Uçak yolcu türleri ve hakları

Sahra Gülal

4 yıl önce

"Ülkemize Turist Getiren A Grubu Seyahat Acentalarına Destek Sağlanması Hakkında"ki Bakanlar Kurulu Kararı Resmi Gazete'nin mükerrer sayısında yayınlanarak yürürlüğe girdi.

Uçakla seyahat etmeyi tercih edenlerdenseniz yasalar dahilince belirlenmiş, şirketler tarafından şekillendirilmiş haklarınız bulunmaktadır. Bu yazımda uçak yolculuğu yapmayı planlayanların sahip olduğu hakları ele alacağım. İşte Uçak yolcu türleri ve hakları…

1- Hamile Yolcu

Hamile yolcuların uçuşlara kabul edilmesi, hava yolu şirketlerinin politikalarına göre değiştiğinden bazı firmalarda, anne adaylarından doktor raporu talep edilebildiğini görebilirsiniz. Uçak bileti satın almadan önce mutlaka bilet aldığınız hava yolu firmasının yolcu kurallarına göz atmayı unutmayın.

Hamile yolcular, kurallarına uyduğu uçakla seyahat edebilirler. Ancak yine şirket politikalarına göre tekil ve çoğul hamilelik durumlarının hafta sayısı önemlidir. Belirtilen süreleri geçen hamile yolcular doktor raporları olsa bile uçuşlara kabul edilememektedir.

Hamile yolcuların dikkat etmesi gerekenlere kısa kısa bakacak olursak;

Yolculuktan önce uzman bir doktordan alınacak “72 saat içerisinde doğumun başlayabileceğine dair herhangi bir bulguya rastlanmamıştır” yazılı rapor ile kendiniz için olası stresli durumların önüne geçebilirsiniz.
Uzun uçuşlarda, belirli aralıklarda kabin memurlarından destek isteyerek koridor içinde yürüyüşe çıkabilir, böylelikle kan dolaşımını harekete geçirebilir ve bileklerde şişmeleri önleyebilirsiniz.
Uçuş esnasında oturduğunuz yerde germe hareketleri yaparak kaslarda biriken stresi azaltabilirsiniz.
Uçuş esnasında yeterince sıvı tüketmeyi unutmayın. Dehidratasyon, gebelik durumlarında rahatsızlıklara neden olabilir.
Tüm yolcular için geçerli olan check-in kurallarına tabi olan hamile yolcular, uçuşla ilgili herhangi bir sorun yaşamamak için havalimanına erken gitmelerinde yarar vardır.

2- Bebek Yolcu

0 ila 24 ay yaş aralığını kapsayan bebek yolcular için kurallar, hava yolu şirketlerine göre değişkenlik göstermekle beraber, genellikle benzer şartları içerir. Uçak bileti fiyatları da şirketten şirkete göre değiştiğinden tercih ettiğiniz firmanın ilgili prosüdürlerini öğrenmeniz sizin için faydalı olacaktır.

Bebekle uçak yolculuğu yaparken dikkat etmeniz gereken şeyler bulunmaktadır. Bunlar;

6 ayını doldurmamış bebeğinizle yolculuk yapmayı düşünüyorsanız, doktorunuza danışmanızı öneriyoruz. Ebeveyni ile beraber seyahat edecek bebeklerin ilk haftadan sonra uçması bir sorun teşkil etmemekle beraber, uzman görüşü almak her zaman iyi bir fikirdir.
Bebeklerle seyahat ederken gündüz vaktini tercih edebilirsiniz. Bebekler, akşam saatlerinde yorgun ve huysuz olabilirler.
Bebekle yolculuğa çıkarken onun tüm ihtiyaçlarını göz önünde bulundurun. Bebek maması, bebek bezi, sevdiği oyuncak vb. her detayı tekrar gözden geçirin.
Bebekle yolculuk yaparken olası sorunlarınızı kabin memurları ile paylaşmaktan çekinmeyin. Örneğin bebek mamasını ısıtmanız gerekiyorsa, bu konuda kabin memurlarından destek alabilirsiniz. İlgili host ya da hostesi çağırıp rica etmeniz yeterli olacaktır.
Bebekle yolculuk yaparken check-in işlemleri sırasında tuvalete yakın koltukları seçebilirsiniz.
1 haftalığa kadar bebeklerin uçakla seyahat etmesine ancak doktor raporu ile izin verilmektedir.
Bebekle uçak seyahati yapacaksanız havalimanına mümkün olduğunda erken gelmeniz de önemli bir detay. Böylece her işlem için yeterli vakit bulabilir ve gerekirse bebeğinizle ilgilenebilirsiniz.
Bebek arabası uçak içine alınmadığından bebek arabalarını katlayıp kayıtlı bagaj teslimi olarak görevlilere teslim etmelisiniz.
Bebeğinizle beraber tek başınıza uçakla seyahat edecekseniz bebeğinizi taşımak için kanguru kullanmak iyi bir fikir.
Uçak iniş ya da kalkış yaparken, kabin basıncı bebeğinizi etkileyebilir. Bu anlarda bebeğinizi beslemeniz önerilir.

3- Çocuk Yolcu

3 ila 13 yaş aralığındaki yolcuları kapsayan uçak yolculuğu yapan çocuk yolcular, ikiye ayrılırlar: Refakatli çocuk yolcular ve refakatsiz çocuk yolcular.

Refakatli çocukların seyahat ederken bir refakatçi ya da ebeveyn eşliğinde olması gerekir.
Refakatsiz çocuk yolcular ise tek başlarına hareket edebilir.

Uçakla seyahat eden çocuk kuralları, şirketten şirkete göre değişiklik göstermektedir. Çocukla yolculuk yapmayı düşünüyorsanız, uçağınıza binmeden önce seçeceğiniz şirketin ilgili kurallarına ve yolcu hakları bölümüne göz atmanız ideal olur. Kurallara uyduğunuz sürece çocukla uçuşa kabul edilmenizde bir sıkıntı çıkmayacaktır.

NOT: 3 yaş altı yolcular, bebek yolcu olarak sayılmakta ve farklı şartlara tabi tutulmaktadır.

Çocukla uçak yolculuğu yaparken dikkat edilecekler ise şöyle:

Aktif enfeksiyonu ve bulaşıcı hastalığı bulunan çocukların uçağa binmemesi tavsiye edilir. Bu tür durumlarda hem çocuğun hem de diğer yolcuların sağlığı etkilenmektedir. Özellikle orta kulak enfeksiyonu olan çocuklar kabin basıncı değişimleri nedeni ile şiddetli kulak ağrıları çekebilirler. Kronik rahatsızlıkları bulunan çocukların uçak seyahatine çıkmaları için doktor raporu almaları tavsiye edilir.
Çocukla yolculuk ederken sorun yaşadığınız şeyler için kabin memurlardan yardım isteyebilirsiniz.
Çocukla yolculuk etmeden önce onu oyalayabilecek şeyleri el bagajınıza koyabilirsiniz. Özellikle uzun yolculuklarla çocuklar sabit durmaktan sıkılabilir. Bu tür durumlarda çocuğunuzla koridorda bir yürüyüşe çıkabilirsiniz.
Dış hat uçuşları ile seyahat edecek çocuklar için de pasaport ve vize gerekmektedir. Çocuk ya da bebekle yurt dışına seyahat etmeyi düşünüyorsanız gideceğiniz ülkenin pasaport ve vize şartlarını araştırmanızda fayda var.

4- Deporte Yolcu

Öncelikle deporte etmek, ilgili güvenlik birimi tarafından ülkeden sınır dışı edilmek demektir. Bulunduğu ülkenin vatandaşı olmayan ve herhangi bir neden yüzünden (suç vb.) kendi ülkesine ya da başka bir ülkeye hava yolu aracılığı ile yollanan kişilere ise deporte ya da sınır dışı edilen yolcu denilmektedir. Deporte yolcular, kimi zaman bir güvenlik görevlisi eşliğinde, kimi zaman da tek başlarına uçağa biniş yapabilirler.

Bulunduğun yurt dışı destinasyonunda yasalara karşı geldiyseniz veya vizeniz bittiyse deporte edilebilirsiniz. Deporte olmak, ileride de karşınıza çıkacak bir durum olduğu ve gelecekteki yurt dışı planlarınızı etkileyebileceği için bulunduğunuz ülkede her zaman kurallara uymanızı ve vize tarihlerine dikkat etmeniz önemlidir.

Vize aşımı nedeni ile bulunduğu destinasyonda kalmaya devam eden kişilere “overstay” tanımı yapılır. Overstay tespiti, deporte edilmenin ilk aşamasıdır. Bunun dışında politik gerekçeler ile de bir kişinin deporte edilme olasılığı mevcuttur. Tüm bu durumlar için deporte avukatlarından danışmanlık talep etmek en mantıklı yoldur.

Deporte edilen yolcular, ikiye ayrılmaktadır: Depa ve Depu.

Sınır dışı edilirken uçağa güvenlik görevlisi ile beraber binen yolculara depa, güvenlik görevlisi olmadan binen yolculara ise depu denmektedir.
Depa, daha çok uçuş güvenliğini tehlikeye atabilecek yolcular için kullanılır. Bazı durumlarda yolcu kelepçeli bir şekilde de uçağa alınabilir. Deporte yolcuların seyahat masraflarını devlet karşılar.

Deporte edilmenin sonucunda bu yolcular belirli bir süre girememe ya da hayatı boyunca ülkeye alınmama gibi durumlarla karşılaşabilir. Vize ihlali gibi durumlarda, çoğu ülkenin uyguladığı ceza, vize ihlali yapan kişinin ülkeye 5 yıl boyunca giriş yapamamasıdır. Deporte edilen yolcular, eğer haksızlığa uğradıklarını düşünüyorlarsa bu tür davalara bakan avukatlar yardımı ile bu cezayı kaldırabilmektedir.

5- INAD Yolcu

INAD yolcu (inadmissible passenger), gitmek istediği ülke tarafından girişine izin verilmeyen yolcular için kullanılır. Bu havacılık terimi, uluslararası havalimanlarında kullanılır ve sivil havacılık kanunlarına göre, INAD edilen yolcu, hava yolu şirketi tarafından ülkeye geri götürülür. Eğer yolcu geçerli dökümanları dış hatlar geliş terminalindeki sınır kontrol polislerine gösteremezse ya da gösterdiği dökümanlar geçersiz sayılırsa, INAD edilme tehlikesi ile karşı karşıya kalır. Yolcu, dönüş için uçağa kabul edilmesinin ardından ülkesine geri gönderilir.

“Ülke girişine izin verilmeyen yolcu” ne demek?

Ülke girişine izin verilmeyen yolcu, sınır polisi ya da pasaport kontrol memuru gibi yetkililer tarafından ülkeye kabul edilemez yolcu olarak sınıflanan kişilere denir. Güvenlik ekibi tarafından soruşturulmasının ardından yolcuyu getiren hava yolu şirketine geri edilir. INAD yolcu söz konusu olduğunda, ilgili polisler hava yolu şirketi ile iletişime geçerek yolcuyu ülkesine geri gönderilir.

INAD etmek ne demek?

INAD etmek, bir yolcuyu ülke sınırları içerisine almamak demektir. Bu durumda yolcu, INAD yolcu unvanı ile sembolize edilir. INAD işlemi, çoğunlukla ülkeye giriş yapmak isteyen yolcunun vizesinin geçerli olmadığı ya da transit uçuş yapan yolcunun transit vizesinin bulunmadığı durumlarda eyleme konur. Bu nedenden ötürü, yurt dışına çıkarken vize bilgilerinizin tam olduğundan emin olun. Ayrıca transit uçuş yapacaksanız, aktarım yapacağınız ülkenin transit vize kurallarını kesinlikle inceleyin.

INAD edilmenin sonucunda yolcu, kendisine ait eşyalarla beraber ülkesine geri gönderilir. INAD edilen yolcu, eğer geldiği uçak geri dönüyorsa çoğunlukla o uçak vasıtası ile geri gönderilir. Uçakta uygun yer yoksa, yolcu ilk uygun uçağı beklemek üzere dinlenme alanlarına alınır. Bazı durumlarda INAD yolcular günlerce diğer uçağı bekleyebilmektedir. Bu nedenden ötürü, yurt dışına seyahat ederken tüm belgelerinizin geçerli olduğundan emin olunuz. Yolculuğa başlamadan önce gideceğiniz ya da transit vize ile aktarma yapacağınız ülkelerin vize şartlarına dikkatli bir şekilde göz atınız.

6- Transit Yolcu

Gitmek istediği yere aktarım yaparak ulaşan kişilere denilen transit yolcu havacılıkta ise şu şekilde tanımlanır: Uçuşuna başladığı havalimanından uçuşunu tamamlayacağı havalimanına gitmek için başka havalimanlarını 24 saatin altında olmak üzere kullanan yolculardır. Transit yolcu, eğer gerekliyse transit vize başvurusu yapmak ile mükelleftir. Dış hat üzerinden aktarma yapacak yolcuların, transit uçuş yapacağı ülkenin vize isteyip istemediğini biliyor olmalıdır. Eğer ülke vize talep ediyorsa ve yolcunun vizesi yoksa, ülkeye girişi engellenir ve INAD yolcu sayılarak ülkesine geri gönderilebilir.

Transit uçuşlar hakkında bilinmesi gerekenler

Transit yolculuk, dört farklı tipte olabilir:

İç hatlardan iç hatlara
İç hatlardan dış hatlara
Dış hatlardan iç hatlara
Dış hatlardan dış hatlara.

Transit yolculuk, aynı hava yolu şirketi aracılığı ile yapılıyorsa otomatik olarak tüm işlemleriniz halledilir. Transit uçuş, farklı hava yolu şirketleri aracılığı ile de yapılabilir. Bu durumlarda birlik ve bagaj anlaşmalarını kontrol etmek gerekir. Havalimanları arasında birlik ve bagaj anlaşmaları bulunur. Eğer aktarma yapılacak hava yolları arasında bu anlaşmalar bulunmuyorsa, ülkelerden aktarma yaparken check-in ve bagaj teslim işlemleri, transit yolcuların sorumluluğunda olur.

Transit bagaj işlemleri nasıl yapılır?

Dış hatlarda transit geçiş yapacak yolcular, valizlerini teslim aldıktan sonra tekrar bir kontrol noktasından geçerek, binecekleri uçakların bagaj teslim bölümüne valizlerini bırakırlar. Bu noktada aktarım yapılacak ülkenin kurallarına göre sınır güvenliği, bagajları tekrar kontrol eder. O ülkeye giriş yaparken sorun yaşamamak ve aktarmalı uçuş hakkınızı kaybetmemek için havalimanı bagaj teslim şartlarını incelemeniz tavsiye edilir.

Uçak yolculuğu ile ilgili dikkatinizi çekebilecek diğer yazılar için tıklayın: