Last Updated on 30 Eylül 2019 by Yaşar Çelik
Türkiye de turizm sektöründe son zamanlarda kalifiye personel kıtlığı konusunda sürekli bir artış yaşanmaktadır.
Otel yöneticileri ile yaptığımız her sohbette üniversite mezunu prezentabl, yetenekli, az da olsa iş tecrübesi, yabancı dil bilgisi olan personellerin bulunamaması ile ilgili sıkıntıdan herkes dem vurmaktadır.
Ciddi iş gücü sıkıntısı çeken sektör, misafirlerini kaliteli bir şekilde nasıl ağırlayabilecek?
2018 yılında Türkiye’ye gelen turist sayısına baktığımızda 39 milyon 448 bin 401 kişi iken bu yıl için tahmin edilen sayı 50 milyondur.
Peki; bu kadar büyük potansiyeli yakalayacak olan ülkemizde kaliteli, sürdürebilir ve standartları yakalamış iş gücü oluşturulması gerekmiyor mu?
Kaliteli personel, kaliteli hizmeti, kaliteli hizmet ise kaliteli misafiri beraberinde teşvik etmez mi?
Turizmin gelişimi, sürekliliği ve var olan turizm pastasından yeterince pay alınabilmesi için alt ve üst yapıya yatırım yapmak, otellerin teknoloji ve fiziksel imkanlarını arttırmak başlı başına hizmet kalitesini artırmak için yeterli bir yol değildir. Bunlarla birlikte emek yoğun bir sektör olan turizm sektörünün en önemli faktörü olan insana gerekli yatırımın yapılması ile ancak yukarıda bahsettiğimiz yatırımlar anlam kazanacaktır.
Peki; hizmet sektörünün ana unsuru olan insana ne gibi yatırımlar yapılmalıdır. Turizm sektörünü hak ettiği noktaya ulaştıracak yetkin insan gücü yetiştirme adına ne yapılıyor?
Devlet veya sektörün maddi sahiplerinin, sektörün sahip olduğu noksanlıkları iyi tespit edip bu eksiklikleri gidermek için ne tür hareketleri veya ortak çalışması olmuş?
Turizm endüstrisinin ileriye dönük uzun vadede başarılı sonuçlar elde etmek için sektörün gerçek sahipleri, çarkı döndüren iş gücünün haklarını korumak için ne yapmaktadır?
Yapılan tek şey turizm fakültelerinin kontenjanlarını artırmak ve Turizm Fakülteleri’ni tercihlerde son çare olarak zoraki okunmasını sağlamaktan öteye götürmemek.
Bugün sektörün gelişimi ve istenilen başarıyı yakalamak için zaruri olan hamleleri yapılması öncelik olmalıdır. Genel duruma baktığımızda sektörün ihtiyaç duyduğu veya ileri ki süreçlerde ihtiyaç duyacağı eğitimli insan kaynağının oluşturulması için turizm meslek liseleri, Tuzim Fakülteleri ve Turizm Yüksekokulları açılmıştır.
2018 yılı itibariyle lisans düzeyinde turizm eğitimi veren ve öğrenci kabul eden yükseköğretim kurumları incelendiğinde;
- 40 adet Turizm Fakültesi
- 14 adet Turizm İşletmeciliği ve Otelcilik Yüksekokulu,
- 7 adet Uygulamalı Bilimler Yüksekokulunda ve 5 tane de diğer fakültelerde (İİBF, İktisat, İşletme) olmak üzere 12 adet turizm işletmeciliği bölümü olarak eğitim veren kurum bulunmaktadır.
Öğrenci kabul eden okullara baktığımızda 45 şehirde lisans düzeyinde turizm eğitimi verilmektedir ve binlerce mezun verilmiştir.
Öğrenci Seçme ve Yerleştirme Merkezi (ÖSYM)’nin verilerine göre 2017 – 2018 yıllarında bu okullara yeni kayıt yaptıran ve okumaya devam eden toplam öğrenci sayısı 45 bin 401, mezun olan sayı ise 54 bin 170’tir.
Son yıllarda turizm okullarında artırılan kontenjan sayısına bakılacak olursa; sektörün eğitimli personel sıkıntısı çekmemesi gerekirken bugün bu sorundan bahsediyoruz.
Sektörün personel bulma sorunlarının temelinde neler var bakalım…
- Lisans turizm öğrencilerinin turizm sektöründe staj/mesleki deneyimi yaşamadan önce kariyer yapma konusunda istekli olmalarına rağmen turizm sektörünün çalışma koşullarını, yapısını ve sektörün kendine has sorunlarını gördükçe, turizm sektöründe kariyer yapma düşüncelerinin olumsuz yönde değişmesi
- Turizm sektörünün mevsimsel özelliğinden dolayı istihdam sorunu olmasından kaynaklı sektörü terk etme,
- Zayıf kariyer yapıları,
- Düşük maaş,
- Kalitesiz yaşam standardı,
- Mesleğin sosyal statüsünün düşük algılanması,
- İş tanımlarının ve meslek standartlarının bulunmayışı, yasal düzenleme eksikliği,
- Staj süresinde yaşanan olumsuzluklar,
- Eğitim kurumlarında verilen eğitimlerin sektörün ihtiyacının karşılamaması
- Uzun çalışma saatleri, aileye vakit ayıramama,
- Stres,
- İş gücü devir hızının yüksek olması,
- Turizm eğitimi almamış otel sahiplerinin otellerde yönetici olmaları
- Ulusal derneklere kayıt olma oranının düşük olması,
Yukarıda belirtmiş olduğumuz sorunları görmezden gelip turizmin gelişimini beklemek havanda su dövmekten başka bir şey değil.
Bugün siyasi otoritenin, turizmin gelişimi için gerçekleri doğru tespit edip en kısa zamanda harekete geçmesi gerekmektedir.
Sektörü omuzlayan, gecesini gündüzüne katan sektör emekçilerin hakları gözetilmelidir.
Binlerce mezun veren okulların denetlenmesi ve kontenjan artırımının yanında eğitim kalitesinin artırılması noktasında çalışmalar yapılmalıdır.
Turizm sektörü ile eğitim kurumları yakın işbirliği yapmalıdır. Şirketlere verilen teşvikler, sadece şirketlere kar sağlamamalı, çalışanların haklarını gözetecek şekilde yapılmalıdır. İlgili kamu kurum ve kuruluşlarına ait denetim mekanizmasının doğru işlemesi gerekmektedir.
Turizm yüksek okullarında ve fakültelerinde okuyan gençlerin sektörde yer almaları ve sektörün uzun vadede istenilen seviyeye getirilmesi için diplomalı turizmcilerin çalışma zorunluluğunu getirecek olan turizm meslek yasasının bir an önce uygulamaya konulması gerekmektedir.
Hastanede doktorluk yapacak olan birinin tıp eğitimi alması veya inşaat mühendisliği yapacak insanın inşaat mühendisliği eğitimi alması zorunlu kılınıyorsa aynı şekilde turizm sektöründe de bu zorunluluk uygulanmalıdır.
İstediğimiz hedefe ulaşmak için doğru teşhisi koyup yol almalıyız aksi takdirde sahip olduğumuz potansiyel gücümüzü efektif bir şekilde kullanamayacağımız gibi ülkemizin hak ettiği kıymetli turizm gelirinden de mahrum kalacağız.
Fatih KARTAL
Kaya İstanbul Fair & Convention Hotel Odalar Bölüm Müdürü
TUROYD Üyesi
KAYNAKÇA
Kösker, H. ve Unur, K.(2017),Turizm Lisans Öğrencilerinin Turizm Sektöründe Çalışma Eğilimleri Üzerine
http://ttyd.org.tr/tr/turizm-istatistikleri
www.osym.gov.tr
Temizkan, R ve Erbaş, A.ve Cankül, D. (2014), Turizm Personeli Meslek Yasası Mümkün mü?
Keleş, Y. (2018), Neden Turizm Eğitimi? Lisans Düzeyinde Turizm Öğrencilerine Yönelik Bir Araştırma (Why Tourism Education? A Research on Undergraduate Tourism Students)
