Last Updated on 24 Haziran 2021 by Yaşar Çelik
Kocaeli Üniversitesi (KOÜ) Turizm İşletmeciliği Bölümü Yüksek Lisans Öğrencisi Ebru Avcı, artırılmış gerçeklik teknolojisinin turizm sektörü için neden önemli olduğunu ele aldı. Avcı, ayrıca artırılmış gerçekliğin turizmdeki kullanım alanlarını sıraladı.
Artırılmış gerçeklik; çok sayıda bilimsel araştırmada ele alınan, sektör çevrelerince merak edilen, tüketicilerin ilgi gösterdiği ve heyecan duyduğu popüler bir konuya dönüşmektedir. Bu teknolojik gelişme, birçok sektör tarafından kullanılmasının yanı sıra, sektörler arasında bacasız sanayi olarak tarif edilen başta ekonomik ve sosyal olmak üzere ülkelerin gelişmesinde çok büyük katkıları olan turizm de gelmektedir.
PEKİ, ARTIRILMIŞ GERÇEKLİK NEDİR?
İnglizce’de “Augmented Reality” olarak geçen kavram Türkçe’de tam karşılığı bulamamakla beraber, ‘Artırılmış Gerçeklik’ olarak çevrilmektedir. Literatürde bazı araştırmacılar tarafından “Eklenmiş Gerçeklik” veya “Zenginleştirilmiş Gerçeklik” olarak da ele alınmaktadır. Kavramı açıklamak gerekirse; artırılmış gerçeklik, çıplak göz ile görülen dünya görüntüsünün teknolojik cihazlar (akıllı telefon, tablet, giyilebilir gözlük gibi) aracılığıyla sanal nesnelerin eklenmesi yani, görüntünün zenginleştirilmesi olarak tanımlanabilir.
ARTIRILMIŞ GERÇEKLİK TEKNOLOJİSİ TURİZM İÇİN NEDEN ÖNEMLİ?
Bilgi teknolojisinin gelişmesi, gelir artışı, tüketicilerin daha bilgili, meraklı, eleştirel, talepkar, eğlence, keyif ve deneyime önem vermesiyle beraber tüketici istek ve ihtiyaçları da değişmeye başlamıştır. ‘Rekabet Savaşları’ işletmeleri, yeni tüketiciyi elinde tutabilmek amacıyla farklı yollar aramaya sevk etmiştir. Bugün, işletmelerin sunduğu ürünler ve hizmetler, neredeyse birbirlerinin kopyası gibi benzerdir. İşletmeler ürün ve hizmette değişikliklere gitse de hızlıca rakipler tarafından fark kapatılmaktadır.
Tüketici davranışlarının çözümlenmesiyle beraber işletmeler, zamanının büyük bir bölümü teknoloji ile geçiren tüketici isteklerine cevap verebilmek, eşsiz unutulmaz ve farklı deneyimler sunmak adına yeni bir teknolojik gelişme olarak artırılmış gerçeklikten yararlanmaya başlamışlardır.
Sağlık, askeri, otomotiv, oyun, eğlence, yiyecek-içecek, eğitim gibi birçok farklı sektörde artırılmış gerçeklik uygulamasının kullanılmasına rastlamak mümkündür. Bu sektörler arasında, ülkesel ve bölgesel kalkınma için kıyasıya rekabetin olduğu ‘turizm sektörü’ başta gelmektedir. Rakip ülkeler karşısında tercih edilebilir olma noktasında tanıtım oldukça önemlidir. Turistlere iletilen mesajların ulaşması ve ikna etmede kullanılan etkili bir destinasyon pazarlama aracıdır. Dolayısıyla, artırılmış gerçekliğin bireyler üzerindeki etkisi yadsınamaz. Ayrıca, turistlerin seyahatlerini kolaylaştırmak, seyahat deneyimlerini zenginleştirebilmek, karar verme sürecini hızlandırmak, memnuniyetlerini artırmak ve tekrar destinasyonu ziyaret etmesini sağlamak hususlarında katkısı olduğu akademik araştırmalarca belirtilmektedir.
ARTIRILMIŞ GERÇEKLİĞİN TURİZMDE KULLANIMA ÖRNEKLER
Artırılmış gerçekliğin turizmdeki kullanımı giderek yaygınlaşmaktadır. Bu yazıda, öne çıkan 7 kullanım alanına yer verilmiştir. Bunlar;
• Artırılmış Gerçekliğin Destinasyonda Kullanımı: Tarih, kültür, edebiyat, çeşitli cazibe unsurları, popülaritesi yüksek, filmlere ve kitaplara konu olmuş veya diğer açılardan önemli olan destinasyonları fiilen orada bulunmadan ziyaret etme fırsatı sunmaktadır. Örneğin, “Hobbition AR Uygulaması” ile “Hobbit” adlı filmde geçen bazı yerleri deneyimlemek mümkündür. Bir başka örnek vermek gerekirse, “City AR Uygulaması” ile 300 aşkın şehir gezilebilmektedir. artırılmış gerçeklik uygulamasıdan destinasyon ziyareti sırasında müşteri deneyimini zenginleştirebilme amacıyla da yararlanılabilmektedir. Örneğin, “Mardin AR” ile Mardin ilinin tarihi ve turistik açıdan bilgi edinilebilmektedir. Bunun dışında, bu teknoloji ile desteklenmiş çeşitli oyunlarda bulunmaktadır.
• Artırılmış Gerçekliğin Otelde Kullanımı: Artırılmış gerçeklik teknolojisinin konaklama işletmelerinde kullanımı da söz konusudur. Örneğin; rezerve etmeyi düşündüğümüz otel odalarını gezebilme, odanın rengini ayarlayabilme, otel içerisinde yön tarifi, otel çalışanı ve müşteri arasında iletişimin sağlanması amaçlarıyla kullanılmaktadır. Bu anlamda öne çıkan oteller arasında “City Hub Otel”, “Marriot Hotels”, “Omni Hotels and Resorts”, “Rixos Sungate Otel” ve “Premier Inn” sayılabilir.
• Artırılmış Gerçekliğin Kafe, Bar ve Restaurantlarda Kullanımı: İşletmelerin menülerinde yer alan ürünlerin görsellerini, akıllı telefon veya tablet yardımıyla tabakta/menüde yer alan görselin/QR kodların okutulması suretiyle üç boyutlu bir şekilde görebilme imkanı sunmaktadır. Müşteriler menüde yer alan ancak daha önce tatmadığı, adını bile duymadığı yemekleri doğrudan geçmek yerine görsellerine bakarak değerlendirebilmekte, yemeği şipariş etmeden son halini görebilmekte ve böylece hızlı bir şekilde karar almaktadır. Örnek olarak, “KabaQ AR Uygulaması” verilebilir. Bununla birlikte, akıllı masalardan sipariş verme, şiparişin tamamlanma sürecini izleyebilme, yapılan yorumlardan haberdar olma, yol tarifi, hava durumu gibi çeşitli işlemler yapılabilecektir.
• Artırılmış Gerçekliğin Ören Yerlerindeki Kullanımı: Ören yerlerinin tahrip olmadan önceki görüntülerini görmek, o dönemin atmosferini hissetmek ve bilgi edinmek açısından fayda sağlamaktadır. Bu hususta, Ankara Ulus’taki Roma Hamamı’na yönelik olarak geliştirilen “ARtur Standı” örnek olarak verilebilir.
• Artırılmış Gerçekliğin Müzelerdeki Kullanımı: Müzelerde; tarihi eserlerin ve tabloların özgün halini görebilmek, tablodaki görselleri hareketlendirebilmek, eserleri üç boyutlu olarak inceleyebilme, mahfaza (tabut) içindeki mumyaları üç boyutlu olarak görebilme, sanal turlara katılma, holografik yansıtılmış rehberlerin bilgi vermesi gibi çeşitli şekiller kullanımı mümkündür. AR’nin müzedeki kullanım alanlarına bir başka örnek vermek gerekirse, National Museum of Natural History’de “Skin and Bone AR Uygulaması” aracılığıyla kemikleri sergilenen hayvanların canlıymış gibi derileri görülebilmekte ve yarasa, yılan gibi hayvan sesleri dinlenebilmektedir. Türkiye’de artırılmış gerçeklik uygulamasının olduğu bazı müzeler:
– Sakıp Sabancı Müzesi,
– Topkapı Sarayı,
– SEKA Kâğıt Müzesi,
– Bursa Tofaş Saat Müzesi
– Yeşil Efendi Konağı “Atatürk ile Bir Gün Galerisi”
– Anadolu Medeniyetler Müzesi
– Beşiktaş JK Müzesi
– Türkiye İş Bankası Müzesi
– Latife Hanım Köşkü Anı Evi
• Artırılmış Gerçekliğin Ulaşımda Kullanımı: Artırılmış gerçekliğin bir diğer kullanım alanı ise havayollarıdır. Müşteriler, herhangi bir ölçü aracı kullanmadan ar mobil uygulamasıyla, valizinin fiziksel ölçülerini ve uçak kabinine uygunluğunu öğrenebilmekdir. Bununla beraber, havalimanında yön tarifi, uçakta koltuk yerini dizayn edebilme, ayak koyma bölmesini belirli bir orana kadar genişletebilme imkanı bulunmaktadır. Örneğin; Hollanda Kraliyet Havayolları KLM, müşterilerine bilet ayırtmadan önce taipei, stavanger ve edmonton gibi çeşitli destinasyonları ziyaret etme fırsatı sunmaktadır.
• Artırılmış Gerçekliğin Dil Sorunsalında Kullanımı: Çeviri imkanı sunmaktadır. Özellikle yabancı ülkelere olan seyahatlerde, bilmediğimiz bir dilde yazılı olan ürünün içindekiler bilgisi veya tabela gibi metin içeriklerinin tercüme edilmesi konusunda kolaylık sağlayarak dil engelini ortadan kaldırmaktadır.
Kaynaklar
- Karal, Hasan, Mustafa Serkan Abdüsselam (2015). “Artırılmış Gerçeklik.” Şu kitapta: Haz/Ed. Buket Akkoyunlu, Aytekin İşman ve Hatice Ferhan Odabaşı. Eğitim Teknolojileri Okumaları. Ankara: Tojet,149-170.
- Özgüneş, Reşad Emre, and Düriye Bozok (2017). “Turizm sektörünün sanal rakibi (mi?): Arttırılmış gerçeklik.” Uluslararası Türk Dünyası Turizm Araştırmaları Dergisi, 2(2), 146-160.
- Sertalp, Evren (2018). “Ören Yerlerinde Artırılmış Gerçeklik Standlarının Kullanımı: Ankara Roma Hamamı ARtur Örneği.” Sanat ve Tasarım Dergisi, (22): 273-289.
- Sertalp, Evren (2016). Artırılmış Gerçeklik (AG) Uygulamalarının Turizm Alanında Kullanımı [Bildiri]. 21. Türkiye’de İnternet Konferansı, TED Üniversitesi, Ankara.
- Bayram Dede, Melih (2011). Rixos Otel müşterilerine AveaBiz yol gösterecek. https://www.melihbayramdede.com/rixos-otel-musterilerine-aveabiz-yol-gosterecek/15026/.html
- Carlton, Bobby (2018). “KLM Airlines App Uses AR To Determine If Your Luggage Is Carry-On.” https://vrscout.com/news/klm-airlines-ar-carry-on-luggage/
- Shillinglaw, James (2019). “KLM Debuts “Try Before You Fly” Augmented Reality Campaign Ads.” http://www.insidertravelreport.com/klm-debuts-try-before-you-fly-augmented-reality-campaign-ads.
- Smithsonian (2015). “Smithsonian Brings Historic Specimens to Life in Free “Skin and Bones” Mobile App.” www.si.edu/newsdesk/releases/smithsonian-brings-historic-specimens-life-free-skin-and-bones-mobile-app
