Avrupa Birliği, Covid-19 aşı kampanyasını hızlandırmaya çalışıyor. Yaz mevsimi gelmeden sınırları açabilmek için, Avrupa Komisyonu da aşı pasaportu olarak bilinen “Dijital Yeşil Geçiş Kartı” önerisinde bulundu.
Bu konuları Euronews muhabiri Efi Koutsokosta, Brüksel’deki ofislerinde Avrupa Komisyonu Başkan Yardımcısı Margaritis Schinas sordu. İşte Euronews muhabiri Efi Koutsokosta’nın Avrupa Komisyonu Başkan Yardımcısı Margaritis Schinas sorduğu sorular ve Schinas’in cevapları.
“Söz konusu sertifika sadece Avrupa İlaç Ajansı’nın (EMA) onayladığı aşıları kabul ediyor. Peki, Rusya ve Çin üretimi farklı aşıları kullanan Avrupa Birliği ülkeleri ne yapacak ? Bu aşıları yaptıranlar dijital yeşil geçiş kartını alamayıp, seyahat edemeyecek mi?”
“Burada iki husustan bahsetmek istiyorum. Yeşil geçiş kartını almak, sadece aşı yaptırmaya bağlı bir şey değil. PRC dediğimiz Covid-19 testlerini yaptıranlar da bu sertifikayı alabilirler. Bunun yanında koronavirüse yakalanıp iyileşenlerin durumu da yeşil kartta belirtilecek. Bu sebeple seyahat edebilmek için bahsettiğimiz bu 3 şeyden birinin olması yeterli.”
“Örneğin Macaristan’daki vatandaşlar…”
“Avrupa İlaç Ajansı EMA, onaylamadığı aşılar için şöyle bir teklif sunuyor. Elbette EMA’nın onayladığı aşıları göstermek şart. Ancak tatile gitmek istediğiniz Avrupa ülkesi EMA’nın onaylamadığı farklı bir aşıya kabul verirse, bu güzergaha sorunsuz bir şekilde seyahat edebilirsiniz.”
“Peki bu Avrupa Birliği sertifikasını alamayacak olan AB dışı ülkelerin vatandaşları seyahat edemeyecek mi?”
“Yaptığımız teklif, paylaşılan bilgiler şeffaf olduğu taktirde üçüncü ülkelerde kayıt altına alınan sertifikalara da onay veriyor. Bu uygulanabilir bir şey çünkü Avrupa’nın etrafındaki ülkeler EMA’nın onayladığı aşıları kullanıyor. Üçüncü ülkelerden gelen sertifikaları onayladığımızda, gereksiz seyahatlerin önüne geçebilmek için de bir rehberlik hizmetine başlamamız gerekiyor.”
“Hepimiz biliyoruz ki turizm İtalya, Yunanistan ve Kıbrıs gibi ülkeler için önemli bir gelir kaynağı ve bu ülkeler sertifikaların daha hızlı bir şekilde onaylanmasını istiyor. Ancak Avrupa’daki Covid-19 vakaları da hala çok yüksek ve bu durum sağlık sistemi üzerinde büyük bir baskı oluşturuyor. Bu sebeple turizm ve seyahat sertifikasından bahsetmek için biraz erken değil mi?”
“Yeşil geçiş kartını almak için gerekli şartlardan en az birini yerine getirdikten sonra AB vatandaşlarının seyahat etmesinde bir risk olduğunu düşünmüyorum. Asıl risk, bu şartları yerine getirmeden seyahat edenlere izin vermek olur. İşin özü, PRC testiniz yoksa, Covid aşısı yaptırmadıysanız ve hastalığı geçirip iyileşmediyseniz seyahat etmeniz başkaları için oldukça büyük risk. Hayır, yeşil geçiş sertifikasıyla seyahat etmeyi risk olarak görmüyoruz, aksine bu uygulama risk faktörünü düşürücü bir etkiye sahip.”
“Peki bu sertifika yaza kadar hazır olacak mı ? Fikir birliği açısından Avrupa pek de iyi bir karneye sahip değil. Örneğin ‘Covid izleme aplikasyonları’ konusunda her Avrupa ülkesi kendi sistemini uyguladı. Peki bu sefer işlerin iyiye gitmesi için ne yapılmalı?”
“Bu sefer işler yolunda gidecek. Çünkü bu uygulamanın yapılması resmi olarak zorunlu ve AB yasalarınca destekleniyor. Bu uygulama tavsiye niteliği taşımıyor. Bir ikincisi de, üye ülkeler arasında böyle bir uygulamaya ihtiyaç artıyor. Bu sebeple yaz mevsiminden önce hazır olmak için, birçok ortak paydamız var.”
“Sizce ne zaman hazır olur?”
“1 Haziran’da yaz başlıyor. Ayrıca İngiltere 17 Mayıs’ta uluslararası seyahatlere başlayacağını açıkladı. Sanırım bu zaman dilimi hedefimize gerçekçi bir şekilde ulaşmak için yeterli.”
“Avrupa Birliği Komisyonu Başkanı Ursula Von der Leyen, aşı ihracatı yasağından bahsetti, özellikle de İngiltere’ye karşı. Siz böyle bir şeyin olacağına inanıyor musunuz ? Avrupa aşı savaşlarında mağlup mu oluyor?”
“Hayır. Avrupa’nın aşı savaşlarını kaybettiğini düşünmüyorum. Avrupa’daki aşı programı hakkında her kafadan bir ses çıkıyor. Ayrıca komisyon başkanı bu ihracat yasağını farklı bir açıdan dile getirdi.”
“Bence, bu durum şubat başından beri uygulamaya koyduğumuz ihracat yetkilendirme mevzuatıyla bağlantılı olarak anlaşılması gereken bir uygulama. Avrupa Birliği’nden kaç adet doz aşının başka ülkelere ihrac edildiğini bilmemiz gerekiyor. Bu veriler, yurt dışından Avrupa’ya aşı ihrac eden ülkelere de gerekli yükümlülüklerini hatırlatmada yardımcı oluyor.”
“Yani İngiltere’nin yükümlülüklerini yerine getirmediğini söylüyorsunuz?”
“Avrupa Birliği’nin, toplamda 35 ülkeye 40 milyon doz aşı ihraç etme yetkisi bulunuyor. Bu Avrupa mantalitesi, bu bizim kimliğimizi gösteriyor. Biz sadece Avrupa için çalışmıyoruz. Bizim uluslararası yükümlülüklerimiz var.”
“Ancak ABD’den ve İngiltere’den Avrupa’ya hiç aşı ihracatı olmadı. Bu nedenle, ihracat yetkilendirme mevzuatıyla, halihazırda sahip olduğumuz bilgiyi, bu karşılıklı çalışmayla birleştirmek oldukça mantıklı.”
“Kapatma ya da yasaklama demek doğru değil. Bu uygulama basitçe, uluslararası işbirliği için bir teşvik denilebilir.”
“Peki ama Avrupa’da aşı kampanyalarının hızından memnun musunuz ? Örneğin İngiltere, ABD ve İsrail’in bu işi ne kadar hızlı yaptıkları ortada.”
“Avrupa’da aşılama hızıyla ilgili sorun şöyle oluştu. Yılın başında Avrupa’daki bir ilaç şirketi taahhüt ettiği miktarda aşı temin edemedi.”
“Sanırım bahsettiğiniz şirket AstraZeneca. Bu durum çok tartışma konusu oldu.”
“Evet. Şu anda şirketle irtibat halindeyiz. Eksik olan aşıların, diğer şirketlerin fazlasıyla temin ettiği dozlarla telafi edilmesi bizi sevindirdi. Şu anda hedeflerimize ulaştık. Haziran ayı sonunda 300 milyon kişi, ve yaz mevsimi sonuna kadar da Avrupa’daki yetişkin nüfusunun yüzde 70’ine aşı yapmış olacağız. Şu anda hedeflerimize ulaşmış durumdayız.”.