâ 2012 yılı performansımızı yeniden yakalamaya çalışıyoruz. Şu anda maalesef ortalama oda fiyatlarımız 2012 yılından yüzde 45 – 50 daha düşük. Oda fiyatlarında rekor düzeye; Türkiye ortalamasında 115.6 Euro, İstanbul ortalamasında 152.9 Euro ile 2012 yılında ulaşılmıştı. İlk hedef 2012 yılında gerçekleşen bu fiyat ortalamasına ulaşmak olmalı.
İstanbul ve Türkiye’nin uluslararası düzeyde konaklama fiyatları olması gereken düzeyde değil. Bazı gelişmelerle doluluklar ve oda fiyatları birden bire düşüyor ancak iyi giden süreçlerde aynı hızla yukarı çıkamıyor.
“BEKLENTİLERİMİZ OLUMLU AMA…”
2020 yılının bu yıldan daha iyi ve daha pozitif geçmesini bekliyoruz ve çok istiyoruz. Londra, Rimini, Barcelona, Cannes gibi yakın dönemde gerçekleştirilen son fuarlarda da 2020 yılının 2019 yılından daha iyi olacağının işaretlerini aldık. Ancak gelir ve fiyatlarda 2012 yılındaki rekor seviyelerimize ulaşmak biraz daha fazla zaman alabilir.
“TÜRKİYE’NİN HEDEFİ TURİST SAYISINDAN ÇOK GELİRİ ARTIRMAK OLMALI”
Gelir artırıcı enstrümanlar ortaya konulmalı. Türkiye’nin hedefi turist sayısından çok geliri artırmak olmalı. Gelir düzeyi yüksek kongre ve cruise turistinin geri dönüşünün sağlanması amacıyla atılan adımlar hızlandırılmalı. Kongre ve cruise turizminin yanı sıra Türkiye ve İstanbul’da kültürel etkinliklerin artması, inanç turizminin yaygınlaştırılması, kentin daha çok spor ve sanatla anılması, eğlence imkanlarının artması, gastronomi alanındaki gelişmeler nitelikli turisti şehrimize çekecektir. Türkiye’nin turizm gelirlerini artıracak en önemli unsurlar da bu olacaktır.
Gelecek yıl özellikle İstanbul’a ilgiyi çekecek etkinlikler olacak. Sözgelimi Şampiyonlar Ligi finalinin İstanbul’da gerçekleştirilecek olması hem gelirler hem şehrin reklamı açısından konaklama sektörüne nefes aldıracaktır. En önemlisi de Avrupa pazarlarını harekete geçirici etkisi olacaktır. İstanbul’un yeniden cruise gemilerinin kapsama alanına sokacak gelişmeleri bekliyoruz. Kongreler konusunda, eski rakamlara dönüş açısından henüz alınacak çok yol var ve tabii ki MICE sektöründe biraz gelişme olduğunu düşünsek de, bir kaç olumlu gelişme dışında kesinleşmiş çok teklifler yok henüz. En azından talep alma noktasında bir hareket başladı diyebiliriz.
PAZARLARDA DURUM
Turizm pazarları açısından baktığımızda Avrupa’da çıkış başladığını görüyoruz. Rusya, Almanya, İtalya, İngiltere, biraz yavaş da olsa İspanya turizm pazarlarında yukarı doğru gidişler var. Ortadoğu pazarlarında bazı duraksamalar oldu. Özellikle Suudi Arabistan ve Dubai’den girişlerde yüzde 30-35 düzeyinde gerileme söz konusu. Buradaki açığı, geçen yıla kadar kaybettiğimiz Avrupalı turistin kapatmasını bekliyoruz.
Çin elbette ki hedef pazarlarımız arasındaki yerini koruyor. Bu yılki yükselişi yüzde 12, ama ulaşım imkanları artırılırsa ve ödeme sistemlerindeki çözüme yönelik uygulamalar hızlandırılırsa yükseliş daha yüksek seviyede olacaktır. Bazı bankalar Çin’le ilgili ödeme sistemlerini kabul etmeye başladı ama henüz aktif olarak kullanımda değil. Diğer önemli bir turizm pazarı olarak Hindistan’daki yüzde 57’lik yükselişe dikkat çekmek isteriz. Çin kadar önemli bir pazar. Ayrıca Japonya pazarından geri dönüş başlaması kültür turizmi açısından çok sevindirici. Latin Amerika pazarlarındaki sayılar da iyi gidiyor.
2019’dan 2020’ye dosya konumuz için görüş bildiren
turizm sektörünün diğer temsilcileri:
Cemal Kızıltan: 2019’da MICE sektöründe fikir ve proje hırsızlığı tavan yaptı
Numan Olcar: Satış kanallarında eşitliği sağlayacak düzenlemeleri bekliyoruz
Hüseyin Kırk: 2019 yılı Ortadoğu pazarı için hayal kırıklığı ile geçti
Hüseyin Kurt: MICE sektörü yeni yıla biraz ümitli biraz da endişeli giriyor
—O—