Pasaport nereden ve nasıl alınır? Pasaport başvurusu nasıl yapılır? Pasaport başvuru şartları nelerdir? Kaç çeşit pasaport vardır? 2022 pasaport yenileme nasıl yapılır? Pasaport süresi uzatma, ücreti ve gerekli evraklar nelerdir?
Yurt dışı seyahatleriniz için gerekli bir belge olan pasaport, yurt dışına seyahat ederken kullanılan ve uluslararası şekilde kabul edilen bir tür kimlik belgesidir. Talep üzerine yetkili kurumlar tarafından verilmektedir. Pasaport başvurusu online ya da doğrudan kurum üzerinden yapılabilmektedir. Mesleki durumunuz ve statünüze göre Türkiye’de kullanılan ve alabileceğiniz pasaport çeşitlerine aşağıdan ulaşabilirsiniz.
İlk kez pasaport çıkaracak veya yeniletecek vatandaşların yapması gereken bazı aşamalar, karşılaması gereken bazı şartlar bulunmaktadır. Bunlar istenilen evrakların tamamlanmasıyla birlikte pasaport başvurusu yapılır, onaylanır ve sonucunda pasaport sahibi olunur.
Yazıdaki Başlıklar
Pasaport geçerlilik süresi nedir?
Başvuru yaptıktan sonra harç yatırırken talep edilen geçerlilik süresine göre ücret ödenir. Geçerlilik süresi, pasaport belgesinin ne kadar süreyle seyahatlerde kullanabileceğini belirtir. Ülkeler, asgari pasaport geçerlilik süresine göre vize verirler. Bu süre çoğunlukla 6 ay olmakla beraber bazı ülkeler 3 ay, bazı ülkeler 1 ay, bazı ülkeler 1 yıl geçerlilik süresi bulunan pasaporta sahip kişilerin vize başvurusunu kabul etmektedir.
Pasaport nasıl çıkarılır veya yenileme nasıl yapılır?
- Pasaportu aldığınızda üzerinde geçerliliğini ifade eden belirli bir süresi bulunur. Belirlenen süre sonrası pasaportun yenilenmesi gerekir.
- Yenileme işlemi Nüfus ve Vatandaşlık İşleri Genel Müdürlüğü tarafından yapılır.
- Buradan randevu alınması gerekir. Alo 199 çağrı merkezinden veya https://randevu.nvi.gov.tr/ üzerinden randevu alınabilir.
- https://randevu.nvi.gov.tr/ sayfasına gidin.
- Pasaport sayfasına girin v pasaport türünüzü seçin.
- Ekranda karşınıza gelen bilgileri girin ve ‘Devam Et’ butonuna basın. Bu bölümde başvuru ücretleri ve yatırılacağı yerler gibi bilgiler yer almaktadır.
- Bağlı olduğunuz il ve ilçe nüfus müdürlüğünü seçin.
- İşlem yapmak istediğiniz kişiyi seçin.
- İleri butonuna basın. İşlem yapmak istediğiniz kişiyi seçin.
- Karşınıza çıkan ekrana HES Kodunuzu yazın ve ileri butonuna basın. (HES kodu nedir, nasıl ve nereden alınır?)
- Kişiyi, randevu tarihi ve saatini seçin ileri butonuna basın.
- Telefonunuza gelen onay kodunu doğrulama alanına yazın ve ileriye basın.
*Pasaport uzatma özel olarak ücretlendirilmez. Standart pasaport ücretleri, uzatma işlemlerinde de geçerlidir. Pasaport başvurusu için gereken belgelerin yanı sıra eski pasaportla beraber nüfus müdürlüğüne başvurularak uzatma işlemi gerçekleştirilebilir. Yoğunluğa göre en az üç en fazla 1 hafta sonra belirttiğiniz adrese yeni pasaportunuz tarafınıza teslim edilmiş olacaktır.
Pasaport için gerekli olan belgeler
Gerekli belgeler, alınacak pasaport türüne göre değişiklik göstermektedir. Ancak tüm pasaport türleri için çoğunlukla aşağıdaki belgeler istenmektedir:
- Kimlik belgesi: Nüfus cüzdanı, T.C Kimlik kartı veya geçici kimlik belgesi
- 2 adet biyometrik fotoğraf
- Pasaport harç ve defter/cüzdan bedeli makbuzu
- Varsa eski pasaport
- Reşit olmayan bireyler için muvafakatname
- Ayrıca pasaport başvurusundan önce emniyet güçlerine parmak izi verilmesi gerekmektedir.
2022 Pasaport ücretleri ne kadar?
Pasaport alırken harç ve defter bedeli olmak üzere iki bedel ödenir. Her yıl yeniden belirlenen bu ücretler geçerlilik süresine göre değişmektedir. İşte 2022 yılı pasaport ücretleri ve defter bedeli:
| Süre | Pasaport Harcı | Defter Bedeli | Toplam |
| 6 Ay | 309,40 TL | 225.00 TL | 534,40 TL |
| 1 Yıl | 452,30 TL | 225.00 TL | 677,30 TL |
| 2 Yıl | 738,40 TL | 225.00 TL | 963,40 TL |
| 3 Yıl | 1.049,00 TL | 225.00 TL | 1.274,00 TL |
| 3+ Yıl | 1.478, 30 TL | 225.00 TL | 1.703,30 TL |
Pasaport çeşitleri nelerdir?
Türkiye’de pasaport başvurusu yapan her Türk vatandaşının pasaport türleri içerisinde en kolay alabildiği standart pasaport türüdür. Dolaşım gücü en sınırlı pasaporttur. Avrupa ülkeleri, ABD, Avustralya gibi birçok ülkeye vize alarak seyahat edilebilmektedir.
Bordo pasaport sahibiyseniz vizesiz seyahat edebileceğiniz ülkeleri öğrenmek için “2020 yılında vizesiz gidebileceğiniz Asya ve Avrupa ülkeleri” yazısına göz atabilirsiniz. Vize isteyen bir ülkeye seyahat edecekseniz “Vize ile ilgili tüm merak edilenler” başlıklı yazımı okuyabilirsiniz.
Pasaport renginin uluslararası anlamı: Dünyada en yaygın şekilde kullanılan kırmızı kapaklı pasaportlar genellikle tarihsel veya güncel komünist sisteme sahip ülkeler tarafından uygulanmaktadır. Slovenya, Çin, Sırbistan, Rusya, Letonya, Romanya, Polonya ve Gürcistan vatandaşları kırmızı pasaportlara sahiptir. Avrupa Birliği’ne üye ülkeler, Hırvatistan hariç, bordo ve diğer tonlardaki pasaportları kullanmaktadırlar. Türkiye, Makedonya ve Arnavutluk gibi Avrupa Birliği’ne üye olmak isteyen ülkeler de birkaç yıl önce pasaportlarının rengini kırmızıya çevirmiştir.
1, 2 ya da 3. derecede unvana sahip devlet memurları, eski bürokratlar ve görevde olan il ve ilçe belediye başkanlarının görev süreleri boyunca sahip olabildiği pasaport türüdür. Bu pasaportu alabilen devlet memurları arasında doktor, öğretmen, yerel yönetimde görev yapan kişiler ve akademisyenler de yer alıyor. Kadrolu ya da sözleşmeli olarak 3 ve üzeri kadro derecesinde bulunan devlet memurları yeşil pasaport alabilir. İstifa ya da emeklilik gibi durumlarda da yeşil pasaport hakkından yararlanabilen bu kişilerin eşleri ve 25 yaşını aşmamış öğrenci çocukları da yeşil pasaport çıkarabiliyor. Avrupa ülkelerinin birçoğu ile dünyanın farklı bölgelerinde bulunan çok sayıda ülkeye vizesiz seyahat edebilme imkanı bulunuyor.
Yeşil – Hususi pasaport başvurusu için gerekli belgeler:
- Kimlik Belgesi: Nüfus Cüzdanı, T.C. Kimlik Kartı veya Geçici Kimlik Belgesi
- 2 adet biyometrik fotoğraf
- Pasaport defter bedelinin ödendiğine dair dekont
- Hususi damgalı pasaport talep formu (Emekli veya çekilme nedeniyle hususi damgalı pasaport başvurusunda bulunan hak sahiplerinden talep formu yerine bir defaya mahsus mensubu bulunduğu kurum tarafından düzenlenmiş unvanı ve kadro derecesini gösterir resmi belge istenir.)
- Öğrenime devam eden çocuklar için öğrenci belgesi
- Ergin olmayanlar veya kısıtlılar için muvafakat belgesi
- Varsa eski pasaport
- Engelli olan çocuklar için sağlık raporu
Pasaport renginin uluslararası anlamı: Birçok müslüman ülke yeşil pasaport kullanmaktadır. Ör: Fas, Suudi Arabistan, Pakistan… Hz. Muhammed’in en sevdiği renk olarak kabul edilmesi ve aynı zamanda doğayı ve yaşamı simgelediği için bu renk tercih edilmiştir. Batı Afrika ülkelerinden Burkina Faso, Nijerya, Nijer, Fildişi Sahili ve Senegal’de yaşayan vatandaşlar da çeşitli tonlarda yeşil seyahat belgelerine sahiptir.
Türkiye Cumhuriyeti’nde üst düzey görev yapan bürokrat ve devlet görevlilerinin kullandığı pasaport türüdür. Cumhurbaşkanı, cumhurbaşkanı yardımcısı, TBMM başkanı ve üyeleri, diyanet işleri başkanı, yargıtay, danıştay ve dayıştay, büyükşehir belediye başkanları ile büyükelçi ve konsolosluk görevlileri gibi kişiler diplomatik pasaport sahibi olabiliyor.
Pasaport renginin uluslararası anlamı: Siyah kapaklı pasaportlar en nadir kullanılan pasaportlardır. Botsvana, Zambiya, Burundi, Gabon, Angola, Çad, Kongo, Malavi gibi bazı Afrika ülkelerinin vatandaşları bu pasaportu kullanmaktadır. Yeni Zelanda vatandaşları ise ülkenin rengi kabul edilmesi sebebiyle siyah pasaport kapağını kullanmaktalar.
4- Hizmet pasaportu (Gri)
Görev derecesi sebebiyle yeşil pasaport alamayan devlet memurları ve Türkiye’de hükümet ya da kurum ve kuruluşlarca yurt dışında görevlendirilen kişilere, görevlendirildikleri süre boyunca verilen pasaport türüdür. Gri pasaport alabilecek meslek grupları arasında; sarı basın kartı gazeteciler, milli federasyonlara bağlı sporcular, araştırma görevlileri ya da akademisyenler, yurt dışı fuar ya da kongreye katılacak öğrenci, sporcu ya da kamu görevlileri de bulunmaktadır. Bu pasaport ile dünyanın birçok yerine vizesiz seyahat edilebilse de kişilere görev süresi boyunca verildiğinden kısa süreli oluyor ve görev dışında kullanılamıyor.
Gri – Hizmet pasaportu başvurusu için gerekli belgeler:
- Kimlik Belgesi : Nüfus Cüzdanı, T.C. Kimlik Kartı veya Geçici Kimlik Belgesi
- 2 adet biyometrik fotoğraf
- Pasaport defter bedelinin ödendiğine dair dekont
- Görev onayı ve talep formu
- Öğrenime devam eden çocuklar için öğrenci belgesi
- Ergin olmayanlar veya kısıtlılar için muvafakat belgesi
- Varsa eski pasaport
- Engelli olan çocuklar için sağlık raporu
Geçerli bir pasaportun olmadığı, yurt dışında pasaport kaybı, pasaport geçerlilik süresinin bitmesi, Türkiye’ye sınır dışı edilme ve zorunlu haller (hastalık, sağlık sorunu, aile üyelerinden kayıp) gibi durumlarda Türkiye’nin yurt dışındaki temsilcilikleri tarafından verilen pasaporttur. Bu pasaport ile yurt dışından Türkiye’ye 1 kez gelinebilir ve giriş hakkı tek seferliktir. Başvurusu da en çok yurt dışı seyahati sırasında pasaportunu kaybeden Türkiye Cumhuriyeti vatandaşları tarafından yapılmaktadır. Bu durumda pasaportu alan kişinin süresi bitmeden ülkeye dönüş yapması gerekmektedir.
Bu renk, en yaygın kullanılan ikinci pasaport kapağı rengidir. Mavi kapak, “yeni dünyayı” simgeler. 15 Karayip ülkesinde mavi pasaport kullanılmaktadır. Güney Amerika ülkeleri bloğu içinde mavi pasaport kapağı Mercosur (Güney Amerika ortak pazarına verilen isim) ile olan bağlantıyı simgemektedir. Buna Brezilya, Arjantin ve Paraguay dahildir. Burada istisna Venezuela; sendikaya ait vatandaşlarının kırmızı pasaportları bulunmaktadır. ABD vatandaşları sadece 1976 yılında pasaportlarını mavi kullanmışlardır.