Neolitik dönemin önemli yerleşimleri arasında yer alan Şanlıurfa’daki Karahantepe, Kültür Varlıkları ve Müzeler Genel Müdürlüğü tarafından ören yeri statüsüne alındı. Karahantepe hakkında her şey
- Karahantepe, Şanlıurfa’nın 60 kilometre doğusunda yer almaktadır. 12 bin yıllık bir geçmişe sahip olan Şanlıurfa’nın, antik kent Ur Kaśdim (Kaldealıların Şehri) olduğuna inanılır. Urfa, bölgede gelişmiş tüm uygarlıkların mirasını gururla sergilemektedir.
- Şanlıurfa, Yahudilerin, Hıristiyanların ve Müslümanların kutsal kabul ettiği bir yerdir. Eski Ahit’e göre, “üç tek tanrılı dinin babası” olan İbrahim Peygamber, Ur Kaśdim şehrinde doğmuş ve ailesiyle birlikte “Atababalar Evi” Harran’a göç etmiştir.
- Şanlıurfa toprakları, M.Ö. 2. binyılda Hurri Devlet’nin şehirlerinden birisiydi. Kimileri Hz. İbrahim’in Mevlid-i Halil Camii’nin bulunduğu yerin yakınındaki bir mağarada doğduğuna inanır. Bölge ve mağara bu nedenle kutsal kabul edilir.
- Göbeklitepe, Karahantepe, Nevali Çori gibi çok yakın çevrede bu kadar çok Neolitik yerin hemen hemen aynı bölgede yer alması ilginçtir.
- Son arkeolojik çalışmalar, Karahantepe’nin Göbeklitepe’den bile daha erken olabileceğini göstermektedir. Bu durum sitenin dünyanın bilinen en eski Neolitik bölgesi olduğunu göstermektedir. Nevali Çori ve Göbeklitepe’de olduğu gibi Karahantepe’de de benzer bir yerleşim planı bulunmaktadır.
- Bugüne kadar 250’ye yakın “T” şeklinde dikilitaş gün ışığına çıkarılmıştır.
- “Göbeklitepe Kültürü ve Karahantepe Kazıları” projesi kapsamında İstanbul Üniversitesi tarafından bölge halkının “Keçilitepe” olarak bildiği alanda 2 yıl önce yüzey araştırmaları başlatılmıştır. Çalışmalar, Profesör Dr. Necmi Karul tarafından yönetilmektedir.
- Karahantepe ve tüm Şanlıurfa bölgesi, dünyanın bilinen tarihini değiştirmeye devam etmektedir.
UNESCO Dünya Mirası Listesi’nde yer alan Göbeklitepe
Şanlıurfa’daki kültür envanterinin tespiti için başlatılan çalışmalar kapsamında Tek Tek Dağları Milli Parkı içerisindeki Kargalı Mahallesi yakınlarında araştırmacılar tarafından 1997’de yüzey araştırması sırasında Karahantepe’deki yapılar fark edildi.
Karahantepe Kazı Başkanı Prof. Dr. Necmi Karul başkanlığında 2017’de başlatılan ‘Göbeklitepe Kültürü ve Karahantepe Kazıları’ projesi kapsamında alanda yüzey araştırma çalışması gerçekleştirildi. Bu araştırmalarda UNESCO Dünya Mirası Listesi’nde yer alan Göbeklitepe’deki yapılara benzeyen ve ilk belirlemelere göre neolitik döneme ait T biçiminde 250’nin üzerinde dikili taş tespit edildi. 2019’da başlanan kazılarda Göbeklitepe ile aynı döneme tarihlenen T şeklinde dikili taşlar, heykeller ve birçok obje bulundu.
Arkeoloji dünyasında ve tarih çevrelerinde yankı uyandıran bu kazılar yeniden dikkatleri bölgeye çekti. Göbeklitepe’ye giden ziyaretçilerin bir kısmı kazı çalışmalarının devam ettiği Karahantepe’yi de görmek için rotalarını bölgeye çeviriyor.
Kültür ve Turizm Bakanlığı, Kültür Varlıkları ve Müzeler Genel Müdürlüğü tarafından yapılan çalışma sonrası Karahantepe geçen hafta ören yeri statüsünü kazandı. Bu kapsamda alandaki eserlerin çevresine bilgilendirme levhaları yerleştirilecek, görevliler tarafından ziyaretçilere detaylı bilgi aktarılacak.
Karahantepe’nin ören yerine dönüştürülmesiyle ziyaretçilerin alanda daha nitelikli gezmesinin ve bilgi almasının sağlayacağını aktaran Karahantepe Kazı Başkanı Prof. Dr. Necmi, “Geçen yıl Kültür ve Turizm Bakanlığı’nın yaptığı lansmanın ardından Karahantepe sadece ülke ölçeğinde değil uluslararası ölçekte de çok tanınan bir yer haline geldi. Bugün bile karşılaştığımız ziyaretçilerin dünyanın çok farklı yerlerinden gelmeleri ve kendi haber kanalları üzerinden Karahantepe’den haberdar olduklarını söylemeleri, geçen yıl yapılan lansmanın ve burada elde edilen arkeolojik bilginin ne kadar etkin bir şekilde dünyaya yayıldığını gösteriyor. Dolayısıyla Kültür ve Turizm Bakanlığı’nın aldığı ören yeri kararı son derece yerinde ve zamanında” dedi.
Prof. Dr. Karul, alanın üzerini kapatmak için hazırladıkları çatı projesin de bu yıl uygulamaya geçmeyi hedeflediklerini söyledi. Karul, ziyaretçiler için yürüyüş yolları, çevre düzenlemesi gibi çalışmalar yaptıklarını da dile getirerek, şunları söyledi:
“Geçen yıl Karahantepe’nin hemen girişinde ziyaretçi merkezi açıldı, kırsal bir yerdeyiz, şehir merkezinden 60 kilometre uzaklıkta, uzak bir yerdeyiz, burada ziyaretçilerin temel ihtiyaçlarını karşılayacakları modern bir tesis var ama ziyaretçi sayısının da artacağını da bildiğimiz için beraberinde başka şeyler de yapmamız gerekiyor. Özellikle bilgilendirmeye, güvenliğe, yürüme yollarına ve koruma çatılara dahil olacak şekilde bir takım şeylerin yapılması gerekiyor, bir kısmı da yapılmış durumda.” (Sözcü)