Yerinde Rehber Bulmanın Zorlukları ve Türkiye’deki Rehberlik Gerçekleri

Last Updated on 13 Şubat 2024 by Turizm Günlüğü

Türkiye’de turist rehberliği, beklenenden çok daha karmaşık bir meslek. Ülkede 13.375 lisanslı turist rehberi bulunmasına rağmen, sadece 9.556’sı aktif olarak görev yapıyor. Geriye kalan rehberler, iş bulamama ve yeterli gelir elde edememe gibi sebeplerle mesleği terk etmiş durumda. Türkiye’deki Rehberlik Gerçekleri

Marmara Üniversitesi Turizm ve Otel İşletmeciliği Bölümü Hocalarından Cüneyt Sadıç, Türkiye’de turist rehberliğinin zorluklarına dikkat çekerek şunları söyledi: “Pek çok kişinin aksine düşündüğü üzere, turist rehberliği mesleği oldukça zorluklarla doludur. Ülkemizdeki 13.375 lisanslı turist rehberinden yalnızca 9.556’sı aktif olarak çalışmaktadır. Diğer rehberler, iş bulamama ve yeterli gelir elde edememe gibi çeşitli sebeplerle mesleği terk etmek zorunda kalmaktadır. Bu durum, bir rehberin yıllık ortalama sadece 100-120 gün iş bulabildiğini göstermektedir, bu da Türkiye’nin dört bir yanında turist gruplarına kaliteli rehberlik hizmeti sunmanın zorluklarını ortaya koymaktadır. Sektördeki bu yapısal sorunlar, turist rehberlerinin karşılaştığı zorlukları gözler önüne sermektedir.”

Cüneyt Sadıç, “Turist Rehberlerimize Destek Olma Vakti!” başlığı altında bir makale yazdı. İşte o yazı…

TURİST REHBERLERİMİZE SAHİP ÇIKMA ZAMANI!

Kurumsal yapıya sahip ve maddi açıdan güçlü otel, havayolu, taşıma gibi turizm bileşenlerine güçleri yetemeyen bir kısım acentenin öncülüğünde başlayan lobi sonucu turist rehberliği meslek kanununda değişiklik talepleri maalesef artık mecliste. Esasında bu talepler yeni değil, Turist Rehberliği Meslek Yasası çıktığı günden bu yana bu bir kısım acentenin hedefinde bireysel çalışan ve maddi açıdan sektörün diğer bileşenleri kadar güçlü olamayan turist rehberleri var. Otel ve havayollarına güçleri yetmediği için, bu şekilde maliyetleri düşüreceklerine inanmışlar nedense.

İstedikleri turlarda rehber bulundurma zorunluluğunun kaldırılması, gidilen şehirlerde sadece ören yeri ve müze ziyaretlerinde girişte rehber alınması, tüm turist rehberliği mezunlarına dil bilip bilmemelerine bakmaksızın lisans verilmesi, taban yevmiyelerin kaldırılması ya da daha düşük ücret ödenmesi.

Yerinde Rehber Bulmanın Zorlukları ve Türkiye’deki Rehberlik Gerçekleri

Araçta rehber olmasın, Gidilen yerde rehber alalım

Bu konu pratikte mümkün değil. Neden derseniz, Türkiye’de bugün itibarı ile tamamı Türkçe konuşabilen 13375 lisanslı turist rehberi var. Bunların sadece 9556’sı eylemli, yani mesleği icra etmekte. Diğerleri farklı nedenlerden ama genel olarak yeteri kadar iş bulamadıkları ya da para kazanamadıkları için mesleği artık yapmamaktalar. Unutmadan ekleyelim lisanslı bir rehber yılda ortalama 100-120 gün arası çalışabilmekte.

Eylemli rehberlerin 3979’u, yani yarıya yakını İstanbul’da

Peki diğer bölgelerde durum ne derseniz, Gaziantep Bölgesel Turist Rehberleri Odasına bağlı 5 ilde 140, komşu Şanlıurfa Bölgesel Turist Rehberleri Odasına bağlı 15 ilde ise sadece 177 eylemli rehber bulunmakta

Özetle Ağrı’dan Hatay’a uzanan bölgede yer alan 20 il’de sadece 317 eylemli rehber bulunmakta, yani il başına düşen sayı 15.

Diğer bölgesel odalar için de durum farklı değil, Karaman’dan Zonguldak’a uzanan hatta 12 ilin bağlı olduğu Ankara’nın 584, Sinop’tan Iğdır’a uzanan hatta yer alan 16 ilin bağlı olduğu Trabzon’un ise sadece 144 eylemli üyesi var.

Özetle gidilen şehirlerde rehber alırız diye düşünenlerin, bir kez daha düşünmesi gerekecek.

Tüm mezunlara Türkçe Rehberlik Lisansı verilirse ne olur ki?

Bugün ülkemizde zaten tamamı Türkiye Cumhuriyeti vatandaşı olan ve de Türkçe konuşabilen 13375 turist rehberi bulunmakta. Eğer 6326 sayılı yasada değişiklik yapılır ve bir yabancı dil bilmeden turist rehberi olmanın önü açılırsa, her yıl turist rehberliği bölümlerinden mezun olacak yaklaşık 3500-4000 kişi dil sınavına takılmadan turist rehberliği lisansı alacak ve sadece 4 yıl sonra bu dil bilmez, rehberlerin sayısı şu andaki rehber sayısını geçecek. Hali hazırda turist rehberliği bölümlerinden mezun olup ta dil bilmedikleri için lisans alamamışlar da dahil edilirse konu daha da vahimleşiyor.

Bu durumda arzın arttığı talebin sabit kaldığı her yerde olduğu gibi,

– Önce günlük yevmiyeler düşecek.
– Talep sabit olduğundan yevmiyelere ek yıllık çalışılan gün sayısı da düşecek,
– Bu durumda kazanılan para ile geçinmek mümkün olmayacağından, mezunların sektörde kalma süresi de düşecek,
– Yetersiz eğitim ve tecrübe eksikliği nedeniyle müşteri memnuniyet oranlarını düşerken, şikayetler artacak,.
– Mezuniyet için dil şartı ortadan kalktığı için çoğunluk dil öğrenme zahmetine katlanmayacak,
– Bu nedenle yabancı dil bilen rehber sayımız ve konuşulan dillerin sayısı her yıl hızla azalacak,
– Yabancı gruplar için rehber bulmakta zorluk yaşanacak,
– Yüzyıl önce olduğu gibi yabancı rehberler grupları ile gelip ülke aleyhinde anlatım yapar hale gelecekler.

Bir tek Türkçe rehberlik talebinin gerçekleşmesinin yaratacağı kelebek etkisi ile oluşacak zararı görmek bu kadar zor olmasa gerek.

Kaldı ki eldeki rehber ve grup verilerine bakıldığında, bir rehber açığı da yok. Tam tersi lisanslı rehberlerin %30’u yeterli iş ve kazanç olmadığı için mesleği icra etmekten vazgeçmiş durumda.