“Araç içerisinde bırakılan özel eşyalardan araç sahibi sorumlu olup otoparkımızın sorumluluğu söz konusu değildir” ve benzeri uyarıları birçok otopark veya vale hizmeti veren yerde görmek mümkündür. Peki gerçekten araç içerisinde bırakılmış eşyalardan otopark hizmeti veren yerlerin sorumluluğu bulunmamakta mıdır?
Özel araçlarla seyahat, Covid-19 salgını sonucunda daha sık tercih edilen seyahat tipi olarak karşımıza çıkmakta kişiler seyahatleri boyunca araçlarını özel otoparklara, konaklama yapacakları otellerin otoparklarına ve birçok farklı işletmenin valesine teslim etmektedirler. Yazımızın başında yer alan uyarı metnini ise birçok farklı işletmede uyarı tabelası olarak görürüz. Otoparka bırakılan aracın içerisindeki eşyanın çalınması ihtimalinde ise hırsızlık eylemine ilişkin cezai sorumlulukla birlikte çalınan eşyanın değeri uyarınca hukuki sorumluk da meydana gelebilmektedir.
Yazımızda İstanbul Bölge Adliye Mahkemesi 13. Hukuk Dairesi’nin 2017/267E. ve 2017/274K. sayılı 01.06.2017 tarihli kararı ve Türk Borçlar Kanunu’nun 579’uncu maddesi uyarınca saklanan araç ve araç içerisinde bırakılan eşyadan sorumluluk hususunu değerlendireceğiz. Sorumluluğun meydana gelmesi bakımından aracı teslim alan işletmenin park hizmeti verip vermediğinin öncelikli olarak tespiti yapılmalı sonrasında aşağıdaki değerlendirmelerimizin göz önünde bulundurulması gerekmektedir.
OTOPARK İŞLETMESİ ARAÇ İÇERİSİNDEN ÇALINAN EŞYALARDAN SORUMLUDUR
Aracın otoparka veya valeye teslimi ile araç sahibi ve işletme sahibi arasında bir sözleşme kurulduğunun altının çizilmesi gerekmektedir. Bu sözleşme her ne kadar yazılı bir sözleşmeye dayalı olmasa da işletme sahibi aldığı ücret karşılığında kendisine teslim edilen aracı ve aracın içindeki eşyaları muhafaza etmeyi taahhüt etmektedir. Araç sahipleri ise hem araçlarının güven içinde muhafaza edilmesi hem de park ihtiyaçlarının karşılanması nedeniyle bu sözleşmenin tarafı olmaktadırlar.
Otopark hizmeti sunan işletmelerin “araç içindeki eşyalardan sorumluluk kabul edilmez”, “araçta bırakılan eşyaların çalınmasından araç sahibi sorumludur” ve benzeri şeklinde uyarılar otopark işletmelerine yüklenen sorumluluğu hiçbir şekilde ortadan kaldırmamaktadır.
Türk Borçlar Kanunu Madde 579 “Garaj, otopark ve benzeri yerleri işletenler, kendilerine bırakılan veya çalışanlarınca kabul edilen hayvan, at arabası, bunlara ait koşum ve benzeri eşya ile motorlu taşıt ve eklentilerinin yok olmasından, zarara uğramasından veya çalınmasından sorumludurlar.” hükmü uyarınca bu sorumluluk net bir şekilde belirtilmiş olup İstanbul Bölge Adliye mahkemesinin kararında da “İspark otopark işletmeciliği yapan bir şirket olup, aldığı ücret karşılığ bu hizmeti vermektedir. Dolayısıyla işletmenin kendisine teslim edilen araçları ve araç içinde mutad olarak bulunabilecek eşyaları korumak gibi bir sorumluluğu bulunmaktadır. (…) Davalı işletmeye ait otoparkta bulunan aracın davalının gözetim ve özen yükümlülüğünü yerine getirmemesi nedeniyle araç camının kırılarak davacının yaptığı işin niteliği gereği araç içerisinde bulunması mutad olabilecek eşyaların çalınmasında davalı şirketin kusurlu olduğu” yönünde karar verilmiştir.
Otopark işletmesi kendisine teslim edilen aracı ve araç içerisindeki özel eşyaları:
1. Saklama sözleşmesi genel hükümlerine uygun şekilde saklamak,
2. Dışarıdan gelebilecek zararlardan (hırsızlık, çarpma, inşaat hafriyatından koruma vb.) korumak,
3. Aracı veya eklentilerinin tamamını ortak sorumluluk ile korumak,
yönünde kesin nitelikte bir sorumluluk altındadır. Otopark işletmesi meydana gelen zarara ilişkin sorumluluktan kurtulabilmek için zararın araç sahibine veya beraberindeki kişiye yüklenebilecek bir kusurdan, mücbir sebepten veya eşyanın niteliğinden doğduğunu ispat etmelidir. Bu ispat işletmeler için önemli bir külfet olarak uygulamada karşımıza çıkmakta olup park süresince gerekli güvenlik önlemlerinin alınmasının daha az maliyetli ve kolay bir yol olduğu unutulmamalıdır.
TAVSİYE VE UYARILARI
Her ne kadar otoparka bırakılan araç ve içerisindeki mutad eşyalardan işletmenin sorumluluğu meydana gelmekteyse de ortaya çıkan bir zarar durumunda maddi tazminata konu olabilecek değer, saklanan araç için alınan günlük saklama ücretinin on katını aşamayacaktır. Bu kanuni sınır araç sahiplerinin telafisi mümkün olmayan zararlarla yüzleşmesine neden olabilecek ayrıca araç sahiplerinin uğradıkları zararı otopark işletmesinden talep edebilmeleri için karşılaşacakları yargı süreci de meşakkatli olabilecektir.
Otopark ve vale hizmeti sunan işletmelerin ise yazımızdaki hususlar ve TBK 579/3 “Garaj, otopark ve benzeri yerleri işletenler, kendilerine bırakılan veya çalışanlarınca kabul edilen hayvan, at arabası, bunlara ait koşum ve benzeri eşya ile motorlu taşıt ve eklentilerinin yok olmasından, zarara uğramasından veya çalınmasından sorumludurlar.” Hükmü uyarınca yaptıkları uyarılara güvenerek hareket etmektense saklama sözleşmesi uyarınca kendilerine yüklenen sorumluluğa göre hareket etmeleri yerinde olacaktır.