COVID-19 günlerinde 23 Nisan Ulusal Egemenlik ve Çocuk Bayramı nedeniyle akıllara takılan sokağa çıkma yasağı ile ilgili soru işaretleri yanıt buldu. Peki, 31 il için hafta sonunu da kapsayan 4 gün sokağa çıkma sınırlandırması ne zaman başlayacak, nasıl gerçekleştirilecek, nereler açık olacak ve kimler muaf tutulacak? İşte cevabı…
Kısa bir süre önce uygulamaya alınan ve hafta sonunu (Cumartesi ve Pazar) kapsayan 2 günlük sokağa çıkma kısıtlaması 23 Nisan nedeniyle yeni bir boyut kazandı. Corona virüsü tedbirleri kapsamında alınan yeni karar Kabine toplantısı sonrası açıklama yapan Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan tarafından dün (20 Nisan) akşam saatlerinde duyuruldu. Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın planladıkları takvimi açıklamasının ardından sokağa çıkma yasağı kısıtlamalarını içeren bilgilerin yer aldığı genelge 81 il valiliğine gönderildi.
SOKAĞA ÇIKMA YASAĞI NE ZAMAN BAŞLAYACAK VE KAÇ GÜN SÜRECEK?
– Sokağa çıkma yasağı kısıtlaması 23, 24, 25 ve 26 Nisan’da uygulanacak. 22 Nisan akşamı saat 00,00’dan itibaren 26 Nisan saat 00,00’a kadar devam edecek. 26’sında saat 24.00 itibariyle sokağa çıkma yasağı kısıtlaması sona erecek.
YASAĞIN UYGULANACAĞI İLLER HANGİLERİ?
– Genelge ile 22 Nisan saat 24.00 ile 26 Nisan saat 24.00 arasında istisnalar hariç Adana, Ankara, Antalya, Aydın, Balıkesir, Bursa, Denizli, Diyarbakır, Erzurum, Eskişehir, Gaziantep, Hatay, İstanbul, İzmir, Kahramanmaraş, Kayseri, Kocaeli, Konya, Malatya, Manisa, Mardin, Mersin, Muğla, Ordu, Sakarya, Samsun, Şanlıurfa, Tekirdağ, Trabzon ve Van ile Zonguldak il sınırları içinde bulunan tüm vatandaşların sokağa çıkmaları kısıtlandı.
SOKAĞA ÇIKMA YASAĞINDA AÇIK OLACAK YERLER
– 24 Nisan’da Ramazan ayının başlayacak olması nedeniyle 21 Nisan Salı ve 22 Nisan Çarşamba günleri market ve bakkalların çalışma saatleri 08.00-23.00 olarak belirlendi.
– Sokağa çıkma kısıtlamasının olduğu 23 Nisan Perşembe ve 24 Nisan Cuma günleri marketler ve bakkallar 09.00 – 14.00 saatleri arasında faaliyet gösterecek.
– Aynı saatler arasında marketler ve bakkallar evlere/adrese servis şeklinde de satış yapabilecekler.
– 25 Nisan Cumartesi ve 26 Nisan Pazar günleri marketler ve bakkallar kapalı olacak.
– Vatandaşlar (65 yaş ve üzeri ile 20 yaş ve altında bulunanlar hariç olmak üzere) zorunlu ihtiyaçlarının karşılanması ile sınırlı olmak ve araç kullanmamak şartıyla (engelli vatandaşlar hariç) ikametlerine en yakın market ve bakkallara gidip gelebilecek.
– Ekmek üretiminin yapıldığı fırın ve unlu mamul ruhsatlı iş yerleri ile bu iş yerlerinin sadece ekmek satan bayileri, ayrıca tatlı üretiminin yapıldığı/satıldığı iş yerleri açık olacak.
– 23 Nisan Perşembe ve 24 Nisan Cuma günleri vatandaşların dışarı çıkamadığı saatler ile 25 Nisan Cumartesi ve 26 Nisan Pazar günleri, tatlı satış amaçlı iş yerleri, sadece evlere/adrese servis şeklinde satış yapabilecek.
– Ramazan ayı nedeniyle, sokağa çıkma kısıtlamasının olacağı günlerde sadece evlere paket servis şeklinde olmak üzere lokanta ve restoran tarzı iş yerleri,
– İlaç, tıbbi cihaz, tıbbi maske ve dezenfektan üretimi, nakliyesi ve satışına ilişkin faaliyetleri yürüten iş yerleri, kamu ve özel sağlık kurum ve kuruluşları, eczaneler, veteriner klinikleri ve hayvan hastaneleri,
– Zorunlu kamu hizmetlerinin sürdürülmesi için gerekli kamu kurum ve kuruluşları ile işletmeler (havalimanları, limanlar, sınır kapıları, gümrükler, karayolları, huzurevleri, yaşlı bakım evleri, rehabilitasyon merkezleri, Acil Çağrı Merkezleri, AFAD Birimleri, Vefa Sosyal Destek Birimleri, Göç İdaresi, PTT ve benzeri),
– Valilikler/kaymakamlıklar tarafından yerleşim merkezleri için her 50 bin nüfusa 1 ve il sınırları içinden geçen şehirler arası karayolu ve varsa otoyol üzerinde her 50 kilometre için 1 olmak üzere, belirlenecek sayıda akaryakıt istasyonu ve lastik tamircisi (bu madde kapsamında açık olacak akaryakıt istasyonları ile lastik tamircileri kura yöntemi ile belirlenecek ve nöbetçi akaryakıt istasyonlarının marketleri açık olacak) faaliyet gösterebilecek.
– Doğal gaz, elektrik, petrol sektöründe stratejik olarak faaliyet yürüten büyük tesis ve işletmeler (rafineri ve petrokimya tesisleri ile termik ve doğalgaz çevrim santralleri gibi), su, gazete ve mutfak tüpü dağıtım şirketleri, hayvan barınakları, hayvan çiftlikleri ve hayvan bakım merkezleri, sağlık hizmetlerinin kapasitesini arttırmaya yönelik acil inşaat, donanım benzeri faaliyetleri yürüten işletme/firmalar, bulunduğu yerin il/ilçe Hıfzıssıhha Kurulu tarafından izin verilmesi şartı ile
– Makarna, un ve unlu mamüller, süt, et, balık üretimi gibi gıda maddelerinin üretiminin yapıldığı tesisler ve kağıt, kolonya üretimi başta olmak üzere hijyen malzemeleri ile bu malzemelerin üretimi için ihtiyaç duyulacak ham maddelerin üretiminin yapıldığı tesisler çalışmalarını sürdürecek.
* Dağıtım faaliyetlerine ilişkin ayrıntılı bilgi kırmızı başlıkta ele alınacaktır.
– Yurt içi ve dışı taşımacılık (ihracat/ithalat/transit geçişler dahil) ve lojistiğini yapan firmalar, oteller ve konaklama yerleri, gıda, temizlik ve ilaç gibi sektörlere ambalaj sağlayan üretim tesisleri, çalışanları inşaat/maden alanında bulunan şantiyede konaklayarak yapımı veya çalışması devam eden büyük inşaatlar ile madenler (bu madde kapsamında inşaat ve konaklama aynı şantiye alanı içinde ise izin verilecek, başka bir yerden çalışanların gelmesine ve şantiyede kalanların başka bir yere gitmelerine izin verilmeyecek, çalışma alanı sadece inşaat alanı/maden sahaları ile sınırlı tutulacak)
– Gazete, radyo ve televizyon kuruluşları ile gazete basım matbaaları, daha önceden sözleşmeye/taahhüde bağlanmış ve belirlenen süre içerisinde yetiştirilmesi gereken ihracata konu mal, malzeme, ürün, araç-gereç üreten iş yerleri ve tesisler (istisna olarak mevcut zorunluluklarını ispatlamaları ve anılan şartlara uymaları kaydıyla) sokağa çıkma kısıtlaması/yasaklamasının olduğu 23- 24 Nisan günleri sebze-meyve halleri faaliyet gösterebilecek.
KISITLAMADAN HANGİ VATANDAŞLAR MUAF TUTULACAK?
– Açık olacak iş yeri, işletme ve kurumlarda yönetici, görevli veya çalışanlar, 23 Nisan günü ile sınırlı olmak üzere TBMM çalışanları, kamu düzeni ve güvenliğinin sağlanmasında görevli olanlar (özel güvenlik görevlileri dahil),
– Acil Çağrı Merkezleri, AFAD, Kızılay ve Vefa Sosyal Destek Birimleri’nde görev alanlar, cenaze defin işlemlerinde görevli olanlar (din görevlileri, hastane ve belediye görevlileri) ile birinci derece yakınlarının cenazelerine katılacak olanlar,
– Elektrik, su, doğal gaz, telekomünikasyon ve benzeri kesintiye uğramaması gereken iletim ve altyapı sistemlerinin sürdürülmesi ve arızalarının giderilmesinde görevli olanlar,
– Ürün ve/veya malzemelerin nakliyesinde ya da lojistiğinde (kargo dahil), yurt içi ve yurt dışı taşımacılık, depolama ve ilgili faaliyetler kapsamında görevli olanlar,
– Yaşlı bakımevi, huzurevi, rehabilitasyon merkezleri, çocuk evleri vb. sosyal koruma/bakım merkezleri çalışanları, otizm, ağır mental retardasyon, down sendromu gibi “özel gereksinimi” olanlar ile bunların veli/vasi veya refakatçileri,
– Demir-çelik, cam, ferrokrom benzeri sektörlerde faaliyet yürüten iş yerlerinin yüksek dereceli maden/cevher eritme fırınları ile soğuk hava depoları gibi zorunlu olarak çalıştırılması gereken bölümlerinde görevli olanlar istisna kapsamında bulunacak.
– Ayrıca bankalar başta olmak üzere yurt çapında yaygın hizmet ağı olan kurum, kuruluş ve işletmelerin bilgi işlem merkezlerinin çalışanları (asgari sayıda olmak kaydıyla),
Türkiye Bankalar Birliğinden (TBB) sokağa çıkma kısıtlaması getirilen illerdeki banka şubelerine ilişkin karar hakkında yapılan açıklamada “İçişleri Bakanlığı’nın 21 Nisan 2020 tarihli sokağa çıkma kısıtlaması kararına istinaden 31 ilde 24 Nisan Cuma günü banka şubeleri kapalı olacaktır. Bu çerçevede, kısıtlama kapsamındaki 31 ilde yerleşik olan ve edimlerinin yerine getirilmesinin son günü 24 Nisan 2020 olan müşterilere, her türlü bankacılık işlemlerini ve edimlerini şube dışı kanalları kullanarak yerine getirilmesinin hatırlatılması veya müşterilerin edimlerinin 27 Nisan 2020’ye ötelenmesi hususlarında üyelerimize tavsiyede bulunulmasına karar verilmiştir” denildi.
– Bozulma riski bulunan bitkisel ve hayvansal ürünlerin üretimi, işlenmesi, pazarlanması ve nakliyesinde çalışanlar, küçükbaş-büyükbaş hayvanları otlatanlar, arıcılık faaliyetini yürütenler, sokak hayvanlarını besleyecek kişiler ile ikametinin önü ile sınırlı olmak kaydıyla evcil hayvanlarının zorunlu ihtiyacını karşılamak üzere dışarı çıkacaklar, veteriner hekimler,
– Ekmek dağıtımı ile marketler ve bakkalların evlere servis hizmetinde görevli olanlar, zorunlu sağlık randevusu olanlar (Kızılay’a yapılacak kan ve plazma bağışları dahil),
– Yurt, pansiyon, şantiye benzeri toplu yerlerde kalanların gereksinim duyacağı temel ihtiyaçların karşılanmasında görevli olanlar, iş sağlığı ve güvenliği nedeniyle iş yerlerinden ayrılmaları riskli olan çalışanlar (iş yeri hekimi vb.), servis hizmeti vermek üzere dışarıda olduklarını belgelemek şartı ile teknik servis çalışanları, tarımsal üretimin devamlılığı için gerekli olan ekim-dikim, sulama-ilaçlama gibi faaliyetler kapsamında bölgesel özelliklere göre İl/İlçe Hıfzıssıhha Kurullarınca izin verilenler, belediyelerin toplu taşıma, temizlik, katı atık, su ve kanalizasyon, ilaçlama, itfaiye ve mezarlık hizmetlerini yürütmek üzere hafta sonu çalışacak personel, sokağa çıkma kısıtlaması/yasaklamasının olduğu 23-24 Nisan günleri 06.00-09.00 saatleri arasında marketler ve bakkallar ve 26 Nisan günü saat 18.00’den sonra geçerli olmak üzere tedarik zincirinin aksamaması amacıyla marketler ve sebze-meyve hallerine mal, malzeme ve ürünlerin nakli, depolanması, mal kabulü ve satışa hazırlanması aşamasında görevli olanlar (bu madde kapsamında hiçbir şekilde mal, malzeme ve ürün satışı yapılamaz) istisna kapsamında bulunacak.
– Belirtilen istisnalar dışındaki tüm vatandaşların evlerinde kalması esas olacak.
DAĞITIM PLANLARI
-
Ekmek Dağıtımı
Genelgeye göre ayrıca ekmek dağıtımının düzenli olması amacıyla vali ve kaymakamların başkanlığında fırıncılar odası, yerel yönetim, emniyet ve jandarma temsilcilerinin katılımıyla oluşacak komisyon tarafından, her mahalle için muhtar görüşü de alınarak il/ilçe ekmek dağıtım planı yapılacak.
Bu planda il/ilçedeki ekmek üreten iş yerlerinin sorumlu oldukları dağıtım bölgeler (mahalle/cadde/sokak ölçeğinde) ile her dağıtım bölgesi için görev yapacak araç listeleri belirlenecek.
Bu şekilde yapılacak planlama dışında sadece Vefa Sosyal Destek Birimleri ekmek dağıtımını gerçekleştirebilecek.
-
Gazetelerin Dağıtımı
Sokağa çıkma kısıtlaması/yasaklamasının olduğu 23 Nisan 2020 Perşembe ve 24 Nisan 2020 Cuma günleri gazete dağıtımı/satışı marketler ve bakkallar aracılığı ile yapılacak.
25 Nisan 2020 Cumartesi ve 26 Nisan 2020 Pazar günleri ise gazete dağıtımı, sadece gazete şirketlerinin ring halinde çalışacak kendi dağıtım araçları, tespit edilecek içme suyu dağıtım bayileri ve Vefa Sosyal Destek Birimleri aracılığıyla yapılacak.
UYMAYANLARA CEZA
Alınan kararlara uymayan vatandaşlara Umumi Hıfzıssıhha Kanunu’nun 282’nci maddesi gereğince idari para cezası verilmesi başta olmak üzere aykırılığın durumuna göre Kanunun ilgili maddeleri gereğince işlem yapılacak, konusu suç teşkil eden davranışlara ilişkin Türk Ceza Kanunu’nun 195’inci maddesi kapsamında gerekli adli işlemler başlatılacak.