Last Updated on 25 Haziran 2024 by Turizm Günlüğü
Karadağ merkezli Zeta Travel’ın Sahibi Deniz Gönenç, tüm segmentler açısından Karadağ turizminin son trendlerini paylaştı. Deniz Gönenç, Karadağ Turizminin
Karadağ, Türk seyahat severler arasında her geçen gün popüler hale gelen bir destinasyon… Her ne kadar küçük yüzölçümüne sahip olsa da Karadağ, her kesimden tatilciye sınırsız imkanlar sunan çok yönlü bir ülke…
Karadağ turizmindeki son trendleri, Karadağ’da gayrimenkul yatırımlarını, “Karadağ da vatandaşlık” ve “Karadağ’da 1 günde şirket kurun Avrupalı olun” başlıklı reklamların iç yüzünü Zeta Travel Sahibi ve Karadağ’daki ilk ve tek kokartlı Türk rehber Deniz Gönenç ile konuştuk.
İşte Karadağ (Montenegro) turizmindeki son trendler:
Selam Deniz, öncelikle sıkı okuyucularımız ve Karadağ turizmini yakından takip edenler hatırlayacaktır. Geçtiğimiz sene bir söyleşimiz olmuştu. Karadağ’a son zamanlarda artan ilgi nedeniyle konuların üstünden bir kez daha geçmekte fayda görüyoruz.
En son bıraktığımızda; Karadağ’daki ilk ve tek kokartlı Türk rehber sendin ve Türk rehberler yetiştiriyordun.
Öncelikle bu yöndeki çalışmaların nasıl gidiyor ve ne durumdalar?
İnanır mısınız, son 1 yılda ülkedeki Türk popülasyonu 3 – 4 kat artmasına rağmen hala ülkedeki tek kokartlı Türk rehber benim 😊
Buradaki kokart eğitimi biraz zorlu ve tamamen lokal dilde eğitim veriliyor, bu nedenle henüz Türkçe için yeni kokartlı rehber yok.
“KARADAĞ’DA TÜRK TURİST SAYISINDA İNANILMAZ BİR ARTIŞ OLDU”
Geçen yıla oranla Türkiye’den Karadağ’a seyahat eden Türk turist sayısında inanılmaz bir artış oldu ve ana dilimizde rehberlik hizmeti sağlamak iyice zorlaştı.
Sürekli olarak burada yaşayan, ülke özelliklerini ve tarihini çok iyi bilen Türk rehberler yetiştirmeye devam ediyorum. Kadromuza yeni dahil olan arkadaşlarla Türk rehber sayımız arttı; ancak tabi ki gruplara rehberlik yapabilmeleri için yanlarında mutlaka lokal lisanslı rehber oluyor. Türk rehberler gruplara eşlik ederken “gölge rehber” diye tabir ettiğimiz lisanslı lokal rehberler onlara eşlik ediyor.
Yakın zamanda ekipteki en az 2 arkadaşımızın daha kokart eğitimini tamamlayıp lisans almalarını umuyoruz.
Lisanssız rehberlik konusunda buradaki kanunlar ve kontroller çok sıkı. Maalesef bazen Türkiye’den ya da farklı ülkelerden gelen bazı tur grupları bu kanunları göz ardı edebiliyor ve lokal rehber almıyorlar. Bir denetleme ile grup liderleri büyük cezalar alırken misafirler de zor zamanlar yaşayabiliyor.
“REHBERLİK KARADAĞ’A YERLEŞTİKTEN SONRA GELEN BİR HEDİYE BENİM İÇİN”
Aynı zamanda da tur operatörü lisanslı Zeta Travel DMC’nin sahibisin. Hem rehberlik hem acente beraber nasıl gidiyor? 2023 yılı Zeta Travel için nasıl geçti?
Ben, 25 yıldır turizm sektöründeyim ve buraya yerleşene kadar işin hep organizasyon ve koordinasyon yani acente kısmındaydım. Rehberlik, Karadağ’a yerleştikten sonra gelen bir hediye benim için 😊
Önceleri geçici süreliğine Türkçe bilen rehber bulmakta zorlandığımız için, mecburen başlamıştım rehberliğe. Karadağ’ı çok seviyorum ve en iyi şekilde anlatmak tanıtmak istiyorum bu nedenle de artık rehberlik mesleğimin en sevdiğim parçası oldu.
Türk müşterisini çok iyi tanımam ve turizmi çok iyi bilmemden de kaynaklı olarak özenle ve çok büyük bir keyifle yapıyorum rehberliği. Ancak Zeta Travel in acente ayağının işleri yoğunlaştıkça mecburen rehberliği daha az miktarda yapabiliyorum. Arada uzun yıllardır çalıştığım diğer acentelere destek versem de artık çoğunlukla seyahat organizasyonunu kendimizin yaptığı VIP misafirlere rehberlik yapıyorum.
Zaten biraz da o yüzden yeni rehberler yetiştirmeyi kendime görev edindim 😊 Ben işlerin operasyon kısmı ile ilgilenirken en az kendim kadar güvendiğim ekip arkadaşlarım eşlik ediyor gruplara.
“2023 YILINDA ZETA TRAVEL İÇİN ÇOK DAHA MÜTEVAZI HEDEFLER KOYMUŞTUK AMA…”
Geçen seneki sohbetimizde de belirttiğim gibi, aslında 2023 yılında Zeta Travel için çok daha mütevazı hedefler koymuştuk. En azından ilk yıllar için daha butik turlar ve VIP programlarla ilerlemeyi planlamıştık. Ama gecen seneyi beklentimizin çok daha üstünde bir yoğunlukla bitirdik. Eski bağlantılarımız ve yeni tanışıklıklarımız sayesinde hem Karadağ hem de Hırvatistan’da çok değerli kişi, firma ve kurumlarla çalıştık.
Çoğunluk Türkiye’den olmak üzere dünyanın pek çok yerinden çok güzel grup organizasyonlarımız ve unutulmaz etkinliklerimiz oldu.
“BÖLGEDEKİ TANINIRLIĞIMIZ VE PARTNER AĞIMIZ SÜREKLİ OLARAK GELİŞİYOR”
Zeta Travel, 2024 yılına nasıl bir başlangıç yaptı? Sonrası için acenten için hedeflerin neler?
Sadece Zeta Travel özelinde değil genel olarak Karadağ için turizm alanında parlak bir yıl oluyor 2024… Daha önceleri ülkenin yeri bile bilinmezken bu sene dünyanın pek çok yerinden buraya turist akını başladı.
Biz de bu seneye çok hızlı giriş yaptık. DHL, Microsoft, Mercedes ve Shell gibi dev isimlere toplantı ve incentive programları yaparak başladığımız 2024 hız kesmeden devam ediyor.
Zeta Travel DMC ofisimiz Tivat şehrinde… Burada sürekli yaşamanın etkisi ile bölgedeki tanınırlığımız ve partner ağımız da sürekli olarak gelişiyor. Yerel dile hâkim personelimiz ve her dilde VIP hizmet veren rehber kadromuzla çok güzel iş birliklerine imza atıyoruz.
Hedefimiz verdiğimiz üst segment hizmet kalitesini korumak ve bölgede yarattığımız farkı daha çok alıcıya ulaştırmak 😊
“TURİZM FİRMALARI ÇOK UZUN YILLARDIR BALKANLARI BİR BÜTÜN OLARAK GÖRDÜ”
Yakın gelecekte Zeta Travel için yeni projeler, yenilikler olacak mı?
Turizm firmaları çok uzun yıllardır Balkanları bir bütün olarak gördü. Hep uzun programlarla peş peşe gezilecek lokasyonlar olarak planladı. (Büyük Balkan Turları 9 gece 9 şehir vs.) Balkan ülkeleri arasında ilk olarak Hırvatistan ayrı bir ülke olarak değerlendirmeye alındı ve ayrıldı. Bu sene de nihayet Karadağ diğer Balkan ülkelerinden ayrılarak tek başına ziyaret edilecek bir destinasyon olarak görülüyor. Ama programlar hep aynı. Sahil kesiminde 3-4 günlük standart programlarla geziler yapılıyor.
Halbuki Karadağ dünyada eşine az rastlanır doğasıyla ve her yerin birbirine yakın olduğu küçük yüz ölçümü ile çok farklı seçenekler sunuyor. Avrupalı gruplarımız için ülkedeki dağlık bölgelerde programlar yapıyoruz, Türk gruplara ve turistlere de sahil kesimi haricinde alternatifler olduğunu göstermek ve sıradanlıktan uzak farklı deneyimler sunmak istiyoruz. Bu anlamda hayata geçmesi için sabırsızlandığımız birkaç projemiz de var 😊
“TÜRK DİZİLERİ SAYESİNDE TÜRKÇE ÖĞRENENLER BİLE VAR”
Türk popülasyonu arttı diyorsun. Peki lokallerin Türklere bakış açıları değişti mi? Türk turistlere nasıl bakıyorlar?
Karadağlılar genel olarak Türkleri çok seviyor. Yerel televizyon kanallarında sürekli olarak Türk dizileri gösteriliyor. Orijinal dilde alt yazı ile servis edilen diziler sayesinde Türkçe öğrenenler bile var.
Özellikle bu sene Türk turist yoğunluğu inanılmaz arttığı için turistik restoranlarda Türkçe menüler ya da Türkçe bilen çalışanlar gittikçe artıyor. Geçiminin en büyük kısmını turizmden karşılayan halk, Türklerin artan turistik faaliyetlerinden genel olarak gayet memnun.
Ülkedeki yabancı popülasyonu sadece Türkler olarak değerlendirmek doğru olmaz. Ülkede genel olarak artan yabancı yerleşimciler var. Tabi ki bu küçük ülkedeki alışılmış düzende değişiklikler yaratıyor bazı yabancılar.
Herkesin birbirini tanıdığı güven esasına dayanan bir sisteme sahip bu ülkede, lokallerin alışkanlıklarına saygısız davrananlar, köken fark etmeksizin hoş karşılanmıyor. Bir kişinin bile yarattığı rahatsızlık veya yaşattığı kötü deneyim, halk arasında çok çabuk yayılıyor.
“Geçen gün bir Türk, İngiliz veya Rus vs. şunu yapmış” gibi duyumlar ve “Ah bu yabancılar!” gibi yorumlar sıklaşıyor. Bence bizler “yabancılar” olarak bulunduğumuz ortama saygılı davranıp uyum sağlarsak hiç kimsenin yabancı yerleşimciden rahatsız olacağını sanmam.
“BURADA ÖĞRENDİĞİM İLK KELİME “POLAKO” İDİ”
Peki yaşam nasıl Karadağ’da? Uzun yıllardır orada yaşayan bir Türk olarak zorlandığın zamanlar oluyor mu?
Her şeyden önce buranın küçücük bir ülke olduğunu hatırlamakta fayda var. Uzun yıllar sosyalizm etkisinde kalmış olan bu ülkenin alışkanlıkları, insanların davranışları bizim gibi kalabalık ve dinamikleri yoğun ülkelere göre çok farklı.
Ama bana en zor gelen şey yavaşlığı!…
Burada öğrendiğim ilk kelime “POLAKO” idi, gelen her misafirime de ilk olarak bu kelimeyi öğretiyorum.
“Polako” yavaş ve sakin anlamına geliyor ve Karadağ gerçekten de tam anlamıyla yavaşlık ve sakinlik ülkesi 😊 Bizim gibi tez canlı, hızlı hareket eden insanlar için alışması zor olacak kadar yavaş hatta… Ben burada geçirdiğim yıllar sonunda hala buradakiler kadar yavaşlamış değilim elbette, ama artık ülkedeki yavaşlığı misafirlerime mümkün olan en az miktarda hissettirdiğim çözümler buldum. Uyum içerisinde işlerimi kendi bildiğim standartta yapabilmenin formülünü çözdüm diyebilirim.
“NORMALDE ÇOK SAKİN GEÇEN ŞUBAT – MART AYLARINDA BİLE PEK ÇOK TOPLANTI GRUBU ALDIK”
Schengen krizi sonrası Karadağ’ın (Montenegro) Türkler arasında oldukça popüler olduğunu biliyoruz. Peki, MICE segmentinde ilgi nasıl? Bu segment nasıl bir seyir izliyor?
Vize zorlukları nedeniyle Sırbistan ve Karadağ gibi Türklere vize uygulamayan ülkeler toplantı grupları için de çok popülerleşti. Karadağ özelinde normalde çok sakin geçen Şubat – Mart aylarında bile pek çok toplantı grubu aldık.
“BU BÖLGEDE TOPLANTI GRUBU AĞIRLAMAK İSTEYENLERİN ELİNİ ÇABUK TUTMASINI ÖNERİRİM”
Şu anda Karadağ’da, toplantı grupları için çok fazla otel seçeneğimiz yok maalesef. Toplantı salonu olan otellerde önümüzdeki Eylül – Ekim aylarında doluluklar oldukça fazla. Şimdiden 2025 yılı tarihleri bile belirlendi. Bu bölgede toplantı grubu ağırlamak isteyenlerin elini çabuk tutmasını öneririm.
“KARADAĞ KÜÇÜK BİR ÜLKE OLSA DA TATİLCİYE SINIRSIZ İMKANLAR SUNAN ÇOK YÖNLÜ BİR ÜLKE”
Karadağ’daki son trendlerden bahsedelim… Son dönemde hangi deneyimler popüler Karadağ’da? Senden biraz tüyo alalım…
Yaz aylarında sahil kesimi için Zeta Travel’da en sevdiğimiz paket; deniz üzeri konaklamaların ya da ulaşımın ön plana çıktığı paketler.
Özel yat ya da gulet tipi çok kabinli tekneler ile konaklamalı 1 haftalık charter paketler ya da otel konaklamalarında şehir turları için ulaşımın deniz üzerinden yapıldığı turlar bizim favorimiz.
Katılımcıların hem deniz imkanından yararlanabilecekleri hem de ülkeyi gezerken çok yoğun olan kara trafiğinden kurtulacakları paketler bu senenin en trend tatil yöntemi bence.
Karadağ’ı daha önce ziyaret etmiş ya da deniz tatilinden fazlasını arayanlar için ise klasik rotaların ötesine geçmek günden güne daha çok ilgi görüyor.
Şarap ve gurme lezzetler arayanlar için gastronomik geziler, tadım etkinlikleri…
Doğa sporlarından hoşlananlar için ülkenin kuzey bölgelerindeki rafting, trekking gibi alternatifler. Deniz Gönenç Karadağ Turizminin
Sahilde kalayım ama farklı perspektifler deneyimleyeyim diyenler için off – road parkurlar ve daha niceleri…
Karadağ yüz ölçümü itibariyle çok küçük bir ülke olsa da her kesimden tatilciye sınırsız imkanlar sunan çok yönlü bir ülke.
Son dönemde Karadağ’a yerleşim ve şirket kurma konularında da çok popüler, bu konularda da biraz bilgi paylaşabilir misin?
Evet, son yıllarda Karadağ popülaritesini arttıran bir diğer şey de sosyal medyada yayınlanan “Karadağ da vatandaşlık”, “Karadağ’da 1 günde şirket kurun Avrupalı olun” gibi yanlış yönlendirmeli reklamlar ve paylaşımlar. Deniz Gönenç Karadağ Turizminin
Maalesef bu Avrupa Birliği ve vatandaşlık bilgileri gerçeği tam olarak yansıtmıyor.
Karadağ hükûmetinin açıkladığı en iyimser tahminlere göre en erken 2028 yılında Avrupa Birliği’ne girme ihtimali var. O da şu anda devletin açıkladığı 5 yıllık proje hedefleri kapsamında bir bildiri.
Az bir nüfusa sahip olduğu ve stratejik olarak önemli sayılabilecek bir bölgede olduğundan dolayı vatandaşlık vermek konusunda oldukça sıkı kuralları var. Henüz çok genç bir ülke olduğu için de kanun ve mevzuatları çok sık güncelleniyor.
Şu anki kanunlara göre bir yabancı olarak burada şirket kurmak ve ev satın almak çok kolay ama her ikisi de yatırımcıya 1 yıllık oturum izni veriyor. Geçici oturum izninin sürekli oturum iznine dönüşmesi kesintisiz 5, vatandaşlığa dönüşmesi ise kesintisiz 15 yıl burada yasamayı gerektiriyor.
Peki konut – gayrimenkul yatırımları? Bu konuda neler söylemek istersin? Zeta Travel emlak turizmi konularında bir destek sağlıyor mu?
Bu ülkeyi sadece yatırım için tercih edenlere elbette öneriyorum. Belki kısa vadede pasaport kolaylığı sağlamıyor ama şahsi görüşüm çok hızlı gelişen ve çok değer kazanacak bir ülke olduğu yönünde. Günden güne artan global isimler, dev markalar yeni projelerle adından söz ettirmeye başladı bile. Deniz Gönenç Karadağ Turizminin
Para birimi Euro olan bir ülkede bir gayrimenkul almak ve kısa sürede prim ve kira geliri elde etmek elbette çok mümkün. Ama her yatırım gibi mutlaka iyi araştırılması gerektiği ve karar vermeden önce mutlaka gelip ülkede vakit geçirilmesi gerektiği bence kesin.
Bu araştırmalar çerçevesinde bize de çok talep geliyor. Türkiye’deki ve buradaki emlak firmalarının portföy birleştirme çalışmaları kapsamında ve hem gayrimenkul hem de ülke gezisi şeklinde bir paket oluşturmak için bizlerle çalışıyorlar. 2 yıldır çok sayıda grup ağırladık bu şekilde.
