Yemek Pornosu (Food Porn)

Last Updated on 23 Kasım 2020 by Yaşar Çelik

Yemek pornosu başlığını gördüğünüz zaman bilgi çağında yeni türemiş bir terim olduğunu düşündünüz değil mi? Aslında bu bir bakıma doğru. Kelime çok eskilere dayanmıyor fakat anlamına gelecek olursak o kadar da yeni sayılmaz:

“Elle dergisi neredeyse her hafta hazırlanmış bir yemeğin güzel, renkli bir fotoğrafını verir; kirazlarla süslenmiş altın sarısı keklikler, hafif pembe bir tavuk chaudfroid (bir tür tavuk sosu, jöleli tavuk yemeği), kırmızı kabuklarıyla çevrili bir kerevit kalıbı, şekerlemeli meyve tasarımları vb.”

Yukarıda okumuş olduğunuz cümle yemek pornosu başlığını kullanmış olmasa da aslında içerik olarak betimlediği şey yemek pornosundan faklı bir şey değil. Üstelik Roland Barthes tarafından Elle Magazine adlı dergide yayımlanan bu yazı tam olarak 1957 yılına aittir. Roland, Elle dergisindeki fotoğrafların insanları etkileyici fotoğraflar olduğu ve dergiye göre yemek pişirmenin sadece göz için olduğunu belirtmiştir.

#TGilekeşfet önerisi: Hızlı tüketim ve vitrin çağı

Peki, Türkçesi ‘Yemek Pornosu’ olarak çevrilen Food-Porn tam olarak nedir?

Food-porn kavramının tartışmalı bir kavram olduğunu belirten Mcbride (2011: 38) akademisyenler tarafından bu kavramın seçilme sebebinin, (bir kelime oyunu gibi) bu isimlerle oluşturulan konuların daha çok ilgi çekmesinden ötürü olduğunu vurgulamıştır. Mcbride’ye göre food-porn kavramı dergi, televizyon veya çevrim içi olarak insanları etkileyen, ağız sulandıran görüntüleri tanımlamak için kullanılmaktadır.

Yemek pornosu en basit tanımıyla zevk için fotoğraflanan yemeğin görsel olarak estetikleştirilmesi şeklinde tanımlanmaktadır (Taylor ve Keating, 2018: 5). Yemek pornosunun doğası, yemek dışı pornografide olduğu gibi yeni olası deneyimler ve artırılmış gerçeklik fantezisi şeklinde ifade etmek doğru olacaktır (Baudrillard, 1990). Yani yemek pornosu bir nevi “izleyerek zevk alma” durumu olarak ifade edilebilir çünkü insan kendisinin o an için yapamayacağı şeyleri izlemekten zevk alır. Bu durum pornografide olduğu gibi yemek pornosunda da insan üzerinde uyarıcı bir etkiye sahiptir. Bu görsel efektlerin insan vücuduna verdiği uyarı açlık uyarıcı Ghrelin hormonunu tetikler ve bu hormon açlık duygusu geçtikten sonra düşer.

Tam da bu konuda 2012 yılında Schüssler vd. tarafından yapılmış mükemmel bir çalışma da bu durumu ispat niteliği taşımaktadır. Schüssler vd., (2012) insanlar üzerinde yapmış oldukları çalışmada hem etkileyici olmayan açlık hissi uyandırmayacak hem de etkileyici yemek resimlerini belirli aralıklarla öğünlerden önce deneklere göstermiş ve deney sonucunda etkileyici yemek resimlerinin insan üzerindeki ghrelin hormonunu etkilediği ve bu hormonun seviyesinin yükseldiği tespit edilmiştir. Hem, iyi pişmiş büyük bir köftenin üzerine eriyen ince kaşarın resmini izlemek kimde açlık hissi uyandırmaz ki?

#TGilekeşfet önerisi: Gastronomide yeni bir pazarlama alanı: Nörogastronomi

Etkileyici yemek resimleri izlemek insanın ağzının suyunu akıtıyor!

Birilerinin tuzağına mı düşüyoruz?

Evet, günümüz teknoloji çağında özellikle sosyal medya uygulamalarında hemen her gün yüzlerce yemek pornosuna maruz bırakılıyoruz. Bazen istemeden de olsa kendimizi bu resimlere kaptırıyoruz. Önümüze açılan bu yemek pornolarını izlemeden kendimizi alamıyoruz. Ve o resimleri izledikçe vücudumuzda çeşitli reaksiyonlar oluşuyor ve ghrelin hormonun seviyesi yükseliyor. Bir süre sonra kendimizi açlık hissedecek duruma gelmiş bir şekilde buluyoruz. O yemekleri deneyimlemek için gerçek bir heyecan duyuyoruz. Bu noktada yemek pornosunu pazarlama stratejisi olarak kullanan ve online olarak reklamlara ağırlık veren restoranların emellerine alet olduğumuz gerçeği görülüyor. Ve nihayetinde elimizde bir imkan var ise o yemeği deneyimlemek için o imkanı sonuna kadar kullanabiliyoruz! Yani etkileyici yemek pornosu gösterimleri amacına ulaşarak bizi etkisi altına alıyor. En azından ben şu an çıkıp nar gibi kırmızı bir odun ateşi közünde pişmekte olan bir etin cızırtısını, etin üzerinde akan yağlarını ve yağlarının közde bıraktığı o insanı kendisine çeken etkileyici sesi duymak için bir restorana gitmek istiyorum!

İşte yemek pornosu tamda bu amaçla ortaya çıkmış oluyor!

Tam 246 Milyon #foodporn hashtegi!

Evet, instagram üzerinden #foodporn hashtagi ile arama yapıldığında tam şuan da (20.11.2020) 246 milyon paylaşımın yapıldığı görülüyor. Aynı zamanda konu dâhilinde yapılan diğer aramalar da mevcut; #foodpornshare 3.4 milyon, #foodpornography hashtagi ile ise 1.5 milyon paylaşım yapıldığı görülmektedir. Bu paylaşımların sayısına bakıldığında yemek pornosunun bu dijital çağda ne derece önemli olduğunu anlamak hiç de zor değil.

Okumayı bitirdiniz. Siz de derinden bir açlık hissediyor musunuz?

Kaynak

Baudrillard, J. (1990). Seduction. London: Macmillan.

Mcbride, A.E., (2011). Journal of Food and Culture, 10(1), 38-46.

Roland Barthes, (1957). Mythologies. (Hill and Wang). New York, 1972.

Schüssler, P., Kluge, M., Yassouridis, A., Dresler, M., Uhr, M. & Steiger, A. (2012). Ghrelin Levels Increase After Pictures Showing Food. Obesity, 20(6): 1212-7.

Taylor, N. & Keating, M. (2018). Contemporary food imagery: food porn and other visual trends. Communication Research and Practice, 4(1): 1-17.

Erdi Sağdıç
Necmettin Erbakan Üniversitesi
Turizm İşletmeciliği Bölümü Yüksek Lisans Öğrencisi