Last Updated on 31 Aralık 2024 by Turizm Günlüğü
2024 yılı, turizmde rekorların ve sürprizlerin yılı oldu. İstanbul ve Antalya’nın dünya listelerinde yer bulduğu yılın ardından, 2025 için öngörüler daha da umut verici. Peki, turizmde başarı sürdürülebilir mi? Turizmci Recep Yavuz, 2024’ün turizm karnesini ve gelecek yılın beklentilerini değerlendirdi.
Turizmci Recep Yavuz, yılın sonuna yaklaşırken, 2024 yılına dair kapsamlı bir değerlendirme yaptı. Yavuz’a göre, Dünya Turizm Örgütü (UNWTO) ve Euromonitor verileri, 2024 yılının turizm açısından hem başarılarla hem de dikkat çeken verilerle dolu bir yıl olduğunu ortaya koyuyor. İstanbul ve Antalya’nın turist sayılarında dünya sıralamasında üst sıralarda yer aldığına dikkat çeken Yavuz, global turizm harcamalarının 1,9 trilyon dolara ulaştığını belirtti. Ancak Yavuz, bu başarının sürdürülebilirliği için dikkatle atılması gereken adımlar olduğunu vurguladı ve 2025 yılı için umut veren öngörülerde bulundu.
İşte Turizmci Recep Yavuz’un “Yıl Biterken…” Başlıklı Yazısının Tamamı:
“Yıl bitiyor.
Aslında iki kelime ama içi ne kadar dolu. Sizi bilmem ama ben bu 2024 yılına pek ısınamadım. Geçti, gitti işte çok şükür…
2024 yılında hem ülkemizdeki hem dünyadaki turizmin resmine eldeki veriler ışığında bir göz atalım. Sonra da 2025 e dair öngörülerimizi paylaşalım. Eldeki veriler derken her yıl Dünya Turizm Örgütü tarafından (UNWTO) yayınlanan dünya genelindeki verilerin derlenip, raporlanması Mart-Nisan ayını bulur. O zamana kadar beklememek adına eldeki en güvenilir veriler üzerinden giderek dünyada biten yılın özetini derlemeye çalıştım. Her zaman olduğu gibi en kesin ve resmi kaynaklarla çalışmaya ve sadece onları yazmaya özen gösteriyorum ve kaynaklarımı belirtiyorum. Bu makalenin ana referansı Euromonitor verilerinden alıntıdır. Zaman zaman bu verilere kendi yorumlarımı getiriyorum.
Geçtiğimiz günlerde İngiliz kaynaklı Euromonitor araştırma şirketi, Data Bankası Lighthouse ile ortaklaşa yaptığı bir çalışmayı yayınlayarak 2024 yılına dair önemli bir turizm raporunu kamuoyu ile paylaştı. Bizim hem sevineceğimiz, hem de biraz üzüleceğimiz bu çalışma dünyadaki 100 Turizm destinasyonunu inceleyerek, 2024 yılına dair iki liste içeriyor:
1. Dünyanın en cazip 10 turizm merkezi
2. Dünyanın en çok ziyaretçi alan 10 turizm merkezi
Bizim daha çok hoşumuza gidecek olan ikinci listeden başlayalım ve bakalım 2024 yılının en çok turist alan şehirleri hangileri olmuş.
Sonuçları ile turizm dünyasını biraz da şaşırtan bu çalışma Turizm destinasyonlarına yurt dışından yapılan direk ve transit gelişleri kapsıyor. Bu yüzden sayılar tahmin edilenin biraz üzerinde çıkıyor.
Euromonitor verilerine göre 2024 yılında Dünyanın yurt dışından en çok ziyaretçi alan 10 Turizm Şehri listesine ve 2023 yılına göre artışlarına bir göz atalım:
Sanırım listede ilk dikkatinizi çeken Türkiye’den iki şehrin olmasıdır. İstanbul 23 milyon ile ikinci, Antalya 19,3 milyon yabancı ziyaretçi ile altıncı sırada yer aldılar. Bu iki şehrimize doğrudan veya transit gelen yabancı misafir sayısı toplamda 40 milyonun üzerinde. Bu sayısal anlamda artık sadece bir rekor değil, dünya turizmine perçinlemiş haklı bir başarıdır. Top 10 da iki şehre sahip tek ülke de Türkiye oldu. Klasik sahil destinasyonu olarak listedeki tek şehir olan Antalya, bana göre bundan sonra İstanbul ile yarışır. İstanbul geçtiğimiz yıl bu tabloda birinci sıradaydı.
Tabloda dünya turizm devleri İspanya ve İtalya’dan hiçbir şehir bulunmuyor. Bu yıl Olimpiyatların yapıldığı Paris ise dokuzuncu sırada. Son yılların parlayan yıldızları Mısır ve Portekiz de listede yoklar. Bizim sürekli serzenişte bulunduğumuz, gereksiz polemikler yarattığımız Yunanistan da listede yok. Rodos yok, Kos yok, Midilli yok…
Tabloda Avrupa’dan 4, Asya’dan 6 şehir mevcut. Pandemi ertesi birkaç yıl yaprak bile kıpırdamayan Asya’da turizm bir başladı pir başladı. Dünya turizminin 1,5 milyara yaklaşması genel olarak tatil bölgelerinde artışları da beraberinde getirdi. Savaş bölgeleri hariç düşüşte olan pek bir destinasyon yok.
Euromonitor yazar ve analizcileri Nadejda Popova, Vitalij Vladykin ve Vishnu Vardhan’a göre dünya genelinde 2024 yılında %19 lük artış gerçekleşti ve turizm harcamaları 1,9 trilyon ABD dolarına ulaştı. Avrupa 794 milyon uluslararası seyahatle yine en popüler bölge olmaya devam etti ve ben de bir önceki yazımda sayılarla ortaya koyduğum gibi Avrupa’dan çok az pay aldığımızı üstüne basarak bir kez daha tekrarlamak istiyorum.
32 milyondan fazla ziyaretçi ile birinciliği alan Tayland’ın başkenti Bangkok sizi de şaşırttı sanırım. Geçtiğimiz yıl 20 milyon ziyaretçiye ancak ulaşan Bangkok, %37 artışla 2024 yılının birincisi oldu. Bu sayısal anlamda yılın sürprizi oldu. Malezya’nın başkenti Kuala Lumpur’daki %73 artış dikkat çekici, ama mutlaka bir nedeni olmalı.
Tablo tabii ki sayılara göre oluşturulmuş, nedenlere göre değil. Mesela Mekke Hac ziyaretlerinden, Macau Casino ziyaretçilerinden dolayı bu sayılara ulaşıyor. Listedeki bazı şehirler de transit geçişlerden dolayı yüksek ziyaretçi sayılarına ulaşıyorlar. Hepsini eşitlemek ve ona göre yorumlamak neredeyse imkansız. Ancak geceleme sayıları ve turizm gelirleri de eklenirse ortaya biraz daha net bir tablo çıkar.
Bu arada ne zaman sayılardan bahsetsek, ‘ya gelirler?‘ diye soruluyor. Takip edebildiğim kadarı ile bu konu pandemi ertesi bütün tatil destinasyonlarının ortak konusu. Neredeyse hiçbir ülke gelirlerden hoşnut değil. Kesin veriler açıklandığında göreceğiz, Türkiye’nin kişibaşı turizm geliri Fransa’nın, Yunanistan’ın üzerinde olacak. (Geçen sene 900 Dolar civarındaydı).
Ben turizme başladığımda Dünya turizminde ne gelen turist sayısında , ne turizm gelirlerinde Türkiye’nin adı sanı geçmiyordu. Şimdi Londra ile Paris ile yarışır duruma geldik, tadını çıkaralım.
TURİST SAYISINDA VARIZ , SÜRDÜRÜLEBİLİRLİKTE YOKUZ
Şimdi biraz da tadımızı kaçıracak Euromonitorun 2024 yılına dair hazırladığı ikinci tabloya bir göz atalım. Bu tablo Dünyadaki en cazip turizm destinasyonlarını kapsıyor. Bunun için Euromonitor Dünyadaki 100 turizm merkezini 6 Ana başlık ve 55 alt başlıkta inceleyerek oluşturmuş.
Ana başlıklar:
1. Ekonomik durum ve iş Performansı
2. Turizm performansı
3. Turizm altyapısı
4. Turizm politikası
5. Güvenlik ve Sağlık yapısı
6. Sürdürülebilirlik
Destinasyonların bu kriterleri bir çok yan konu ile birlikte ölçülerek Travel City Index oluşturuluyor. Doğa ve Çevreden , sunulan iş imkanlarının kalitesine, kalıcı ve sürdürülebilir turizm politikalarından, güvenilebilir sağlık ve güvenlik sistemlerine kadar destinasyonların gösterdikleri performansa göre oluşturulan bu tablonun küresel liderleri Paris, Madrid ve Tokyo. Bu tabloda Avrupa biraz daha öne çıkarken, gelişmişlik ve refah düzeyinin etkili olduğu görülüyor. Burada turizmin turist sayısından ziyade , sürdürülebilir olması gözetiliyor.
Buna göre Dünyanın en cazip turizm destinasyonları şu şekilde;
1. Paris
2. Madrid
3. Tokyo
4. Roma
5. Milano
6. New York
7. Amsterdam
8. Sidney
9. Singapur
10. Barselona
11. Taipei
12. Seul
13. Londra
14. Dubai
15. Berlin
16. Osaka
17. Bangkok
18. Los Angeles
19. İstanbul
20. Melbourne
Antalya listede yok, İstanbul 19. sırada. Burada yer alan şehirlerin kendine has başarıları mevcut.
Paris ve Londra turizm altyapısındaki avantajları ile listedeki yerlerini korudular.
Singapur, ekonomik performansı ile yıllardır ilk sıralarda yer alıyor (enflasyon %2,4 kadar geriledi).
Bangkok ve Tayland seyahat özgürlüğünü ön plana çıkararak uyguladıkları vize politikaları ile 2024 yılında seyahat sektörüne damga vurdular. Tayland bu yıl 93 ülkenin vatandaşlarına 60 günlük vize muafiyeti uyguladı.
New York pandemiden önceki seviyelerine ulaşarak uzun süreli konaklama ve yüksek turizm geliri ile, Bangkok yüksek ziyaretçi sayısı ile Turizm Performansı başlığından listeye dahil oldular.
Listede olmayan ama özel performansları ile dikkat çeken turizm destinasyonlarına da bir göz atalım;
Kısa süreli kiralamaların %8 oranında artarak 1 trilyon ABD doları hacmine ulaştığı 2024 yılında Sao Paulo ve Rio de Jenerio bu konuda liderliklerini korudular.
Sağlık ve Güvenlik konularında Macau, Helsinki ve Dublin ilk üç sırayı aldılar.
Sürdürülebilirlik alanında Oslo, Stockholm ve Helsinki başı çekiyorlar.
Şimdi size bir soru sormak istiyorum: ‘bu iki listenin hangisinde olmak isterdiniz?’
Büyük çoğunluk ‘ikisinde de‘ diye düşünmüştür. Yani hem turist gelsin, hem gelir olsun, hem de turizm kalıcı ve sürekli olarak ülkenin kimyasını, doğasını, tabiatını, düzenini, huzurunu bozmadan uzun yıllara yayılarak sürsün. Yani her yıl mutlaka rekor kırılmasın, ama turizm her yıl olsun. İniş çıkışlar olmasın, ölçülebilir ve öngörülebilir bir turizm dünyası olsun. Eğer turizm dünyasında kalıcı olmak istiyorsak, artık biraz da buralara yönelmemiz gerekiyor.
5 YIL İÇİNDE EN ÇOK ARTIŞ ABD, ÇİN ve TÜRKİYE’DE OLACAK
Euromonitor Yazarları geleceğe dair de birt simülasyon yapmışlar. 2030 yılına kadar, yani önümüzdeki 5 yıl içinde en çok turist artışının ABD, Türkiye ve Çin’de yaşanacağının altını özellikle çiziyorlar. Bu, pandemi ertesi Dünya Turizm Örgütü (UNWTO) raporlarından da analiz edilebilir.
Beş yıl sonra turizm harcamasının ortalama 1.264 Dolar olacağını öngörüyorlar. (2023 yılında 1.171 Dolar). Yani kişi başı turizm harcamasının önümüzdeki 5 yıl içinde %10 un altında kalacağı öngörülüyor. 2024-2030 yıllarında seyahat harcamalarının en yüksek olacağı ülkelerin Hollanda, Çin ve Polonya olacağı tahmin ediliyor. Yani en çok turist artışı bu ülkelerde olacak. Hollanda ve Polonya Türkiye ve özellikle Antalya’nın ilk sıralarında, demek ki doğru yoldayız.
Haliyle kişi başı turizm harcamaları da artacak. Beş sene sonra ortalama kişibaşı turizm harcaması 1.264 Dolara çıkacak. New York, Los Angeles ve Tokyo en pahalı turizm şehirleri olacaklar.
Bütün bunlar diyor ki, Turizm önümüzdeki yıllarda dünyanın en önemli sektörlerinden biri olmaya devam edecek. Ve Türkiye ekonomisindeki en büyük sektör olma yolunda hızla ilerleyecek.
YAPAY ZEKA 2025 YILININ FALINA BAKTI
Hadi gelin bir de 2025 yılının turizm falına bakalım! Tabii ki zamanında tatlı bir gülümseme ile dinlediğimiz falcıların bakla ve fasulyeleri ile değil, yapay zeka yardımı ile bir öngörü alalım. Ne de olsa yapay zeka bize bir veri oluşturabilmek için sayısız datayı indirip, bunları geçmiş yıllarla ve güncel verilerle karşılaştırıp, kıyaslayarak bir rapor sunuyor. Yani yanılma payı oldukça düşük.
Bende yapay zekaya sordum. ‘2025 yılında dünyada en çok turist alacak şehirler hangileri olacak?’ On saniye içinde nedenleri ile birlikte cevapladı.
Buna göre 2025 yılının en çok turist alacak olan şehri bu yıl olduğu gibi Bangkok olacak. Euromonitor 2024 listesindeki gibi Avrupa’dan Paris, Londra, İstanbul ve Antalya ilk 10 da yine yer alacaklar. Kuala Lumpur ve Singapur kuvvetli geliyorlar. New York pandemi sonrası tekrar ilk onda yer bulacak.
Yaşayıp, göreceğiz!..
AVRUPA’DA 2025 YILININ TEK GÜNDEMİ ‘OVERTOURISM’ OLACAK
Bana göre Dünya Turizmi 2025 te ‘Over tourism’ (Aşırı Yoğunluk) konusu ile cebelleşecek. Geçtiğimiz iki yılda olanları hatırlamaya çalışın. Turistlere su tabancasıyla su sıkanlardan, turistlerin şezlonglarını tekmeleyenlere kadar ne olaylar yaşandı. İspanya’da yüzbinlerce insan aşırı turizme karşı defalarca toplu yürüyüşler, eylemler yaptı. Bu önümüzdeki yıl artarak devam edecektir. Yasaklar, yaptırımlar, kısıtlamalar birbirini kovalayacak. Her gün buna dair yeni bir düzenleme duyacağız.
Önemli Turizm merkezleri belli dönemlerde bu yükü kaldıramayacak hale geliyorlar. Her yerleşimin bir kapasitesi var, kaldırma kuvveti var. Buna aşırı yüklenmek ve zorlamak turizmi zora sokmak sonucunu doğurur. Bu konuda Aktob Başkanı Sevgili Erkan Yağcı’ya da pek katılamıyorum. Aktob kongresinde sağ olsun kısaca bu konuya değinmiş , ancak gelen turist sayısını ülkenin yüzölçümüne bölerek bunun Türkiye için bir sorun olmayacağını ima etmişti. Gelen turist sayısı doğruydu ama bölünen yüzölçümü ülke değil, turist yoğunluğunun olduğu yerler olmalıydı. Dibimizde gelişen bu uyarılara duyarsız kalamayız, şimdiden çözümlere odaklanmalıyız. Ülkemiz yeteri kadar büyük ve geniş, kıyılarımız uzun, bu yoğunluğu bütün ülkeye dağıtmak en rasyonel çözüm olacaktır.
Bir gün Antalya ve İstanbul’u her iki listede de görmek ümidi ile, herkese sağlık ve huzur içinde nice güzel yıllar dilerim.”
