Last Updated on 11 Nisan 2022 by Yaşar Çelik
Bugün Güneydoğu Anadolu Bölgesi’nin tarihi şehirlerinden biri Adıyaman’dayız. Burayı genellikle büyüleyici heykelleri, metrelerce uzunluktaki kitabeleri ve etkileyici manzarası olan Nemrut Dağı ile tanısak da Adıyaman’da görülmesi gereken yerler arasında birbirinden güzel pek çok örenyeri ve müze bulunuyor. Peki, onlar hangileri?
“İşte il il Türkiye’nin müze ve örenyeri rehberi” başlığı altında ülkemizin 81 ilinde bulunan müzeleri sizin için bir araya getirmeye devam ediyorum. Şimdi hazırsak #TGilekeşfet ‘meye başlayalım:
1 – Nemrut Örenyeri
Madem yazımıza Nemrut Dağı’ndan söz ederek başladık ilk sıraya da Nemrut Örenyeri’ni koyalım. Son dönemde dünyanın eğlence odaklı lider yayın hizmeti Netflix’in merak uyandıran ikinci Türk orijinal dizisi Atiye’nin 1. sezonuyla tüm dünyaya tanıtılan Nemrut, Helenistik Dönemin görkemli yapılarına ev sahipliği yapıyor. (Atiye’nin 1. sezon detaylarını öğrenmek için Göbeklitepe lanet mi lütuf mu? başlıklı yazıma göz atabilirsiniz.)
Nemrut Dağı yamaçlarındaki olağanüstü güzellikteki anıtsal heykeller, Adıyaman’ın Kahta İlçesinde bulunuyor. Bu kalıntılar, 2206 metre yükseklikte Nemrut’un Doğu, Batı ve Kuzey teraslarına yayılarak harikulade bir manzara oluşturuyor. Kommagene Kralı I. Antiochos’un tanrılara ve atalarına minnetini göstermek için kireç taşı bloklarından yaptırdığı iyi korunmuş 8-10 metrelik heykeller, UNESCO Dünya Miras Listesi’ne 1987 yılında alındı. Heykeller Helenistik, I. Antiochos’un, annesinin Hellen, babasının ise Pers soyundan gelmesinden dolayı Batı ve Doğu arasında bir köprü olmuştur. Doğu ve Batı Terasları’nda Antiochos ile tanrı ve tanrıça heykellerinin yanı sıra aslan ve kartal heykelleri bulunur. Batı Terası’nda aslanlı bir horoskop yer alır.Güneşin doğuşunun izlendiği Doğu Terası kutsal merkez olduğu için en önemli heykel ve mimari kalıntılar buradadır. Yaklaşık 10 metrelik tahtlarda sıra halinde oturmuş kral ve tanrı heykellerinin yüzü güneşe doğru bakar.
Sırasıyla Kommagene Krallığı’nın gökyüzü hakimiyetini temsil eden koruyucu kartal ve yeryüzü hakimiyetini temsil eden koruyucu aslan, Kral I. Antiochos, Kommagene (Tyche), Zeus-Oromastes, Apollon- Mithras ve Herakles-Artagnes heykelleri yer alır. Tahtların arkasında Kral Antiochos’un 237 satırlık dini ve sosyal içerikli vasiyeti (Nomos) bulunur. Terasın kuzey ve güneyinde Kommagene Krallığı’nın Pers soyuna ait krallarının kabartma stelleri bulunur. Heykellerin önünde ateş sunağı (Altar) ve yanında oturan aslan heykeli vardır. Batı ve Doğu teraslarını bağlayan 180 metrelik bir tören yolu olan Kuzey Terası’nda da tamamlanmamış stel ve kaideler vardır.
Yaz Dönemi (1 Nisan – 1 Ekim) Açılış Saati: 04:00 – Kapanış Saati: 20:00
Kış Dönemi (1 Ekim – 1 Nisan) Açılış Saati: 08:00 – Kapanış Saati: Gün Batımı
Gişe Yaz / Kış Kapanış Saatleri: Yaz Dönemi: 18:00 – Kış Dönemi: Gün Batımı
Her gün açık – Giriş: 25 TL
2 – Adıyaman Müzesi
1982 yılında modern binasına kavuşarak bu tarihten sonra kendi binasında hizmet vermeye başlayan müze binası, konum olarak şehir merkezinin en güzel yerinde bulunmaktadır. Eserler iki büyük salon ve bu salonu birbirine bağlayan ara salon ile iç bahçede sergilenmektedir. Aşağı Fırat Bölgesinde yapılan ve yıllarca süren yerli / yabancı kazılar sonucu teslim edilen, satın alma ve gelen eserler ile müze, bölgenin en zengin müzesi haline gelmiştir.
Müzede Paleolitik Döneme ait el baltaları, delici ve kesiciler; Kalkolitik Döneme ait pişmiş topraktan kaplar, Tunç Çağına ait süs eşyaları; Roma ve İslâm Dönemine ait seramik kaplar sergilenmektedir. Yine çeşitli dönemlere ait mühürler, kadın ve erkek takıları, insan ve hayvan figürinleri, mozaikler, altın, gümüş ve bronz sikkeler; yöreye ait etnografik eserler sanat severlerle buluşturulmaktadır.
Yaz Dönemi (1 Nisan – 1 Ekim) Açılış Saati: 10:00 – Kapanış Saati: 17:00
Kış Dönemi (1 Ekim – 1 Nisan) Açılış Saati: 08:30 – Kapanış Saati: 17:30
Gişe Yaz / Kış Kapanış Saatleri Yaz Dönemi: 16:00 – Kış Dönemi: 17:00
Kapalı Günler: Pazartesi Giriş: Ücretsiz
3 – Arsemia Örenyeri
Dünya mirasına harika eserler armağan eden Kommagene Krallığı’nın yazlık başkenti ve yönetsel merkezi, Kommagene krallarının Doğu ile Batı kültürünü sentezlemek için çaba sarf ettiği, Grek-Pers kültürünü yaratma idealinin yansıdığı bir birleşme noktası. Kendi çağına ait, Anadolu’nun en uzun Grekçe yazıtı Arsameia’da yer almaktadır. Kült yazıtının hemen altında yer alan ve yüksek bir eğimle aşağıya doğru basamaklarla inilen tünel, 158.1 metre uzunluğa sahiptir. Bu tünelin ne amaçla yapıldığı tam olarak anlaşılamamıştır. Tepede yer alan yazlık saray ve Mithridates Kalli – nikos’un mezarına çıkan tören yolu üzerinde tanrı ve kral kabartmaları yer almaktadır.
Yaz Dönemi (15 Nisan – 2 Ekim) Açılış Saati: 10:00 – Kapanış Saati: 19:00
Kış Dönemi (2 Ekim – 15 Nisan) Açılış Saati: 08:00 – Kapanış Saati: Gün Batımı
Gişe Yaz / Kış Kapanış Saatleri Yaz Dönemi: 18:00 – Kış Dönemi: Gün Batımı
Her gün açık. Giriş: Ücretsiz
4 – Sofraz Anıt Mezarı
Adıyaman İline 45 km. mesafede, Besni ilçesine bağlı Sofraz Köyünün güneydoğusunda yer alan Sofraz Anıt Mezarı odası mekânının üst kısmı toprak dolgulu bir tepedir. M.S. I. yüzyılda yapılan Tümülüs’ün yüksekliği 15 metre olup, toprak dolgu altında Dromos, geçiş koridoru ve mezar odası olmak üzere 3 mekândan oluşmaktadır. Kesme taş ile inşa edilen mezar odası, döşemeler de düzgün kesme taş kaplama şeklindedir. Mezar odası 3×4 metre boyutlarında doğu-batı doğrultulu bir dikdörtgen seklindedir.
Yaz Dönemi (15 Nisan – 2 Ekim) Açılış Saati: 10:00 – Kapanış Saati: 17:00
Kış Dönemi (2 Ekim – 15 Nisan) Açılış Saati: 08:30 – Kapanış Saati: 17:30
Gişe Yaz / Kış Kapanış Saatleri Yaz Dönemi: 16:00 – Kış Dönemi: 17:00
Kapalı Gün: Pazartesi Giriş: Ücretsiz
5 – Yenikale Örenyeri
Karakuş Tümülüsü, Cendere Köprüsü, Arsemia ve Nemrut Dağı yol güzergahı üzerinde bulunan Yenikale Örenyeri, sarp ve yüksek bir dağın zirvesinde inşa edilmiş heybetli görünümü ile dikkat çeken Kahta Yeni Kale adında bir yapıya sahiptir. Kalenin ilk inşasının Komagene Krallığı dönemine kadar gittiği daha sonra farklı devletler tarafından eklemeler yapılarak günümüze kadar ulaştığı düşünülmektedir. Artuklu, Selçuklu, Memlük ve Osmanlı izleri taşımaktadır. Giriş kapısında bulunan kitabesinde Memlük Sultanı Kalavun’ un ismi geçmektedir.
Yaz Dönemi (1 Ocak – 1 Ocak) Açılış Saati: 10:00 – Kapanış Saati: 19:00
Kış Dönemi (1 Ocak – 1 Ocak) Açılış Saati: 00:00 Kapanış Saati: 00:00
Gişe Yaz / Kış Kapanış Saatler Yaz Dönemi: 18:00 – Kış Dönemi: 00:00
Her gün açık – Giriş: Ücretsiz
6 – Pirin Örenyeri
Antik kaynaklarda Me’arath, Gazze, Pörön, Mezopotamya’da ise Pirin ve Perin olarak bilinen Kommagene Krallığı’nın beş büyük kentinden biri olan Antik Perre Kenti, Melitene’yi (Malatya) başkent Samosata’ya (Samsat) bağlayan yol güzergahı üzerinde olması nedeniyle geçmişte jeopolitik bir öneme sahipti. Bizans döneminde ise antik batı dünyasını Pers (İran) ülkesine bağlayan büyük bir yol üzerinde olması nedeniyle bu dönemde de kent önemini korur.
Bu dönemde Hierapolis (Kutsal Şehir) olarak anılan Perre, M.S. 325 yılında Niceae (İznik)’de toplanan İncil Konsiline Piskopos İoannes Perdos yönetimindeki Persidas eyaletinin bir şehri olarak katılır. M.S. 433 yılında Samosatalı (Samsatlı) Andreasın Alexander’e yazdığı mektupta Perre’de bulunan bazı önemli piskoposlardan bahsetmesi kentin dinsel açıdan da önemli bir kent olduğunu gösterir. Perre Antik Kenti Bizans döneminden sonra önemini yitirmiş ve eski parlak dönemini bir daha yakalayamamıştır.
Yaz Dönemi (1 Nisan – 1 Ekim) Açılış Saati: 10:00 – Kapanış Saati: 19:00
Kış Dönemi (1 Ekim – 1 Nisan) Açılış Saati: 08:00 – Kapanış Saati: Gün Batımı
Gişe Yaz / Kış Kapanış Saatleri Yaz Dönemi: 18:00 – Kış Dönemi: Gün Batımı
Her gün açık – Giriş: 10 TL
Dikkatinizi çekebilecek diğer müze haberleri:
- İşte il il Türkiye’nin müze ve örenyeri rehberi
- İstanbul’un tarihi müzeleri
- Adana’da mutlaka görmeniz gereken müze ve ören yerleri
- Evden online gezebileceğiniz 10 müze
- Evden çıkmadan gezebileceğiniz 17 sanal müze
