UNESCO Dünya Mirası listesinde Türkiye’ye adil davranmıyor

Last Updated on 12 Nisan 2022 by Yaşar Çelik

Antalya Kent Konseyi Turizm Çalışma Grubu Başkanı Recep Yavuz, UNESCO Dünya Mirası listesine kabul sürecini değerlendirdi. 30 yıldır aday listesinde bekleyen dünya mirası eserlerimizin olduğunu belirten Yavuz, “Aspendos 7 yıldır neyi bekliyor? UNESCO kendisi ile bariz bir şekilde çelişiyor. En iyisi biz adaylarımızı geri çekelim, biraz elleri rahatlasın” dedi. 

Antalya Kent Konseyi Turizm Çalışma Grubu Başkanı Recep Yavuz, bu haftaki blog yazısında UNESCO Dünya Mirası Aday listesinde yer alan Türkiye’deki eserleri ve bu eserlerin kalıcı listeye alınma sürecini değerlendirdi. Yavuz, “Aday listedeki Kültürel ve doğal varlıklar Unesco Dünya Mirası listesine alınsa Antalya, Dünyada en çok UNESCO Dünya mirasına sahip şehir olur” dedi. İşte Yavuz’un o yazısı…

“NE KADAR DAHA BEKLEYELİM?

UNESCO Dünya Mirası Aday listesinde en çok örenyeri olan Ülke Türkiye ve yine Dünyanın bütün şehirleri arasında UNESCO Dünya Mirasında en çok aday örenyeri olan şehir Antalya. Her bir köşesinden tarih fışkıran Türkiye’nin İshak Paşa Camii, Zeugma, Gordion gibi birbirinden değerli 84 Kültürel ve Doğal zenginliği uzun yıllardır aday listeden, Dünya mirası listesine alınmayı bekliyor.

Antalya daha uzun zamandır bekliyor. İlk olarak 1994 yılında Karain Mağarası aday listeye alınmış. Neredeyse 30 yıl olacak ve hala Aday Listesinde. Aday listedeki Kültürel ve doğal varlıklar Unesco Dünya Mirası listesine alınsa Antalya, Dünyada en çok UNESCO Dünya mirasına sahip şehir olacak.

Antalya’nın Aday listesi ve başvuru tarihleri şu şekilde:

ANTALYA BAŞVURU

KARAİN MAĞARASI 1994
ALANYA 2000
TERMESSOS- GÜLLÜK 2000
KEKOVA 2000
NOEL BABA KİLİSESİ 2000
LİKYA ŞEHİRLERİ 2009
PERGE 2009
ASPENDOS 2015
YİVLİ MİNARE 2016

84 aday ile Türkiye dünya birincisi

UNESCO belli başlı ülkelerin başvurularını hemen Listeye dahil edip, diğerlerini beklemeye alınca, bizim gibi ülkelerin Aday Listeleri gittikçe şişmiş. Öyle ki 84 aday ile bizi Dünya Birincisi yapmışlar. Her yıl bir ülke için en fazla 1-2 şehri Dünya Mirasına dahil ettiklerine göre, sadece başvurduklarımız için yarım asırdan fazla geçmesi gerekiyor.

Turizmin ayrılmaz parçası olan kültürel değerlerin UNESCO Tescili ile dünya genelinde bilinirliği artıyor. Kültür turizminin pazarlanmasında ve anlatılmasında bu sayede bir adım öne geçiliyor. Zaten turizm ülkeleri de dikkat ederseniz bunu kullanarak, kültürel zenginlikleri ile dünyaya açılıyorlar.

Mısır, piramitleri ile, Hindistan, tapınakları ile, İtalya, Roma şehirleri ile, İspanya, Endülüsle, Meksika, Azkalarla, Avusturya, imparotorluk sarayları ile, Fransa, Eyfel ve Louvre Müzesi ile, Almanya, Berlin Müze adası ile anlatır yıllardır kendisini turizm dünyasına.

Ancak UNESCO nun bu konuda adil bir dağılım yaptığını söylemek pek mümkün değil. Avrupa’nın büyüklerine bayağı bir kıyak geçilmiş durumda.

• Unesco Dünya Mirasının aslan payını İtalya (58), Almanya (51), Fransa (49), İspanya (49) kapmışlar.
• Buna haliyle ve haklı olarak 56 örenyeri ile Çin de eklenince bu beş ülke 264 Örenyerini listeye dahil etmiş ve Dünyadaki toplam Dünya Mirasının beşte birini elde etmişler.
• Geriye kalan 160 ülkeye ortalama 5,5 Dünya Mirası dağılımı var.
• Mısır, Türkiye gibi her yeri dünyaca bilinen tarihi değerlerle dolu ülkeleri Aday listeleri ile oyalıyorlar yıllardır.
• www.unesco.orgadresinden Tentative List’e bakın çok net göreceksiniz.

“Aspendos 7 yıldır neyi bekliyor? UNESCO kendisi ile bariz bir şekilde çelişiyor. En iyisi biz adaylarımızı geri çekelim, biraz elleri rahatlasın…”

Mesela 1994 yılında başvuru yapan Karain Mağarası için, neyi bekliyorlar hala bilemiyorum. 22 yıldır aday Listesinde olan batık şehir Kekova’da ne olması gerekiyor listeye alınması için? Yukarıda saydığım beş ülkedeki neredeyse her bir tapınak, her bir kilise, her bir müze Dünya Mirası olurken, Aspendos 7 yıldır neyi bekliyor? UNESCO kendisi ile bariz bir şekilde çelişiyor. En iyisi biz adaylarımızı geri çekelim, biraz elleri rahatlasın…

Hâlihazırda Dünyanın 167 ülkesinden 1154 tarihi ve taibat değeri Dünya Mirası olarak belirlenmiş. (897 kültür-218 doğa -39 karışık)
Bugün itibarı ile Unesco Dünya miraslarının ülkelere göre dağılımı şu şekildedir. (ilk 20).

1 İTALYA 58
2 ÇİN 56
3 ALMANYA 51
4 FRANSA 49
5 İSPANYA 49
6 HİNDİSTAN 40
7 MEKSİKA 35
8 İNGİLTERE -KUZEY İRLANDA 33
9 RUSYA 30
10 İRAN 26
11 JAPONYA 26
12 AMERİKA 24
13 BREZİLYA 23
14 AVUSTRALYA 20
15 KANADA 20
16 TÜRKİYE 19
17 YUNANİSTAN 18
18 POLONYA 17
19 PORTEKİZ 17
20 ÇEKYA 16

Acaba diyorum bu işler Antik çağlarda daha mı etikti? 1800 yıl önce Dünya’nın (insan eliyle yapılmış) 7 Harikasını bir şiirinde listeleyen Sidon’lu Antipatros daha mı adil idi?

1. *Artemis Tapınağı (Türkiye)
2. *Halikarnasos Mozolesi (Türkiye)
3. *Babil’in Asma Bahçeleri (Irak)
4. *Keops Piramidi (Mısır)
5. *Zeus Heykeli (Olimpiya-Yunanistan)
6. *Rodos Heykeli (Rodos)
7. *İskenderiye Feneri (Mısır)