Last Updated on 21 Mayıs 2020 by Yaşar Çelik
Küresel çapta yaşadığımız pandemi süreci hala devam ediyor. Covid-19’u bir sistem güncellemesi gibi görüp insana, topluma ve ekonomiye yansımalarını herkes yakından takip ediyor. Markalar ve tüketiciler için ezberler bozulacak. Bu bozulan ezberde tüketici, pandemi sürecinde müşterisine sahip çıkan marka ile yoluna devam edecek.
Pandemi sonrası seyahat kısıtlamaları kalktığında ortaya çıkan tüketici tüketmeye/satın almaya devam edecek ama soru şu: Kimden satın alacak?
- Pandemi sürecinde hangi marka yanımda idi?
- Hangi marka derdime derman oldu?
- Hangi marka benim bir sorunumu çözdü?
Sokağa çıkma yasakları ve seyahat kısıtlamaları devam ederken bilet satan sonra da uçuş tarihini erteleyen ve bilet paralarını iade etmek yerine erteleyen ya da açığa alan Türk Hava Yolları ve Pegasus bu soruların cevapları arasında kesinlikle olmayacak. Bu adaletsiz durum, kriz nedeniyle Sivil Havacılık Genel Müdürlüğü’nün yürürlüğe koyduğu Yolcu Hakları Yönetmeliği Geçici Maddeleri ile iyice ortaya çıktı. Hava yollarının kendilerinin iptal ettiği uçuşlarda dahi bilet iadelerini yapma yükümlülüğü, uçuşlar başladıktan iki ay sonraya ertelendi.
Hava yolları parasını aldığı, kendileri tarafından iptal edilen uçuşların bedelini belirsiz bir tarihte ödeyecekken; aynı uçuşlarda koltuğu olan seyahat acentaları tüketicilere 14 gün içinde bedeli iade etmek zorunda bırakıldı. Öğrenmek için bkz: Firuz Bağlıkaya: Umut ve haklı beklentimizi sürdürüyoruz
SEYAHAT KISITLAMALARI VE SOKAĞA ÇIKMA YASAKLARI DEVAM EDERKEN BİLET SATIŞI YAPMAK
İçişleri Bakanlığı, 81 ilin Valiliği’ne “Koronavirüs Tebdirleri Kapsamında Şehirlerarası Otobüs Yolcu Taşımacılığı” ile ilgili 13 maddeden oluşan ve 28 Mart 2020 saat 17:00 itibariyle geçerli olan genelge ile seyahat kısıtlamaları özel izinler dışında başlamış oldu. Öğrenmek için bkz: Şehirler arası seyahat yasaklarının detayları
Özellikle İstanbul’da fırınlar ve market çalışanları dışında mevsimlik işlerde çalışan işçiler, iş yerleri kapanınca bir an önce memleketlerine dönmek için harekete geçti. Birçoğu özel araç kiralayıp topluca gitmeyi tercih etti. Bir şekilde gidemeyip kalanlar ise THY’nin 1 Mayıs’ta, Pegasus’un 16 Mayıs’ta yurt içi seferlere başlayacağını duyurması ile sokakta kalan işçilere, işi olan insanlara ya da annesinin-çocuğunun yanına gitmek isteyenlere bir umut ışığı doğmuş oldu. Detaylar için bkz: Pegasus yurt içi ve yurt dışı uçuşlara ne zaman başlıyor?
ONLINE BİLET SATIŞI VAR AMA MUHATAP YOK
Özellikle THY’nin 1 Mayıs’ta uçuş kararı alarak bilet satışları yapması sonrası gazetemize birçok mail ve telefon gelmeye başladı. “Seyahat İzin Belgesi uçuşlarda gerekli mi ve uçuşlar kesin yapılır mı?” soruları üzerine konuyu geçen hafta araştırıp “Uçuşlarda seyahat izin belgesi ne zaman kalkacak?” başlıklı haberimizde merak edilenleri okuyucularımıza duyurduk. Benzer soruları tüketicilerin şirketin genel müdürüne sorduğunu da sosyal medyadan öğrendik. 
BİLET SAT – UÇUŞA 3 GÜN KALA TARİH ERTELE
Birkaç gün önce Türk Hava Yolları (THY), tüm iç hat ve dış hat uçuşlarına başlama tarihini 28 Mayıs 2020 olarak güncelledi. Türk Hava Yolları daha önce iç hat uçuşlarını 1 Mayıs 2020, dış hatlara yönelik uçuşlarını ise 20 Mayıs 2020 tarihine kadar durdurduğunu açıklamıştı. 28 Nisan 2020 tarihinde THY tarafından yapılan açıklamada, hem iç hat uçuşları hem de dış hatlardaki uçuşlar için bu tarihin 28 Mayıs 2020 tarihine çekildiği açıklandı. Detaylar için bkz: THY yurt içi ve yurt dışı uçuşlara ne zaman başlıyor?
YENİ UÇUŞ TARİHİ DE SORU İŞARETİ YARATTI
27 Nisan’da attıkları “Biz herkesten daha fazla uçmak istiyoruz” tweet’inden 1 gün sonra 28 Nisan’da uçuşları yeniden ertelediklerini duyurdular.
THY tüm uçuşları için yeni tarihi açıkladı fakat bu tarihe de deneyimli turizmciler tarafından sosyal medya üzerinden eleştiri geldi.
İPTAL VE İADE ŞARTLARI
Son erteleme sonrası THY, duyurduğu iptal ve iade şartlarında oldukça cömert davranmış görünüyor. Yazılan bilgi metninde: “Küresel salgın sebebiyle iptal olan seyahat planınızın yerine özgürce yenilerini yapabilmeniz için size çok avantajlı fırsatlar sunuyoruz. Bilet ücretinizi iade almak yerine biletinizin değerine değer katan seyahat çeki veya “mile” tercih edin, bir sonraki seyahatinizin ufkunu genişletin!” deniyor ve iptal yerine yolculara yüzde 15 daha değerli seyahat çeki ya da “mil” öneriliyor. Öğrenmek için bkz: THY iade talepleri
BİLET SAT – SONRA İPTAL ET – ARDINDAN YÜZDE 15 BONUS VE MİL VER, PARA İADESİNİ DE EN ERKEN 6 AY SONRA YAP
Hava yolları bağlı bulundukları bakanlık ve Sivil Havacılık Genel Müdürlüğü’nün (SHGM) yürürlüğe koyduğu Yolcu Hakları Yönetmeliği Maddelerine uygun hareket ediyor. İşsiz kalmış bir işçi belki son parası ile eve gidiş biletini Türkiye’nin bayrak taşıyıcısı havayolundan pandemi sürecinde satın alıyor ve uçuşa 3 gün kala uçuşların 1 ay ertelendiğini öğreniyor. Havayollarının işlettiği önce “bilet sat-sonra iptal et ve bilet paralarını en erken 6 ay sonra geri ver” süreci maalesef ki yasaldır. Ama doğru değildir. 
BİLET SATIŞLARI VE UÇUŞ İPTALLERİ SONRASINDA ONLARCA MAİL VE ŞİKAYET
Bu haberi yaparken gazetemize mail ile ulaşan yolcular yaşadıkları sorunlara ilişkin bizden görüş istiyor. Online bilet satan THY ve Pegasus’a online şekilde ulaşmak maalesef mümkün değil. Her iki firmaya da mail atmaya yetkililer ile görüşmeye çalıştık. Web siteleri tamamen satış odaklı tasarlandığından hangi sekmenin altında hangi mailler var biz ulaşamadık. Bilet satış çağrı merkezleri dışında da bir telefonları da yok.
YOLCULAR PANDEMİ SONRASI BU MARKALARI UNUTACAK MI?
Pandemi sonrası seyahat kısıtlamaları kalktığında, insanlar mecbur olduğundan bu firmalarla uçmaya devam edecek. Ama bu markaların yüzyılda oluşturdukları imaj, tüketici nezdinde “pandemi sürecinde cebimizdeki son parayı da aldılar” olacak. Havacılık sektörünü ayakta tutan business uçan iş adamları değil, ekonomi uçan işçilerdir. Bu süreçte sizden bilet alan her yolcunuz pandemi sonrası aşağıdaki soruların cevabını kendine verecek.
Pandemi sürecinde hangi marka yanımda idi?
Hangi marka derdime derman oldu?
Hangi marka benim bir sorunumu çözdü?
