“Sofya’ya bir bahar günü girdim, şekerim.
Ihlamur kokuyor doğduğun şehir.
Sofya’da ağaç duvardan önce, duvardan güzel.
Sofya’da ağaçla insan karışmış birbirine,
he kavak,
nerdeyse odaya girip
kırmızı kilime oturacak…
Sofya şehri, büyük mü?
Şehirler, gülüm, caddeleriyle değil,
anıtını diktiği şairleriyle büyük oluyor,
Sofya büyük bir şehir…”
dizelerini büyük bir keyifle okuyor bize tur rehberimiz Ivaylo Hranov (Nam-ı diğer Ivo). “Sofya’dan” şirini 24 Mayıs 1957 yılında Varna’da yazan Nâzım Hikmet’in bu güzel dizeleri Bulgaristan gezisi sonrası bile şimdi hala kulağımda çınlıyor. Dolu Dolu beş günlük bu seyahat bana başka bir ülkenin, başka bir milletin ve tarihin başka bir tarafını tüm çıplaklığıyla öğretiyor. Mesela 1980’lerde nüfus sayımı sırasında Pomaklar (Müslümanlığı seçen fakat Türk olmayan Bulgarlara verilen addır) Türk olarak yazdırılmaya çalışılmış bu gerçekleşmeyince Bulgarca’nın bir lehçesi olan Pomakça konuştukları için Hristiyan olarak yazdırılmak istenmişler. Birkaç deneyim sonrası Pomaklar, gelen nüfus memurlarına “Ben eskimo’yum” demeye başlamış. Böylece Bulgaristan’da o zamandan beri bir köyün nüfusu eskimo olarak kalmış.
Mesela dünyanın en eski altın hazinesinin Bulgaristan’da keşfedilmesiyle 294 mezarda bulunan 6000 yıl kadar öncesine ait 3 bin altın obje günümüzde Balkanların en büyük tarih müzesi olan Ulusal Tarih Müzesi‘nde sergileniyor. Ülkemizde Isparta gülleri nasıl meşhursa Bulgaristan’ın gül vadisinde yetişen gülleri de ülkenin simgesi oluvermiş. 1976’da UNESCO, eski Bulgar takvimini dünyadaki en doğru takvim olarak ilan etmiş. Bulgaristan halkı yüzyıllardır baharın gelişini 1 Mart günü Baba Marta geleneği ile kutluyormuş. Bu gelenek bilek bandı, küçük iplik bebekler veya püsküller şeklinde olan martenitsas, kırmızı ve beyaz renkli iplerin Mart ayı boyunca giyilmesi veya takılması anlamına geliyormuş.
Tur boyunca neşeli yüzüyle bize eşlik eden Asya Zareva’ya ve usta şoförlüğü ile bizi oradan oraya taşıyan Yordan Iliev‘e de (Nam-ı diğer Danço) selam olsun. (: Tüm bu küçük dipnotların ardından 5 günlük seyahatimizde #TGilekeşfet ‘tiğim ve sizin için özenle oluşturduğum Bulgaristan gezi rehberinin ayrıntılarına geçme zamanı. NOT: Bulgaristan’ın en iyi restoran ve otelleri için okumaya devam edin.
Yazıdaki Başlıklar
1. SOFYA’DA GEZİLECEK EN GÜZEL YERLER
Bulgaristan‘ın başkenti Sofya‘da yaptığımız yürüyüş turunda birçok yeri aynı güne sığdırabilmek inanılmaz güzel ama bir o kadar da yorucu bir deneyimdi. Sofya’nın başlıca simge yapılarını ziyaret ettiğimiz bu modern ve genç ruhlu şehirde sizin için gezebileceğiniz yerlerin ayrıntılı bir listesini şu şekilde çıkardım:
- Banyabaşı Camii (Seyfullah Efendi Camii)
- Vitoşa Dağı
- Vitoşa Bulvarı
- Sofya Merkez Kapalı Pazarı (Halite veya Tsentralni Hali)
- Ivan Vazov Ulusal Tiyatrosu
- Borisova Gradina Parkı (Knyaz-Borisova Gradina)
- Ariana Gölü
- Bulgaristan Ulusal Meclis Binası
- Bulgaristan Aziz Cyril ve Methodius Ulusal Kütüphanesi
- Azize Sofia Heykeli
- Sofya Ulusal Kültür Sarayı
- Ulusal Tarih Müzesi
- Aleksander Nevski Katedrali
- Sofya Arkeoloji Müzesi
- Zlatnite Mostove
- Rotonda Sveti Georgi Kilisesi
- Ulusal Sanat Galerisi
- Ayasofya Kilisesi / Azize Sofya Kilisesi (St. Sofia Church)
- Aziz Nikolas Rus Kilisesi
2. KAPLICALARIYLA ÜNLÜ BELÇİN Mİ, KAYAK TATİLİNİN GÖZDESİ BOROVETS Mİ? TARAFINI SEÇ!
Info turumuzun ikinci gününde gezdiğimiz Güneybatı Bulgaristan’ın incilerinden Belçin Kaplıcaları, Samokov’a bağlı, Rila Dağı’nın eteklerinde konumlanmış şirin bir belde. Bölgenin doğal kaynakları Belçin’i sağlık ve balneoloji merkezi haline getirmiş. Bu termal cennette birçok hastalığa karşı şifa bulabilirsiniz. Denemeye değer!
Bulgaristan’ın en büyük dağ tatili beldelerinden biri olan Borovets ise Rila Dağı’nın yamaçlarında deniz seviyesinden 1300 metre yukarıda yer alıyor. Tatilini dağda, kış sporları tesislerinde geçirmek isteyenler için kusursuz bir kayak destinasyonu olan Borovets, pek çok parkur, kros kayağı, biation pistini bünyesinde barındırıyor. Burada ayrıca gece kayak yapma ve çocuklar için kayak parkı olanakları da mevcut. Amatör, ileri seviye ve uzman kayakçıların yanı sıra bisiklet meraklıları için de farklı zorluk seviyelerindeki parkurlar muhteşem bir deneyim yaşatıyor. Kış mevsiminin tadını doyasıya çıkarmaya hazır mısınız?
3. OYNATILAN AYILAR PARKI BELİÇA’DAN ÜNLÜ KAYAK MERKEZİ BANSKO’YA YOLCULUK
Güney Rila Dağı’nda 1345 metre yukarıda yer alan bu park 120 bin metrekare büyüklüğünde devasa bir yer. Elinde rebap ile zincire bağlı ayıyı çeken bir çingene, rebabın sesiyle gönülsüzce hareket eden bir ayı ve bu gösteriye ilgi gösterip bozuk para atan turistler… O LA LA! Türkiye’de olduğu gibi Bulgaristan’da da uzun yıllardır süren bu gelenek artık geride kaldı. Şimdi türdeşlerine göre daha evcil olan bu ayılar Beliça Parkı‘nda insanların onlara yaklaşamadığı bir alanda doğayla iç içe. Siz de onları rahatsız etmeden fotoğraf çekmek istemez misiniz?
Bansko’ya gitmeden önce dönüş yolumuzun üstünde uğradığımız Rila Fun Park‘ı ziyaret ederek ilk kez deneyenler için aşırı eğlenceli olabilecek bir macera yaşadık. Rila Fun Park, iki kişilik alp coaster ile ekstrem, eğlenceli ve güvenli sürüşler sunan bir dağ eğlence parkı. Arabalar, yerleştirilmiş bir boru rayları üzerinde hareket ediyor. Sürücü maksimum 40 km/s hıza izin veren bu aracı ayrıca kontrol etme yeteneğine de sahip. Fotoğraf ve video çekimi yapacaklar için önerim “önde oturun ve iki kişi olarak binin”. (:
Ve gelelim Pirin Dağı’nın eteğinde, deniz seviyesinden 925 metre yukarıdaki Bansko‘ya. Burası ülkenin en büyük ve en ünlü kış tatili/kayak merkezi beldesi. Kayak merkezinin en yüksek noktası 2 bin 560 metre. Profesyonel kayakçıları zorlu bir sürüş bekliyor anlaşılan. (: Bansko’daki kayakçılar için en zorlu parkur ise İtalyan kayakçı Alberto Tomba’nın adını taşıyan Tomba parkuru. Telesiyej ile şehirden Banderishka Polyana’ya kadar havada seyahat edebilirsiniz. Ama tabii ki Bansko sadece bir kayak merkezi değil! Bu şehre özgü 18-19. yüzyıl Bulgar Milli Uyanışı döneminin izlerini taşıyan evlerin mimari yapıları da eminim dikkatinizi çekecektir. Buna en iyi örnek Velyanova Evi benden söylemesi. Kış tatilinin yanı sıra spa ve sağlıklı yaşam, dağcılık, binicilik, rafting gibi çeşitli etkinlikler de yapabilirsiniz. Her yıl Ağustos ayında yapılan caz festivaline ise katılmayı unutmayın.
4. BALKANLARIN SPA BAŞKENTİ VELİNGRAD
Güzel doğası ve 80 adet maden suyu kaynaklarıyla Balkanların önde gelen balneoloji beldelerinden biri olan Velingrad’a hoş geldiniz. Çok sayıda sanatoryum, kaplıca, modern spa ve otelin yer aldığı bu bölgeyi dinlenme, rehabilitasyon veya tedavi açısından faydalı bulacaksınız. Hastalık ve rahatsızlıklara olumlu etkileri olan kaplıcaların, yüzme havuzlarının, balneoloji sanatoryumlarının ve spa otellerinin keyfini doyasıya çıkarabilirsiniz. Tüm ruhu ve bedeni iyileştirme zamanı.
5. YAŞAYAN TARİHİN VE ETKİNLİKLERİN MERKEZİ FİLİBE (PLOVDİV)
Bulgaristan’ın en büyük ikinci şehri olan Filibe Bulgarca adıyla Plovdiv, Avrupa’nın en eski şehirlerinden biri. Geçmişi M.Ö 4000 yılına kadar uzanan şehrin modern kısmı, yedi tepeden oluşan ve şehir tarihinin ayrılmaz bir parçası olan Filibe Tepelerinin etrafında kurulmuş. Mimari ve tarihi bir öneme sahip olan Filibe Eski Kentinde ise farklı çağlar arasında yürüyüş yapabilir, modern hayata uyarlanmış eski binaları görebilir ve şehrin Rönesans dönemindeki atmosferini soluyabilirsiniz. Jumayata Meydanı’nın altında yer alan ve yalnızca bir kısmını görebileceğiniz Philipopolis Antik Stadyumu ve Filibe Antik Roma Tiyatrosunu, Cuma Camii’ni, Filibe’nin en sembolik binalarından biri olan Etnografya Müzesi’ni ve Hidliyan Evi Müzesi’ni ziyaret edebilirsiniz. Tiyatro oyunları, opera ve rock festivalleri, moda gösterileri, konserler, bienaller, sergiler sizi bekliyor. Hadi ne duruyorsunuz?
6. BULGARİSTAN HAKKINDA ÖNEMLİ NOTLAR
Artık ‘dünyada mutlaka görülmesi gereken yerler’ listenize Bulgaristan’ı da dahil ettiyseniz aklınızdaki soruları kısa kısa cevaplandırmanın vakti geldi.
- Bulgaristan nerede?: kuzeyde Romanya, batıda Sırbistan ve Makedonya, güneyde Türkiye ve Yunanistan, doğuda Karadeniz ile çevrili olan bu ülke Balkanlar’da yer almaktadır.
- Bulgaristan’da Türkler en çok nerede yaşıyor?: Bulgaristan’da, başta Haskovo, Filibe, Kırcaali, Sofya, Razgrad, Şumnu, Eski Cuma, Silistre, Dobriç, Burgaz ve Rusçuk şehirleri olmak üzere birçok yerleşim bölgesinde Türklerin yaşadığını görebilirsiniz.
- Bulgaristan’da kaç şehir var, başkenti neresi?: 28 tane şehri bulunan Bulgaristan’ın en önemli şehirleri arasında Sofya (Başkent), Filibe, Kırcaali, Mestanlı, Varna, Silistre, Vidin, Plevne, Rusçuk bulunmaktadır.
- Bulgaristan’ın coğrafi özellikleri nelerdir, ne zaman gidilmelidir?: Ova, dağ ve platolardan oluşan Bulgaristan’ı ziyaret etmek ve yaz tatili yapmak için en iyi zaman Temmuz ve Ağustos aylarıdır. Kış turizmi ve kayakla ilgilenenler için ise Kasım sonundan Şubat sonuna kadar olan dönem en doğru seçim olacaktır.
- Bulgaristan’a nasıl gidilir?: Türk vatandaşlarına vize uygulayan Bulgaristan bir Schengen ülkesidir. Bu nedenle Schengen Bölgesi ve AB ülkelerinde oturum izni, geçerli Schengen, Bulgaristan C, D vizesi ya da Hususi ve Hizmet pasaportu hamili kişiler Bulgaristan’a seyahat edebilir ve transit geçiş yapabilmektedirler. Havayolunun yanı sıra karayolu, otobüs seferleri ve denizyolu ile de ülkeye ulaşılabilmektedir.
- Bulgaristan COVID-19/Pandemi uygulamaları nelerdir?: Ülkeye giriş izni olan kişilerden, vatandaşlıklarına bakılmaksızın; aşı dozlarının tam yapıldığı bir aşı kartı (son doz aşının uygulanmasından itibaren 14 gün geçmesi gerekiyor) veya negatif PCR (en fazla 72 saat öncesine kadar) / antijen (hızlı test – en fazla 48 saat öncesine kadar) ibraz edilmesi ya da Covid-19 hastalığının geçirildiğine ilişkin resmi bir belge (son 15 gün ila 180 gün arasında) ile kanıtlanması istenmektedir. Bu belgeler olmadan ülkeye giriş izni verilen kişiler 10 gün karantinaya tabi olmaktadır. Bulgaristan’dan transit geçişlerde PCR (-) negatif test istenmemektedir. Transit geçeceğinizi özellikle belirtmenizde fayda var. Daha fazla bilgi için linke tıklayabilirsiniz: https://www.mfa.gov.tr/bulgaristan.tr.mfa
- Bulgaristan para birimi nedir?: Leva, Bulgar Levası. Bulgaristan bir AB ülkesi olmasına rağmen henüz tam anlamıyla Euro kullanımı tüm ülkede yaygın hale gelmemiş. Bu nedenle önerim yanınızda her zaman bir miktar Leva taşımanızdır. Çoğu yerde kredi kartı ile alışveriş yapmak mümkün fakat yerel pazarlarda bu imkan yok. Euro ile Leva farkı ise hemen hemen yarı yarıya olduğundan çoğu satıcı Leva ile satış yapsa da Euro ile ödeme kabul edebiliyor. Fakat para üstü verirken daha çok size Leva veriyorlar. Örneğin satın alacağınız ürün 10 Leva ise siz 5 Euro verdiğinizde satıcı kabul ediyor. Diğer bir örnek; taksiye bindiniz ve gideceğiniz yer 8 Leva tuttu. 10 Euro verdiğiniz paranın üstünü 10 Leva olarak alabilirsiniz. Para hesabına dikkat etmeyi unutmayın. Genel olarak Bulgar esnafı ile yaptığımız bu tür alışverişlerde bize çok dürüst davrandıklarını söyleyebilirim.
- Bulgaristan’ı gezmek için kaç gün ayırmalı?: Bu konu sizin seyahatinizi neye göre planladığınızla ilgili. Kış tatili mi, yaz tatili mi? Kayak mı, kültür mü? Eğlence mi, gastronomi mi? Ama kısaca ve bizce Bulgaristan için en az 3 gününüzü ayırmalısınız.
- Bulgaristan’da konuşulan diller nelerdir?: Ülkenin resmi dili Bulgarcadır. Kiril alfabesi kullanılarak yazılır. Yazıya dökülen ilk Slav dilidir. Ülkede Bulgarcanın dışında turistlerin ziyareti nedeniyle İngilizce de konuşulabilmektedir. Fakat bu oran oldukça düşük. (Pek çok ülkenin ‘ülkemize nazaran’ kendi diline sadık kalmasını hep takdir etmişimdir.) Çok sayıda Türk’ün yaşaması ve Türk turist almasından kaynaklı az da olsa Türkçe bilen ve konuşan yerel halka rastlayabilirsiniz. Sokakta konuşurken aman dikkat. (:
- Bulgaristan wifi, telefon ve posta kodu bilgileri: Bulgaristan telefon kodu +359 telefon koduyla uluslararası aramalar da kullanılmaktadır. Bulgaristan posta kodu ise 4 haneli posta kodlarından oluşmaktadır. Bulgaristan’da il bazında posta kodu uygulaması mevcuttur. Girdiğiniz mekanlarda Free Wifi hizmetinin oldukça yaygın olduğunu görebilirsiniz.
- Saat farkı var mı?: İki ülke arasında saat farklı bulunmamaktadır.
- Bulgaristan halkı turistlere nasıl davranmaktadır?: Bu konu aslında kişisel deneyimlerin azizliklerine göre yargılanmaması gereken bir konu. Fakat benim gezi sırasında yaşadığım iki olumsuz olay sonrası yaşı büyük Bulgarların biraz agresif olduğu yönünde fikir geliştirmeme sebebiyet verdi. Özellikle Ulusal Tarih Müzesi‘nde görevli hanımefendilerin daha güler yüzlü ve genç kişilerden oluşmasını beklerdim. Tüm bunların dışında alışveriş yaparken yerel esnafın olumlu ve dürüst davranışı benden tam puan aldı. (:
- Bulgaristan’da ne yenir? Ne içilir?: Yöresel lezzet olarak kaşkaval peyniri ve şarap çeşitlerinin meşhur olduğu Bulgaristan’da bana göre en öne çıkan yemek soğuk başlangıç olarak servis edilen kendilerine has salataları oldu. Ayrıca snezhanka, sirene, geyik ve ceylan eti, tavuk eti, domuz etinden oluşan ana yemekler yiyebilir, baklava, cevizli kabak tatlısı, tahin helvası, ballı yoğurt gibi tatlıları da deneyimleyebilirsiniz. Alkol almak istemeyenler için soğuk meyve limonataları ise birebir. Bulgaristan’ın en iyi restoranları ve otelleri ile ilgili kaleme aldığım seyahat yazılarına şu linklerden erişebilirsiniz:
- Bulgaristan’ın cennet köşelerindeki en iyi 5 otel
- Bulgar mutfağını sevenler için en iyi Bulgaristan restoranları
Bulgaristan ile ilgili en son ınstagram video trendlerine uygun görsel içeriklerimizi isterseniz @turizmgunlugu hesabımızdan isterseniz de beni @fotokusagi hesabım üzerinden takip ederek izleyebilirsiniz. (: