Last Updated on 25 Eylül 2019 by Yaşar Çelik
Google’ın yeni algoritmasının arama sonuçlarında özel haberleri öne çıkaracağı geçen hafta duyurulmuştu. Yeni algoritma tüm dillerde çalışacak. Özgün haberciliğin önünün açılması hedefleniyor.
Google’ın Haberler bölümünden Sorumlu Başkan Yardımcısı Richard Gingras, Küresel Editörler Ağı’nın (GEN) Google’ın yeni algoritması konusundaki sorularını yanıtladı. Gingras, yeni algoritmanın tüm dillerde çalışacağını belirtirken arama motorunun “özgün haberciliği” nasıl tespit edeceğine dair bazı ipuçları da verdi.
Richard Gingras Google Haberler’in yanı sıra, Hızlandırılmış Mobil Sayfalar (AMP), Güven Projesi ve Google Haber Girişimi (GNI) gibi gazetecilikle kesişen birçok projeden sorumlu… GEN’den Ana Lomtadze’nin Gingras ile yeni Google algoritması konusunda yaptığı söyleşide öne çıkan bölümleri Jouno derlemiş. Aktarıyoruz.
Haber kuruluşları Google arama sonuçlarında sıralamanın nasıl belirlendiği konusunda bir süredir sizden daha fazla şeffaflık talep ediyorlar. Arama algoritmanızı değiştirip “özgün haberciliği” öncelikli hâle getirmeniz neden bu kadar uzun sürdü? Niye şimdi böyle bir değişiklik yaptınız?
Özgün haberciliği anlamak ve takdir etmek Google’ın her zaman en önemli önceliklerindendi ve öyle olmayı sürdürüyor. Google’da haberler üzerine çalıştığım 10 yıl boyunca değişen şey, teknik kapsamın eskisinden daha geniş olması. Öğreniyoruz. Gazetecilerle tartışıyoruz. Yeni modeller geliştiriyoruz. Deneyip test ediyoruz. Tüm bunlar Google Arama’nın geçmişte yaptıkları üzerine inşa ediliyor ve Arama her zaman bir “bitmemiş iş” olarak kalıyor.
Özgün habercilik sinyalleri atıfta mı gizli
Özgün habercilik konusuna eğilirken ilk adım, dönüşen bir haber kümesindeki değişimleri ve bu ‘delta’ların [matematikte değişim simgesi] doğasını anlayabilmektir. Olguya dayalı haberleri mi öne çıkaracağız? Analizleri mi? Yorumları mı? Yeni medya varlıklarını mı? vs. vs. Özgün haberin göstergesi olan ‘sinyaller’ nelerdir? Veya özgün haberin olmazsa olmaz parçaları hangileridir? Haberde birkaç alıntıya yer verilmesi yeter mi, yoksa çok fazla alıntı mı gerekir? Alıntılar özgün müdür, yoksa başka haberlerden mi aktarılıyor? Olgusal bir bilgi ve ilintili bir analiz sunuluyor mu? Farklı taraflara atıfta bulunuluyor mu?
Bu sinyallerden bazıları birbirine zıt değerler üretebilir. Örneğin atıf bir başka haber kaynağının takdir ve tasdik edilmesi için mi yapılmış, yoksa üçüncü parti kaynakların olası habercilik hatalarına karşı bir koruma mı? [Haberde veya başlıkta] daha çok sözcük kullanılması (örneğin ‘22 ölü’ yerine ‘Çarpışma 22 kişinin ölümüne neden oldu’ denmesi) özgünlük eksikliği veya sözde bir teyit mi sayılmalı?
Özgün haberciliğin algoritmasını yazmak mümkün mü?
Gazeteciliğin büyük editörlerinden birine bir süre önce özgün haberciliği nasıl tanıyabileceğimizi sormuştum. Bıyık altından gülümseyip “Biz o iş için bir ton para ödüyoruz” demişti… Sonuçta özgün haberciliği tarif etmek zor bir şey… İnsanlar onu gördükleri zaman tanıdıklarını söylüyorlar ama bunu bir algoritmaya nasıl tercüme edeceğiz?
Gazetecilerle algoritmik sistemleri yöneten ve evrimleştiren bizler arasındaki anlayış farkını ortadan kaldırmak ve bu konuda başarı tanımının ‘delta’sını daraltmak için çaba sarf edeceğiz. Bir editör bakış açısıyla başarı, ekibinin çıkardığı harika haberin sesini iyice yükseltmek, herkese ulaştırmak. Bizim içinse başarı kullanıcılarımıza en iyi ve en faydalı bir dizi sonuç sunmak. Bu hedefler birbirine yakın ama tam olarak örtüşmüyorlar.
Özgün haberciliği tanımak bir şey, arama sonuçlarında daha uzun süre kalmasını sağlamak başka bir şey. Google algoritması haberlerin bitmez akışı düşünüldüğünde bunu nasıl sağlayacak?
Ufuk açan yeni bir özgün habercilik işi belirlendiğinde, bunu sıralamada en iyi nereye koyar ve nasıl sunarız sorusunu da yanıtlamamız gerekiyor. İnsanların bilgiye erişiminde bağlam önemlidir. Sorgusuz akış ortamlarının (Google Haberler, Keşfet, vb.) yanı sıra vakitli arama sorguları (“En çok okunan haberler” bölümü) ve zaman hassasiyeti olmayan arama sorguları (daha uzun süre geçerliliğini koruyan organik sonuçlar) var. Bildirimler de farklı bir yüzey sunuyor.
Bunların hepsi tazelik ve yetkinlik unsurlarına bağlı olarak farklı ve karmaşık varyasyonlar yaratıyorlar. Bir arama sonucunun göze çarpan bir pozisyonda ne kadar uzun süre kalacağı, haber hikâyesinin zamanına ve ilerleyişine göre değişecek. Haberin ana konusu hâlâ kalıcı mı, yoksa diğer yayıncıların haberleriyle beraber uçup gidiyor mu? Bu habere atıflar onu övmek için mi, yoksa sorgulamak için mi yapılmış?
Haberin “raf ömrü” uzayacak
Örneğin arama sonuçlarındaki “En çok okunan haberler” bölümü söz konusuysa, belirlenen bir özgün haberin görünürlüğünü ve keşfedilebilirliğini sağlamak için bu sonuçlarda “tazelik” faktörünü geri plana iteceğiz (raf ömrünü artıracağız). Sayfadaki görünürlükleri de artacak, yani standart sıralama kriterlerine kıyasla daha görünür olacaklar.
Blog yazınızda “özgün haberciliğin mutlak bir tanımının veya bir haberin ne kadar özgün olduğunu belirlemek için mutlak bir standardın olmadığını” yazdınız. Yeni Google algoritması bu belirsizlikle nasıl başa çıkacak ve Google’ın özgün habercilik için olmazsa olmaz kriterleri neler olacak?
Her zaman yaptığımız gibi bize yardımcı olabileceğini düşündüğümüz sinyalleri keşfedeceğiz, test edeceğiz ve sonuçları değerlendireceğiz. Editörler ve gazetecilerle bu konudaki katkılarını aldığımız birçok tartışma yaptık ve buna devam edeceğiz. Tam olarak hangi sinyalleri dikkate alacağımızla ilgili bilgileri paylaşmak konusunda çok dikkatliyiz. Bu yolla hile yapabilecekleri önlemek ve sistemin kendiliğinden gelişmesini sağlamak istiyoruz. Çabalarımızın ne kadar etkili olduğu, kendi analizimizin ötesinde, başkaları tarafından da değerlendirilecektir ve böyle olmalıdır.
Pulitzer gibi saygın gazetecilik ödülü alan kuruluşların haberlerinin de buna göre değerlendirileceğini yazdınız. Bu yüzden Google’ın yeni algoritmasının istemeden de olsa büyük ve köklü medya kuruluşlarını kayırabileceğini ve dolayısıyla yayıncılar arasındaki eşitsizliği büyütebileceğini düşünüyor musunuz?
Gazetecilik ödülleri çok sayıdaki kriterden sadece biri. Uzun zamandır değerlendirme rehberimizde bu kriter var ve sistemlerimiz için belirleyici bir sinyal olarak yorumlanmamalı. Rehberimizdeki son güncelleme herhangi ödülden bağımsız olarak özgün haberciliği kaliteli gazeteciliğin özelliklerinden biri olarak tanımlıyor.
10 bini aşkın değerlendirmeci ile çalışıyoruz
Bu arada değerlendirmeciler haberleri gerçek zamanlı olarak değerlendirmiyorlar veya sıralamayı belirlemiyorlar. [Yapay zekâ ile çalışan] sistemimizin yaptığı sıralamanın çok iyi sonuçlar vermesini sağlamak üzere genel bir insan değerlendirmesi sağlamak için kullanılıyorlar. Değerlendirmecilerin geri bildirimi makine öğrenme sistemleri tarafından örnek sonuçlar için etiket olarak da kullanılıyor. [Dünyanın dört bir yanında taşeron şirketler üzerinden istihdam edilen 10 bini aşkın değerlendirmeci] genelde evden çalışan sıradan insanlar. Tedarikçi firmaların gözetiminde, 167 sayfalık değerlendirmeci rehberini derinlemesine anlayıp anlamadıklarını ölçen bir sınav ile işe alınıyorlar.
Google algoritmasında özgün haberlerle ilgili yapılan değişiklik sadece İngilizce’de mi geçerli, tüm dilleri kapsıyor mu?
Tüm dillerde çalışacak.
