Last Updated on 6 Şubat 2021 by Yaşar Çelik
Tur operatörleri ve acentaların kayıpları ve tekrar hayata dönüp dönemeyecekleri önümüzdeki dönemin gündemi olacak. 2020 yılında Antalya’ya gelen 3 milyon 444.426 yolcunun yaklaşık %90’ı tur operatörünün paket turları ile geldi. Korku ve güvensizliğin yükseldiği korona sürecinde turist kendisini güveneceği tur operatörünün himayesine bıraktı. Turist, bu tarz zor durumlarda karşısında muhatap arar, o da kendi tur operatörüdür.
Acenteler, korona darbesi ile 10-15 yıl önceki kapasitelerine geri döndüler. Yüzbinlerce acente çalışanı kısa çalışma ödeneği ile yılı zar zor bitirdi. Ve en önemlisi belirsizlik sürüyor ve önümüzdeki süreç koca bir kara delik gibi duruyor.
Turizm 30 yıl geriye gitti, 1 yılda geri dönemez…
Dünya turizm örgütü uzmanları turizmde 2020 yılında yaşanan turist kaybının %74, gelir kaybının ise 1 trilyon doların üzerinde olduğunu ve bu yaraları sarıp eskiye dönmenin en erken 2022 yılında gerçekleşeceğini belirttiler. Türkiye ise geçen yıl 22,5 milyar dolar turizm gelirinden oldu.
Antalya Kent Konseyi Turizm Çalışma Grubu Başkanı Recep Yavuz, kendi blog’unda “İŞTE ÖYLE BİR SEZON…” başlıklı bir yazı kaleme aldı. Yavuz yazısını TÜRSAB’ın ve acentaların cevaplaması gereken sorularla bitirdi.
“İŞTE ÖYLE BİR SEZON…
Turizmle yakından uzaktan alakası olan herkesin unutmak istediği ama kesinlikle unutamayacağı, turizm tarihinin en büyük felaketinin yaşandığı 2020 yılını rakamlarla kayıtlara alıp, ve artık gerçekten unutmaya çalışalım… Türkiye ile ilgili verileri * son makalemde paylaşmıştım, kısaca üzerinden geçip, daha sonra Antalya’yı ele alalım.
2020 yılını resmi verilerle özetleyelim;
TÜRKİYE GENEL
- Türkiye’ye gelen toplam turist sayısı: 15.826.266
- Türkiye ilk 5 : 1. Rusya 2. Bulgaristan 3. Almanya 4. Ukrayna 5. İngiltere
- 2019 a göre turist kaybı: 36.033.776 (%-69,5)
- 2020 yılı Türkiye toplam Turizm geliri: 12 milyar $ (küsuratsız)
- 2019 a göre gelir kaybı: 22 milyar $ (küsuratsız)(%-65,1)
- 2020 yılı kişi başı turizm geliri: 762 $
- 2020 yılı 1 gecelik harcama: 61$
ANTALYA
- 2020 yılında Antalya’ya gelen turist sayısı: 3.444.426
- Antalya ilk 5 : 1. Rusya 2. Ukrayna 3. Almanya 4. İngiltere 5. Polonya
- 2019 a göre turist kaybı: 11.836.337 (%-77,46)
- Antalya tahmini turizm geliri: 2,5 milyar $ (küsuratsız-2020 yılı Tuik yıllık kişi başı turizm geliri ortalaması üzerinden)
- Antalya 2010 yılı tahmini turizm gelir kaybı: yaklaşık 10 milyar $
TURİZM 30 YIL GERİYE GİTTİ, 1 YILDA GERİ DÖNEMEZ…
Koronanın Dünya turizmindeki sarsıntısı da çok şiddetli oldu.
Dünya turizm örgütü (UNWTO) uzmanları geçen ay Madrid ‘te yaptıkları toplantıda turizmde 2020 yılında yaşanan turist kaybının %74 olduğunu, 1 milyar üzerinde insanın seyahatini gerçekleştiremediğini ve 1 trilyon doların üzerinde gelir kaybı olduğunu ve bu yaraları sarıp eskiye dönmenin en erken 2022 yılında gerçekleşeceğini belirttiler. Sürecin uzaması halinde 120 milyon turizm çalışanının işini kaybetme tehlikesi bulunuyor.
Böylesine büyük yıkımdan bizde turizmin yükselen yıldızı olarak payımıza düşeni aldık. Ülkemiz, geçen yıl 2019 yılına kıyasla yaklaşık 36 milyon turistin gelmemesi nedeni ile 22,5 milyar dolar turizm gelirinden oldu.
Pandemide Antalya’ya gelen ilk 20 ülke
Şimdi isterseniz 2020 yılındaki bütün zorluklara rağmen Antalya’ya gelerek tatil yapan turist sayılarına ve geldikleri ülkelere bir göz atalım. (10.000 altı gelişleri dahil etmeyerek, ilk 20 ülkeyi aldım)
Antalya’nın portföyü biraz daha doğuya kaydı
- Tabloda görüldüğü üzere Korona sürecinde Antalya’nın portföyü biraz daha doğuya kaydı ve tek başına Rusya ile Ukrayna gelen ziyaretçilerin %60’nı sağladı.
- Almanya ve İngiltere tökezleyerek ilerleyince en az getirdikleri kadar misafiri de iptal ettiler.
- Sahnede birkaç yıldır yeni bir aktör var: Türk Vatandaşlar. Korona sürecine kadar yurt dışından yılda yaklaşık 500.000 Türk Vatandaşı Antalya otellerinde tatil yapıyordu. Bu sene birçok engelle karşılaştıkları için düşüş hissedilir derecede oldu. Yine de yabana atılacak bir sayı değil.
- Bu sayıya bir de yaşadıkları ülkenin vatandaşlığına geçmiş olmakla birlikte her yıl Türkiye’ye gelen on binlerce kişiyi eklersek, yurt dışında yaşayan Türk vatandaşlarının ve özellikle yeni kuşak tatilci vatandaşlarımızın yarattığı büyük desteği daha net görebiliriz.
ACENTELER VE TUR OPERATÖRLERİ HAYATTA KALABİLECEKLER Mİ?
Gelelim bu turistleri getiren ve turistin Türkiye’ye ayak basması ile birlikte birçok zorlukla mücadele eden tur operatörleri ve acentaların durumuna… Ülkemizde 12 bin civarında seyahat acentası olduğu biliniyor. Bunların bir kısmının faal olmadığından yola çıkıyor ve yarım milyon üzerinde seyahat acentası çalışanı olduğunu tahmin ediyorum. (yanılabilirim!… bu konuya dair Türsab’tan resmi verileri rica ettim, gelir gelmez burada da revize edeceğim). Ofis çalışanları, havalimanı görevlileri, transfermenler, kontrat müdürleri, finansçılar, rehberler, şoförler, operasyon ekipleri ile Tur operatörü ve Seyahat Acentası çalışanları turizm dünyasında çok büyük bir kitle. Turistin evinden, tatil yapacağı otelin kapısına kadar getirilmesindeki zorluklar, tatil esnasında ortaya çıkan sorunlar, aşılması zor problemler, beklentiler hiç de az değil. Sabırla ve misafirin arzusu doğrultusunda çözülerek ülkemizde mutlu olarak ayrılması için yapılanlar Türk turizmine yapılan önemli bir katkıdır.
Türk turizminde diğer ülkelerin aksine maalesef, acentalar silik ve sönük dururken, genelde oteller ön planda
Ancak, Türk turizminde diğer ülkelerin aksine maalesef, acentalar silik ve sönük dururken, genelde oteller ön plandadır. Turizme dair konularda genellikle oteller ve otelcilerin fikri alınırken, birkaç yüksek volümlü acenta dışında kalanlar irili ufaklı yüzlerce acenta ve tur operatörü pek önemsenmez, kayda alınmaz, fikri sorulmaz. Öyle ki, turizm sadece otelden oluşur imajı vardır. Bu çarpık resmin kime ne gibi bir yararı olabilir, anlamış değilim. Oysa irili ufaklı yüzlerce acenta yurt dışı ile sürekli irtibat halindeki profesyonellerden oluşur ve birçok değerli ve önemli bilgi ve tecrübeye sahiptirler. Tur operatörü ve acenta hareket halindeki bütün süreci üslenirken, oteller konaklama esnasındaki hizmetleri ile katkı sağlarlar.
O zaman gelin, biraz da Acenta ve Tur operatörlerinin korona sürecinde aldıkları ağır yarayı -kesin olmayan- sayılarla değerlendirelim.
- 2020 yılında Antalya’ya gelen 3 milyon 444.426 yolcunun 3. Milyon 133.613’ü yani yaklaşık %90’ı tur operatörünün paket turları ile geldi. Bu rakam geçtiğimiz senelerde %80-85 civarında idi.
- Korku ve güvensizliğin yükseldiği korona sürecinde turist kendisini güveneceği tur operatörünün himayesine bıraktı.
- Turist, bu tarz zor durumlarda karşısında muhatap arar, o da kendi tur operatörüdür.
- 2020 yılının mart ayında Korona volkanı dünya genelinde püskürmeye başladığında milyonlarca kişi sokaklarda kalmış, ancak tur operatörlerinin girişimi ile ülkelerine geri dönebilmişlerdi.
- Hasta olanlar, karantinaya girenler haftalarca, tur operatörlerinin ve acentaların girişimleri ve çabaları ile sağ salim ülkelerine gönderildi.
- Bu da, çok büyük maddi ve manevi fedakarlıklar ile mümkün oldu.
Acenteler, korona darbesi ile 10-15 yıl önceki kapasitelerine geri döndüler
Bu bağlamda tur operatörleri ve acentaların kayıpları ve tekrar hayata dönüp dönemeyecekleri önümüzdeki dönemin gündemi olacak. Zira hem ekonomik kayıplar, hem belirsizlikler olanca hızı ile devam ediyor. Geçtiğimiz yıllarda Antalya’ya 1,5 milyonun üzerinde turist getiren acenteler 2020 yılında bu sayının dörtte birini bile göremediler. Hedeflerini 2019 sayılarının üzerine koyarak yapılanan acenteler, korona darbesi ile 10-15 yıl önceki kapasitelerine geri döndüler. Yüzbinlerce acente çalışanı kısa çalışma ödeneği ile yılı zar zor bitirdi. Ve en önemlisi belirsizlik sürüyor ve önümüzdeki süreç koca bir kara delik gibi duruyor.
Avrupa acentaları yaklaşık %80, Rus ve Doğu Avrupa Acenteleri %70 kayıpla 2020’yi geçirdiler…
Aşağıda paket turlarla acentalar ve tur operatörleri üzerinden gelen misafirlerin –resmi olmayan- yılsonu sayıları ve geçen yıllardaki yaklaşık kapasiteleri mevcut. Avrupa acentaları yaklaşık %80, Rus ve Doğu Avrupa Acenteleri %70 kayıpla 2020’yi geçirdiler…
Tur operatörlerinin ve acentaların durumu gerçekten vahim…
Ortalama kayıp %-8 civarında… Yani dükkanınıza her gün 100 müşteri gelirken, birden 20 müşteriye düştü. Bu, genel giderlerini bile karşılamaya yetmez. Tur operatörlerinin ve acentaların durumu gerçekten vahim… Süreç uzarsa geri dönemeyecek olanlar az değil…
TÜRSAB AŞAĞIDAKİ SORULARIN CEVAPLARINI KAMOUYU İLE PAYLAŞMALI
Bu hasar tespitin tam olarak ortaya konulması ve acentaların yaşatılması için gerekenlerin yapılabilmesi için acentalarla ile ilgili aşağıdaki birkaç sorunun net olarak cevaplandırılması ve ona göre tedbir alınması isabetli olacaktır.
Bunun için TÜRSAB’ın devreye girerek, tur operatörleri ve seyahat acentalarının durumlarını belirten, aşağıdaki soruların cevabını araştırması ve kamuoyu ile paylaşması çok yararlı olacaktır;
1. Türkiye’de kaç seyahat acentası var?
2. Bu acentaların kaçı faal durumda?
3. Bu acentalarda çalışan kaç kişi var?
4. Kaç seyahat acentası çalışanı KÇÖ alıyor?
5. 2020 yılında kapanan kaç seyahat acentası var?
6. Devredilen, el değiştiren seyahat acentesi sayısı nedir?
7. Hangi seyahat acentaları, ne kadar turizm teşvik desteği aldılar?
8. Seyahat acentalarının 2021 planlamaları nedir?
Bu soruların cevapları acentaların güçlüklerini ortaya koyması açısından önem taşıyor.
Seyahat acentaları bu zor süreçte hayatta kalmalılar. Zira korona sürecinde en çok zararı gören turizm sektörü, korona sonrasının en büyük kazanını olacaktır.
Mesela, kendinize sordunuz mu, kısıtlamalar ve engellemeler kalkınca ilk olarak ne yapacaksınız?
sağlıkla kalın…
*2020 yılına dair Tuik ve Kültür Turizm Bakanlığı verileri arasında Tuik’in 2020 yılı Nisan-Mayıs-Haziran aylarında pandemi nedeni ile veri tutamamasından kaynaklanan farklar var.
