İstanbul’un; kent dokusunun betonlaşma altında ezildiği, farklı göçmen topluluklarının yaşam alanı, gayrimeşru işlerin ve mafya yapılanmaların gölgesini arttırdığı, uyuşturucu dağıtım ağının kritik yeri olan ve ne yazık ki şüpheli kadın ölümlerinin acı tablosunun da boy gösterdiği bir yer, Esenyurt…
Dar gelirli yurttaşlarının mücadelelerle dolu yaşamının sürdüğü bu ilçe, son zamanlarda bir tekel bayisinde iki kişinin öldüğü, bir kişinin yaralandığı silahlı çatışma olayıyla yeniden gündeme oturdu. Peki, Esenyurt’un geçmişten bugüne bu hale gelmesinin arka planında neler yatıyor? BBC Türkçe’den Mahmut Hamsici’nin izlenimlerinden (yazının tamamını linkten okuyabilirsiniz) en çok öne çıkanlara göz atalım:
İnşaatta Hızlı Büyüme Çok Sayıda Toplumsal Problemi De Beraberinde Getirdi
Özellikle 2010’lu yıllarda çok hızlı bir inşaat süreci başladı.
İlçede, zamanında küçük bir esnaf olup şimdi devasa inşaat şirketi sahiplerine dönüşmüş iş insanları var.
2000 yılında yaklaşık 150 bin olan nüfus, 2022 verilerine göre 1 milyon 127 bine çıktı.
Bu değişim içinde, ilçeye hem kayıtlı hem kayıtsız önemli bir göçmen nüfusu da gelmiş.
Rezidans ve Gettolaşma Sorunu
Bazı siteler ve mahallerde özellikle bazı topluluklar yoğunlaşmış durumda.
Mesela bazı yerlerde Suriyeliler bazı yerlerde siyahlar var. Bu da ister istemez bir gettolaşmaya neden oluyor.
Büyük binalarda kimsenin kimseyi tanımadığı, girenin çıkanın bilinmediği bir ortam olduğu anlatılıyor. Bu da hem sosyal ilişkilerin azalmasına neden olmuş hem de yasa dışı işler için de elverişli bir zemin hazırlamış.
Esenyurt Dar Gelirlilerin Yoğun Yaşadığı Bir Yer
İlçe sakinlerinin bir kısmı, hem ilçedeki hem de çevre yerleşimlerdeki sanayi siteleri ve tekstil fabrikaları gibi emek yoğun iş alanlarında çalışıyor.
Gençler arasında ise yasa dışı işlerden hızlı para kazanma kültürünün git gide yayıldığı anlatılıyor.
Hem Esenyurt hem de diğer ilçelerde gençler ‘Çukur’, ‘Sıfır Bir’, ‘Kıyma’, ‘Sokağın Çocukları’ gibi dizilerden çok etkileniyor, bu dizilerde adam vurmak basitleştiriliyor. Dizilerdeki jargonun sokağa yansıyor.
Uyuşturucunun İstanbul Çapındaki Dağıtımında Kritik Merkez
İlçede esrardan kokaine birçok madde ve son dönemde ise metamfetamin çok revaçta.
Bağımlı gençler “Esenyurt’un sadece uyuşturucu kullanımı için değil, uyuşturucunun İstanbul çapındaki dağıtımı açısından da kritik bir yer olduğunu” aktarıyor.
Esenyurt’un birileri tarafından bilinçli olarak seçildiğinden şüpheleniliyor.
Mafya Yapılanması ve Bireysel Silahlanma
En büyük gruplardan, mahalle aralarındaki suç örgütlerine kadar çeşitli yapılanmalar site yönetimlerini de ele geçirmeye başlamış.
Bireysel silahlanma da buradaki önemli sorunlardan. “İnsanlar ya suç işlemek ya da kendini korumak amacıyla silahlanır. Birinci gruptaki insanlar silahtan dolayı ceza alacaklarını düşünseler silahtan kaçınırlar. Ya da ikinci gruptakiler güvende olduklarını düşünseler silahlanmazlar.”
Şüpheli Kadın Ölümleri
Esenyurt’ta nedense sadece kadınlar intihar ederek ölümü seçiyor ve nedense her intihar eden kadının yanında bir erkek var. Bu intiharların üstü kapatılıyor.
Güzel kızları belirliyorlar. Önce onları uyuşturucuya alıştırıyorlar. Sonra para için fuhuşa yönlendiriyorlar. “Çoğu insan parkları kullanmıyor. Bir parka gittiğiniz zaman parkın neresinde fuhuş yapılığını size gösterebilirler.”
‘Küçük Şam’
Bu bölgede dükkanların çoğunu Suriyeliler işletiyor. Müşterilerin de çoğu Suriyeli.
Ucuz İş Gücü Piyasası
“Burada işçi pazarında akşam altıdan sonra göçmenleri görürsünüz. Örneğin Özbekler ve Türkmenler daha çok hamallık gibi işlerde çalışıyor. Suriyeliler tekstil, Afganlar ve Pakistanlılar daha çok inşaat işlerine çalışıyor. İranlılar ve Iraklılar daha çok ticaret yapar. Siyahlarda ‘kargoculuk’ denilen iş yaygındır.”
Esenyurt’taki göçmen topluluklar arasında Afrikalılar da var. Sokaklarda kadın, erkek, çocuk Afrikalılara rastlamak mümkün.
İstanbul İl Emniyet Müdürü Zafer Aktaş, kentteki kişilere karşı suçlarda 100 olaydan 98’inin aydınlatıldığını söyledi.
Aktaş, Vali Davut Gül’ün de katılımıyla Fatih Belediyesi Çatladıkapı Sosyal Tesisleri’nde medya kuruluşlarının temsilcileriyle bir araya geldikleri toplantıda, kentin huzur ve güvenliğini sağlamak için 39 ilçede 51 şube, 138 polis merkezi, 7 kalekol, 5 helikopter ve 51 bin civarında personelle sağlamaya çalıştıklarını söyledi.
İstanbul genelindeki suç oranlarına ilişkin verileri paylaşan Aktaş, “2020 yılında tüm suçlarda İstanbul’da aydınlatma oranları yüzde 74 iken şu anda yüzde 92. Kişilere karşı suçlarda aydınlatma oranlarımız yüzde 91 iken şu an yüzde 98. Yani 100 olaydan 98’i aydınlanıyor. Mal varlığına karşı suçlarda yüzde 35 aydınlatma oranımız varken şu anda aydınlatma oranları yüzde 74’lere yükseldi.” dedi.
Aktaş, genel suçlara bakıldığında tüm suçlarda yüzde 9’luk bir düşüş olduğunu belirterek, sözlerini şöyle sürdürdü:
İstanbul’da işlenen suçların yüzde 6’sı Esenyurt’ta meydana geliyor
Esenyurt’ta yabancı uyruklu vatandaşlarla 1 milyon 108 bin kişilik bir nüfus bulunduğuna dikkati çeken Aktaş, ilçenin Türkiye’de 57 ilden büyük olduğunu söyledi.
Aktaş, suç istatistiklerine bakıldığında, Esenyurt büyük bir ilçe olduğu için İstanbul’da işlenen suçların yüzde 6’sının burada meydana geldiğini kaydetti.
Esenyurt’ta 2020 yılında 3 olan polis merkezinin bugün 6’ya çıkarıldığını anlatan Aktaş, “Esenyurt’un her yerinde varız. Bir özel hareket ve çevik kuvvet yerleşkesi koyduk. Polis sayısını yükselttik” dedi.