Site icon Turizm Günlüğü

Bir sağlık rehberi: Yeni tip coronavirus COVID-19 hakkında her şey!

Sahra Gülal

Çin’in Wuhan kentinden yaklaşık 3 ay içerisinde tüm dünyaya yayılan yeni tip coronavirus COVID-19 hakkında bir sağlık rehberi hazırladık. İşte Covid-19 nedir, ne değildir? Bilinmeyenler, yanlış bilinenler ve daha fazlası bu haberimizde. #TGilekeşfet ‘meye devam edin.

Yazımızın İÇİNDEKİLER BÖLÜMÜ şöyle:

Coronavirus’e karşı tüm bilmeniz gerekenler bir haberde: En güncel gelişmelerle COVID-19 hayatımıza nasıl yansıdı?

Coronavirus

CORONAVİRUS NEDİR, BELİRTİLERİ NELERDİR, NASIL TEDBİRLER ALINMALIDIR?

Büyük bir virüs ailesi olan Coronavirus, orta kısmında “genetik materyali”, etrafında “zarf” adı verilen kısım ve “protein çıkıntılar”dan oluşur. Şekil olarak kral tacına benzediğinden dolayı latince taç anlamına gelen “corona” adı verilmiştir. Coronavirus 1960 yılında tespit edilen, birkaç çeşidi olan bir rahatsızlıktır. Daha çok hayvanlarda görülen virüs, ilk kez insanlarda da görülmeye başlandı. Şu anki salgın ilk olarak 2019’un Aralık ayında Çin’in Wuhan şehrinde ortaya çıktı.

Coronavirüs çeşitleri, insanlarda ölüm riski bulunduran solunum yolu enfeksiyonlarına sebep oluyor. Solunum, sindirim ve boşaltım organlarını etkileyen virüs daha çok ilkbahar ve sonbaharda etkin bir şekilde kendisini gösteriyor. Ayrıca virüsün mutasyona uğradığı da biliniyor. Bu nedenle yeni tip coronavirus olan Covid-19, Şiddetli Akut Solunum Yolu Sendromu (SARS) ve Orta Doğu Solunum Sendromu (MERS) gibi coronavirüs salgınlarını geride bırakmış durumda.

Kuluçka döneminin en fazla 14 gün olduğu Coronavirus’ün belirtileri arasında;

Akut solunum yolu enfeksiyonlarının genel bulaşma riskini azaltmak için önerilen temel ilkeler, coronavirus için de geçerli.

Coronavirus olası vaka tanımına yeni madde

24 Mart tarihi itibariyle coronavirus vakalarında görülen semptomlara yeni bir tanım maddesi eklendi. Buna göre Sağlık Bakanlığı tarafından, “Ani başlangıçlı ateş ile birlikte öksürük veya nefes darlığı olan ve burun akıntısı OLMAYAN hastalar da coronavirüs şüpheli vakası sayılacak” denildi.

coronavirus belirtileri

YENİ BELİRTİLERLE “GİZLİ TAŞIYICI”LIK

Her insanda farklı belirtiler ortaya çıkabilir mi?

Ayrıca bir süre önce İtalya’da bulunan 20 yaşındaki ABD’li Julia Buscaglia’nın “Enfeksiyon yüzünden kulağımın duyma yetisi gitti ve tat alamamaya başladım” ifadeleri coronavirus’ün herkeste aynı belirtileri göstermediği yönünde soru işareti yarattı. Bilimsel veriler ışığında kabul görmüş “bilindik” corona virüsü semptomlarından faklı olarak Julia Buscaglia, şu semptomları yaşadığını paylaştı:

“Bunları sizinle paylaşıyorum çünkü bahsedilen semptomların, bütün semptomlar olmadığını söylemek istedim. Corona virüsü testinin pozitif olması için bu semptomların hepsinin çıkması gerekmiyor. Tek semptom grip semptomlarıydı. Ben İtalya’dayken 29 Şubat’ta grip belirtisi gösterdim. Başım ağrıyordu, kulaklarım tıkalıydı ve boğazım alev alevdi. Vücudum ağrı içindeydi ve 37.8 derece ateşim vardı. Antienflamatuar ilaç aldım ve bütün gün yattım. Doktor bana grip olduğumu söyledi ama öksürük olmamasına rağmen duyma yetim giderek azaldı. İki kulağımdaki duyma yetisi de giderek azaldı. O sıralarda salgının artmasından dolayı eğitim programım yarıda kesildi ve eve dönme kararı çıktı. İtalya’daki son günümde durumum kötüleşti… Duyma yetim iyice azaldı ve hem koku hem de tat alma yetimi kaybettim. Bunların yanı sıra ne burnum akıyordu ne de öksürüyordum. Sürekli baş ağrım vardı ve ağrı kesiciler aldım. Test olmayı planlamıyordum ama ailem ve iş arkadaşlarım İtalya’dan geldiğim için test olmamı istedi. Biraz öksürük haricinde hiçbir semptom göstermesem de test oldum ve sonuçları pozitif çıktı. Ağzım açık kaldı. Haberlerdeki semptomların hiçbiri yoktu, doktor iyi olduğumu söylemişti ve ABD’ye gelirken sınırda kimse bana bir şey dememişti. Beni karantinaya aldılar. Benim yaşımdaki insanların, semptom göstermemesine rağmen dikkatli olması gerektiğini söylemek istiyorum.”

Koku ve tat alma yetisini kaybedenler “Gizli Taşıyıcı” olabilir!

Julia Buscaglia’nın da belirttiği gibi tat ve koku alımlarında yaşanan yeti kaybına yönelik İngiltere’deki KBB uzmanlarının raporları Güney Kore, Çin ve İtalya’da coronavirus hastalarının üçte biri anosmi veya hipozmi olarak bilinen koku duyusu kaybetme semptomları yaşadıklarını gösterdi. İngiliz Otorinolarengoloji Derneği Başkanı Prof. Nirmal Kumar, “Genç hastalarda, öksürük ve yüksek ateş gibi belirli semptomlar yok ancak gençler sadece koku ve tat duyusu kaybı yaşıyor olabilirler ki bu da bize virüsün burunda konakladığını gösterir” dedi. Bu sonuçlara göre profesörler, tat ve koku alma duyularını kaybedenlerin hastalığın daha da yayılması adına kendilerini 7 gün izole etmeleri gerektiğini söylüyorlar.

CORONAVİRUS’TE DAHA ÇOK HANGİ GRUP RİSK ALTINDA?

Virüsün etkilerini ağır olarak geçiren ve bu hastalık nedeniyle hayatını kaybeden kişilerin büyük kısmı ileri yaştaki (65 yaş ve üzeri) kişilerde yaşanmaktadır.

Ayrıca başka hastalıkları olanlar, akciğer hastalığı, organ yetmezliği, kanser, diyabet, bağışıklığı baskılayan diğer hastalıklar, organ nakilleri olanlar, bağışıklık sistemini baskılayan ilaç kullanan kişilerde risk altındaki gruptur. Çocuk ve genç sağlıklı bireylerde virüsün etkisi biraz daha hafif seyretmektedir.

CORONAVİRUS NASIL BULAŞIR?

Hasta kişilerden öksürük, hapşırık, gülme, konuşma sırasında çevreye saçılan virüs içeren solunum salgısı damlacıkları, sağlam kişilerin ağız, burun ve gözlerine temas ederek bulaşır. Hastalığın bu şekilde insandan insana bulaşması için 1 metreden daha yakın temas gereklidir. Bugünkü bilgiler ışığında yeni coronavirus COVID-19’un et, süt, yumurta gibi gıdalarla bulaşmadığı söylenebilir. Dışarıda hasta kişiyle direkt temas olmadığı sürece kıyafetlerin bir risk taşıması söz konusu değildir. Kıyafetleri havalandırmak yeterlidir.

VİRUS YÜZEYLERDE NE KADAR SÜRE CANLI KALABİLİYOR?

Amerikan hükümetine bağlı Ulusal Alerji ve Salgın Hastalıklar Enstitüsü’nde yapılan araştırmada enfekte bir kişinin öksürmesi veya virüsün bir şekilde havada bulunması halinde virüsün bu ortamlarda varlığını ne kadar süre devam ettirebildiği incelendi.

Testler, Amerikan Ulusal Sağlık Enstitüsü’nün Montana’daki laboratuvarında, Amerikan hükümetinin finansmanıyla, kurumun kendi çalışanlarının yanı sıra Princeton ve UCLA üniversitelerinden bilim insanlarınca yapıldı.

Araştırma sonuçlarına göre virüs;

Araştırmacılar, bu sonuçların corona virüsünün havadan bulaştığı yönünde bir kanaate varmadığının, bu yönde kesin bir kanıt bulunmadığının altını çizdi.

COVİD-19; GRİP, NEZLE VE ALERJİDEN NASIL AYIRT EDİLEBİLİR?

Coronavirus COVID-19’un belirtileri – Covid-19’u alerji, grip ve nezleden nasıl ayırabiliriz?

GRİP: Corona virüsünün en çok benzerlik gösterdiği hastalık türü olan gripte en çok dikkat edilmesi gereken semptom solunum zorluğunun olup olmaması. Covid-19’a yakalanmış çoğu hastada solunum zorluğu yaşanırken gribe yakalanmış kişiler bu belirtiyi göstermiyor. Her iki hastalıkta ise ateş, yorgunluk ve kuru öksürük sık görülen belirtilerden.

NEZLE: Soğuk algınlığı olarak da bilinen nezlede görülen temel semptomlar; hapşırma, burun tıkanıklığı ve boğaz ağrısı. Coronavirus hastalarında hapşırma ve burun tıkanıklığı yaşanmazken bazı bireylerde boğaz ağrısı görülebiliyor. İki hastalığı birbirinden ayırt edebilmek için solunum zorluğu, öksürük ve kuru öksürük gibi coronavirus belirtilerine dikkat edilmeli.

ALERJİ: Alerjinin temel semptomları arasında hapşırma, burun akıntısı, burun tıkanıklığı ve gözde sulanma bulunuyor. Yorgunluk, kuru öksürük, solunum zorluğu ve öksürük ise zaman zaman görülüyor. Ancak coronavirusün temel semptomlarından ateşe, alerji geçiren hastalarda rastlanmıyor. Yani bu iki hastalıkta belirleyici olan faktör ateş.

Corona virüsü belirtilerinden olan yüksek ateş, kuru öksürük gibi şikayetleri olanlar hastaneye gitmek yerine Corona Danışma Hattı “ALO 184” üzerinden yardım alabilirler.

KAN GRUBU, CORONAVİRUS RİSK ORANINI ETKİLER Mİ?

Çinliler tarafından ‘Kan grubu risk oranını etkiliyor’ iddiasının bir web sitesinde yayınlanması üzerine Prof. Dr. Mehmet Ceyhan, “Çinliler tarafından bir web sitesinde yayınlandı. Ama bir tıp dergisinde yayınlanmadı. Bilimsel tarafı şüpheli. Çin’den çıkan bu tarz haberlere biraz temkinli yaklaşmak lazım. Geçenlerde de bir virüsün mutasyona uğradığına dair bir yazı yayınladılar ama daha sonra Batı’da yapılan çalışmalarda böyle bir şey gösterilemedi. Daha önce hiçbir viral enfeksiyonda böyle bir ilişki gösterilemedi. Çok temkinli yaklaşıp beklemek lazım. Çalışma verisi olarak sunulmasını beklemek lazım. Coronavirus’ünün kan grubuyla ilişki kurması çok beklenen bir olay değil, çok mantıklı gelen bir şey değil açıkçası.”

TG NOTU: Bilimsel araştırmalar sonucu kanıtlanmadan ortaya atılan fikir ve görüşlerin bir iddiadan öteye geçmeyeceğinin bir kez daha altını biz de çizmiş olalım. Bu yüzden kesin kanıt olmadıkça sosyal medya ve internette dolaşan bilgi kirliliğine mahal vermeyelim.

CORONAVİRUS’ÜN TEDAVİSİ VAR MI?

Bugün için corona virüsleriyle ilgili çalışmalar ve araştırmalar sürse de henüz etkili olduğu gösterilmiş özel bir ilaç veya aşı bulunmamaktadır. Bu nedenle hastalara şikayetlerini azaltacak ve varsa bozulan organ fonksiyonlarını destekleyecek tedavi şekilleri uygulanmaktadır.

Çin’e ve hastalığın görüldüğü diğer ülkelere bizzat seyahat etmiş olan veya seyahat etmiş biriyle yakın teması olan kişiler; 14 günlük bir kuluçka döneminden sonra ateş, öksürük, solunum sıkıntısı gibi belirtiler gösterirlerse mutlaka en yakın sağlık kuruluşuna başvurmalıdırlar. Risk altındaki gruplar yukarıda belirtilmiştir.

CORONAVİRUS TESTİ VE TEDAVİSİ YAPAN HASTANELER

Coronavirus belirtileri taşıyan veya şüphelenen ya da olası bir duruma karşı hangi hastanelerin corona tedavisi yaptığını bilmek isteyenler için iki ayrı haber hazırladık.

Bunlardan ilki Türkiye’deki vaka ve ölü sayılarını ve yetkililerin açıklamalarının da yer aldığı Coronavirus’te 55. gün: 3 bin 461 ölüm ve il il vaka gelişmeleri

İkincisi ise Coronavirus testinin nasıl yapıldığı, Coronavirus tanısı konan hastanın nasıl tedavi edildiği ve iyileşen hastanın ne zaman taburcu edildiğini de içeren ” İkinci sağlık rehberi: Coronavirus hastaneleri listesi ” başlıklı haberdir. Linklere tıklayarak öğrenebilirsiniz.

CORONA’DA TAM İYİLEŞME MÜMKÜN MÜ?

Çin’de yapılan yeni araştırmalar, iyileşen coronavirüs (COVID-19) hastalarının akciğerinde sıvı veya parçacık dolu keselerin bulunduğunu ortaya çıkardı.

Hong Kong’da yapılan araştırmada hastaneden taburcu edilen 12 hastanın iki veya üçünün akciğer fonksiyonlarında azalma olduğu tespit edildi. Bilgisayarlı tomografide akciğerlerde sıvı veya parçacık dolu keseler görüldü; bu durumun hastalık geliştikçe giderek kötüleşebileceği kaydedildi. Ancak araştırmacılar, uzun vadeli etkileri onaylamak için henüz çok erken olduğunu dile getiriyor.

Hong Kong’un bu bulguları, Şubat 2020’nin başlarında Wuhan’ın önceden yapılan araştırmalarını doğruladı. Yakın tarihli bir çalışmada, Wuhan Üniversitesi Zhongnam Hastanesi’nden bilim insanları 140 coronavirus hastasının akciğer taramasını analiz ettiklerinde her bir hastanın akciğerlerinde buzlu cam benzeri yapılar bulmuşlardı.

Sağlık Bakanı Fahrettin Koca

CORONAVİRUS’TEN KORUNMA YÖNTEMLERİ NELERDİR?

Bu konuda Sağlık Bakanlığı’nın önerileri şunlar:

Haber önerisi: Coronavirus’te sayıların önemi: 20 saniye, 2 litre, 1.5 metre, 60-90 derece…

Yurtdışına seyahat edecekler için;

Virüse karşı yapılması gerekenlerin hepsi, yurtdışına seyahat edecekler için de geçerli olurken ek olarak şunların da yapılması öneriliyor:

MASKE VE ELDİVEN KULLANMANIN ÖNEMİ NEDİR?

COVID-19 kapsamında maske kullanmanın önemi de tartışılır oldu. Bir kesim maske kullanmanın doğru olduğunu söylerken başka bir kesim ise buna pek olumlu bakmıyor. Coronavirus’ten en iyi korunma yöntemi ise evde kalmak, sosyal temastan kaçınmak ve el yıkıma kurallarına dikkat etmek.

Maske takmayı bir sosyal sorumluluk olarak değerlendirenler, kuluçka döneminde olup test yaptırmayan enfekte kişilerin, taşıyıcı konumunda olmasından dolayı başka insanlara bulaştırabileceğinden endişeli. Ayrıca maskeler doktorların tavsiyesi üzerine 2 saatlik bir kullanım süresinin ardından atılması gerektiği belirtiliyor. Koruyuculuğu yüksek maskelerin kullanılması tavsiye ediliyor.

Maske ve eldiven takmanın olumsuz yönlerine dikkat çekenler ise bilinçsiz olarak kullanılmasından şikayetçi. Çeşitli yüzeylere temas eden eldivenlerin yanlış biçimde çıkarılması, uzun süreli takılan maskeler veya stokçuluk yapılarak ülke genelinde maske sayısının azalması durumunda asıl ihtiyaç sahibi olanların ve sağlık çalışanlarının olumsuz etkilenmesi ve fahiş fiyat oranlarına neden olması, maskenin kullanan kişiye vermiş olduğu rahatsızlık nedeniyle kişinin ellerini maskeye ve yüz bölgesine götürmesi başlıca olumsuz yönler arasında sayılıyor.

Bir son dakika gelişmesiyle Sağlık Bakanlığı’na bağlı Türkiye İlaç ve Tıbbi Cihaz Kurumu’nun valiliklere gönderdiği yazıya göre EN149 standardındaki, N95, FFP2 ve FFP3 tipi maskelerin sadece eczanelerden ve reçete karşılığında verilmesine karar verildi.

NOT: Sağlık Bakanı Fahrettin Koca‘nın da dediği gibi: “Yurtdışından gelen vatandaşlarımız 14 gün kuralına uymalıdır. Tedbirlerde anahtar kelimemiz 14’tür. Şimdi yapmamız gereken hayatımızı tedbirler doğrultusunda bir düzene sokmaktır. Bu küresel soruna karşı ulusal bir mücadele vereceğiz. Unutmayın coronavirus alacağımız tedbirlerden daha güçlü değildir.”

Coronavirus’ten korunma kapsamında Enfeksiyon Hastalıkları ve Klinik Mikrobiyoloji Prof. Dr. Mesut Yılmaz’ın konuyla ilgili çekmiş olduğu videosunu aşağıdan izleyebilirsiniz:

ELLER NASIL YIKANIR / DEZENFEKTE EDİLİR?

Çin’den sonra İran ve İtalya’yı ciddi bir şekilde etkileyen coronaviruse karşı uzmanlar, el yıkamanın önemine dikkat çekti. Dünya böyle global bir sorun sayesinde ellerin yeniden nasıl yıkanması gerektiğini öğrendi. Bu konudaki en önemli not ise; elinizi yıkarken 20 saniye kuralına dikkat edin. Bu süre zarfından musluğu açık tutmayın.

İşte el yıkarken yapmanız gerekenleri aşağıdaki şemadan öğrenebilirsiniz:

Exit mobile version