Last Updated on 10 Mayıs 2020 by Yaşar Çelik
Yaşanan salgın sürecinden; karmaşık sözleşmeler ilişkisi, avans ödemeleri ve benzeri sebepler dolayısıyla en çok turizm sektörünün ve turizm işletmelerinin etkilendiği söylenebilir.
Turizmde dinamizm hız kesmemeli, sektör sürekli kendisini yenilemeli ve sürekli gelecek döneme hazır olmalıdır. Bu yaşadığımız süreç, ileride turizm sektörünün yaşayabileceği beklenmedik hâllere karşı hazırlıklı olmak ve çıkarılabilecek dersler açısından da ayrıca önem arz ediyor.
Yakın dönemde de özellikle paket tur sözleşmelerinin iptali ve diğer tüketici işlemlerinin iptali ile ilgili hakem heyetleri ve mahkemelerin vereceği kararlar göz önüne alınarak; tüketici lehine çıkması muhtemel kararlara karşı seyahat acentaları hazırlıklı olmalı ve alabileceği tedbirleri şimdiden alması gerekmektedir.
TÜKETİCİYE HİZMET VEREBİLMEK İÇİN ONLARCA SÖZLEŞME YAPILIYOR
Bir paket tur veya başkaca bir turistik faaliyet planlayan tüketiciye hizmetin sağlanabilmesi için:
• Tur operatörünün yaptığı sözleşmeler,
• Konaklama işletmesi ile yapılan sözleşmeler, (konaklama işletmesinin gıda şirketleriyle yaptığı sözleşmeler, dönemlik çalışacak işçilerle yapılacak sözleşmeler, organizatör firması ile yapılan sözleşmeler, alt işveren olarak çalışacak spa merkezi alışveriş merkezi gibi işletmelerle yapılan sözleşmeler…)
• Ulaştırma işletmesi ile yapılan sözleşmeler, (ulaştırma işletmesinin işçilerle yaptığı sözleşmeler, araç kiralamaları için yapılan sözleşmeler…)
• Turist rehberi ile yapılan sözleşmeler ve turist rehberinin 3. Kişilerle yapmış olduğu sözleşmeler.
Şeklinde daha ilk bakışta yaklaşık altı yedi işletmenin taraf olduğu en az on beş adet sözleşme karşımıza çıkmaktadır. Ve bu sözleşmeler bütünü çoğu zaman seyahat acentalarının etrafında kuruluyor; yani seyahat acentaları tüm bu ilişkilerin merkezinde konumlanıyor. Birçok farklı işletmeyi finanse eden seyahat acentaları; tüketiciye hizmetin götürülmesi, sektör içinde rekabetin geliştirilerek tüketici yararına işlemlerin yapılmasını sağlamaktadır. Bu ilişkilerin doğal bir sonucu olarak da risklere karşı hazırlıklı olması gereken en önemli işletme olarak karşımıza seyahat acentaları çıkmaktadır.
RİSK ANALİZLERİ YAPILMALI VE YOL HARİTASI ÇİZİLMELİDİR
Saydığımız ilişkiler ve sözleşmelerin tamamının tüketiciye hizmet sunulması amacına yöneldiğini belirtmiştik, peki ya saydığımız bu sözleşme ağının temeli çökerse?
İşte yazımızın başında bahsetmiş olduğumuz Covid-19’un sektöre vereceği zarar bu sözleşme ağının temelden çökmesi ve tüketicinin yapmış olduğu sözleşmelerden dönmesi ve tüketiciye bir kesinti yapılmaksızın iade hakkının tanınması durumunda işletmelerin göreceği zararlar göz önünde bulundurulmalıdır. Yakın gelecekte tüketiciye tanınması muhtemel hakları düşünerek danışmanlığını yaptığımız işletmelerin tamamında, savunma mekanizmalarının oluşturulması ve alınabilecek tedbirler için işlemlere başladık ve uzun vadeli planlar oluşturmaya başladık.
Tüketici açısından mücbir sebep olarak kabul görecek salgının, konaklama ve ulaşım işletmeleri ile sözleşme yapan seyahat acentaları için de mücbir sebep olarak kabul edilecektir. Ticari ilişkilerin kendine has özellikleri uyarınca sözleşme analizleri yapılarak, acentalar iade taleplerini ilgili işletmelere derhal iletmeli ve hukuki yollara başvurulacaksa hazırlıkları gecikmeksizin yapılmalıdır.
Turizm sektöründe faaliyet gösteren tüm işletmelerin haber sitelerinden ve sosyal medyadan takip ettiği tekrar uçuşların ne zaman yapılacağı, hayatın ne zaman normale döneceği gibi haberlerin takibinin yanında bahsetmiş olduğumuz tüketici haklarının incelenmesi, hakem heyetleri ve tüketici mahkemelerinden çıkacak sonuçların da şimdiden hesaba katılarak hareket edilmesi, kanımızca da şimdiden acilen risk analizi yapılarak bir strateji ve yol planının çizilmesi gerekmektedir.
** Metin içerisinde yer alan açıklamaların tamamı bilgilendirme amaçlı olup, hukuki tavsiye niteliğinde değildir. Erişim sağlayan ve işlem yapmak isteyen tüm kullanıcılara öncelikli olarak özel hukuki danışma almalarını tavsiye ederiz. Ayrıntılı bilgi almak için www.aremhukuk.com internet sitesi üzerinden bizimle iletişime geçebilirsiniz.
Av. Arman Ahmet Öztan
A’rem Hukuk Bürosu Kurucu Ortak
