Last Updated on 9 Ocak 2021 by Yaşar Çelik
Yeminli Mali Müşavir Ali Çakmakcı’nın, turizm işletmelerinde adisyon uygulamaları hakkındaki yazısını sizlere aktarıyoruz.
Turizm tesislerinde konaklayan müşterilerin konaklama süresince tesis bünyesinde bulunan restoran, cafe, bar, havuz, plaj vb. yerlerde yapmış oldukları konaklama hizmetine dahil olmayan, ekstra nitelikteki bazı harcamalar için tesis genelinde kullanılmakta olan otelcilik programlarına göre düzenlenen adisyonlara ilişkin faturanın hizmetin sunulması sırasında düzenlenmek yerine müşterinin oda hesabına eklenerek otelden ayrılışı sırasında düzenlenmesi mümkün görülmektedir.
Belge düzenine ilişkin olarak Kanunun mükerrer 257. maddesinin Hazine ve Maliye Bakanlığına verdiği yetkiye dayanılarak gerçek usulde vergilendirilen hizmet işletmelerinde adisyon kullanılması zorunluluğu getirilmiş ve adisyon kullanımına ilişkin usul ve esaslar 185, 200, 298 ve 299 Sıra No.lu Vergi Usul Kanunu Genel Tebliğleriyle belirlenmiş olup, adisyonun hizmetin ve emtianın cins ve miktarını göstermek amacıyla düzenlenen bir belge olduğu açıklanmıştır.
Adisyon kullanmak zorunda olan işletmeler
Adisyon kullanmak zorunda olan hizmet işletmeleri 185 sıra numaralı Vergi Usul Kanunu Genel Tebliğinde açıklanmıştır.
- Masada servis yapılan ve gerçek usulde vergiye tabi olan;
Kurumlar Vergisine tabi olan kurumlar tarafından çalıştırılan veya Vergi Usul Kanunu hükümleri uyarınca bilanço veya işletme hesabı esasına göre defter tutulan ve alkollü içki servisi yapılan gece kulüpleri, diskotekler, barlar, pavyonlar, gazinolar, meyhaneler ve lokantalar gibi işletmeler, - Alkollü içki servisi yapılmamakla birlikte Kurumlar Vergisi Kanunu’na tabi olan her türlü kurumlar tarafından çalıştırılan veya Vergi Usul Kanunu hükümleri uyarınca bilanço usulüne göre defter tutulan lokanta, kafeterya, pastane, gazino gibi işletmeler,
adisyon kullanmak mecburiyetindedirler.
Adisyonlara düzenlenme saati yazılacak
200 sıra numaralı VUK Genel Tebliğine göre hizmet işletmelerinde ayrıca adisyon masası bulundurmayacaklardır. Adisyonlar, müşteriden sipariş alınırken kopyalı ve en az iki örnek olarak düzenlenecek ve müşteri masasına bırakılacaktır. Daha sonra alınan siparişlerin de adisyona işleneceği tabiidir. Hizmetin tamamlanmasından sonra adisyon müşteriye ibraz edilecek ve bu adisyona dayanılarak hesap ödenecektir. Ayrıca, müşterinin talebi beklenilmeksizin fatura, fatura vermeyi gerektirmeyen hallerde de perakende satış fişi veya yazar kasa fişi düzenlenerek, adisyonun birinci örneği ile birlikte müşteriye verilecek, ikinci örneği ise işletmede kalacaktır. Bu Genel Tebliğin yayınlandığı tarihten itibaren müşteri masasına bırakılan adisyonlara düzenlenme saati yazılacaktır. Düzenlenme saati yazılmayan adisyonlar, müşteri masasına konmuş olsa dahi hiç düzenlenmemiş sayılacaktır.
Günlük müşteri listeleri düzenleme ve işletmede bulunma
Bilindiği üzere 213 sayılı Vergi Usul Kanunun ” Taşıma Ve Otel İşletmelerine Ait Belgeler ” başlıklı 240. maddesinin (C) bendinde ” Otel, motel ve pansiyon gibi konaklama yerleri, odaları, bölmeler ve yatak planlarına uygun olarak müteselsil seri ve sıra numaralı Günlük Müşteri Listeleri düzenlerler ve işletmede bulundururlar.
Bu listelerde aşağıdaki bilgiler bulunur:
1- Mükellefin adı, soyadı, varsa ünvanı ve adresi,
2- Oda numaraları yazılmak suretiyle müşterinin adı, soyadı ve oda ücreti,
3- Düzenleme tarihi.”
hükmü yer almaktadır.
298 sıra numaralı VUK Genel Tebliğine göre, Vergi Usul Kanunu hükümleri uyarınca bilanço veya işletme hesabı esasına göre defter tutan gece kulüpleri, diskotekler, barlar, pavyonlar, gazinolar, meyhaneler, lokantalar, kafeteryalar ve pastane gibi işletmeler adisyon kullanmak mecburiyetindedir.
Adisyon kullanılmasına gerek bulunmayan işletmeler
Ancak, self servis esasına göre işletilen lokanta, kafeterya gibi işletmeler, sadece çay, kahve ve meşrubat satımı yapan kahvehane, çay ocağı ve çay bahçesi gibi işletmeler, basit usulde vergilendirilen hizmet işletmeleri ile tom boncuk veya özel kredi kartıyla takip edilen hizmetlerin verildiği tatil köyü, otel gibi konaklama işletmelerinde adisyon kullanılmasına gerek bulunmamaktadır. Bu kesim, bu Tebliğ ile kapsam dışında bırakılmışlardır.
185 ve 200 sıra numaralı Vergi Usul Kanunu Genel Tebliğlerinin, bu Genel Tebliğe aykırı olmayan hükümleri yürürlüktedir. Ayrıca, adisyon kullanılmasına ilişkin olarak daha önce yayımlanan 222 sıra nolu Vergi Usul Kanunu Genel Tebliği, bu Tebliğin yürürlüğe girdiği tarih itibariyle yürürlükten kaldırılmıştır.
299 sıra numaralı VUK Genel Tebliğine göre bilindiği gibi, 298 sıra nolu Vergi Usul Kanunu Genel Tebliği ile 213 sayılı Vergi Usul Kanununun mükerrer 257’nci maddesinin Bakanlığımıza verdiği yetkiye dayanılarak adisyon kullanmak zorunda olan hizmet işletmeleri yeniden belirlenmiştir.
- Söz konusu Genel Tebliğde adisyon kullanmak zorunda olduğu açıklanan hizmet işletmelerinin alkollü içki servisi yapmaları halinde adisyon düzenleme mecburiyetleri bulunmaktadır.
- Alkollü içki servisi yapmayan hizmet işletmelerinin ise adisyon düzenleme zorunlulukları söz konusu değildir.
Diğer taraftan, Katma Değer Vergisi Mükelleflerinin Ödeme Kaydedici Cihazları Kullanmaları Hakkında 3100 sayılı Kanunun 1/3 üncü maddesinde, “Ödeme kaydedici cihazların kullanılması mecburiyeti, Hazine Ve Maliye Bakanlığınca tespit edilen faaliyetlerle uğraşanlar hakkında uygulanmaz.” hükmü mevcuttur.
Anılan hükümle Bakanlığa tanınan yetkiye dayanılarak yayımlanan 49 Seri No.lu VUK Genel Tebliği ile “münhasıran” günlük müşteri listesinde kayıtlı müşterilerine hizmet veren otel, motel ve pansiyon işletmecileri” ödeme kaydedici cihaz kullanma mecburiyeti dışında bırakılmıştır.
Bu nedenle, turizm tesislerinde konaklama hizmetinden yararlananların günlük müşteri listesine kaydedilmesi gerekmekte olup, bu müşterilerin konaklama süresi içerisinde yapmış olduğu ekstra harcamaların oda ücretine eklenerek, tesisten ayrılış sırasında Vergi Usul Kanununa göre düzenlenecek fatura ile belgelendirilmesi mümkün bulunmaktadır.
Öte yandan, tesis içinde günlük müşteri listelerine kaydedilen müşteriler dışındakilere de hizmet verilmesi halinde, ödeme kaydedici cihaz kullanılması gerektiği ve tesis içinde yer alan restaurant, cafe, bar vb. yerlerde bu kişilere sunulan hizmetler dolayısıyla ödeme kaydedici cihaz fişi veya Vergi Usul Kanununda belirlenen haddin aşılması hâlinde fatura düzenleneceği tabiidir .
Özetle, tom boncuk (elektronik özel kart sistemi) veya özel kredi kartıyla takip edilmeyen veya aşağıda yer verdiğimiz üzere bunun dışında teknolojinin gelişimine bağlı olarak diğer ödeme yöntemleriyle hizmetlerin verilmediği tatil köyü, otel gibi konaklama işletmeleri ile 298 Sıra No’lu V.U.K. Genel Tebliğinde adisyon kullanmak zorunda olduğu açıklanan hizmet işletmelerinin alkollü içki servisi yapmaları halinde adisyon düzenleme zorunluluğu vardır. Alkollü içki servisi yapmayan hizmet işletmelerinin ise adisyon düzenleme zorunlulukları yoktur.
Günübirlik müşterilere alkollü içki satış varsa adisyon düzenleme zorunlu
İdarenin bir görüşüne göre “Buna göre, işletmenizde her şey dahil sistemiyle verdiğiniz hizmetler ile tom boncuk veya özel kredi kartı ve benzeri usullerle takip edilen hizmetler için adisyon düzenleme mecburiyetiniz bulunmamaktadır. Ancak günübirlik olarak işletmenizin sunmuş olduğu hizmetlerden yararlanmak isteyen müşterilere işletmenizde alkollü içki satışınızın bulunması halinde adisyon düzenleme mecburiyetiniz bulunmaktadır. Ayrıca, verilen bu hizmetler dolayısıyla V.U.K.’ nun 232 nci maddesine göre fatura düzenleme haddinin altında kalan satışlarınızı belgelendirmek için ödeme kaydedici cihaz kullanmanız gerektiği tabiidir. ”
Self servisin yanında içkili ya da içkisiz servislere adisyon düzenleme mecburiyeti
Müşterilere verilen oda ücretine dahil edilen sabah kahvaltısı hizmeti için hizmetin self servis olarak yapılması veya otelinizde tom boncuk veya özel kart sistemi ile hizmetin takibinin mümkün olması halinde adisyon düzenlenmesine gerek bulunmamaktadır. Ancak, bunların dışında, işletmenizin alkollü içki hizmeti de veren bir işletme olması halinde adisyon kullanma mecburiyetiniz bulunacağından self servisin yanında masaya da servis yapılması durumunda masaya yapılan servisler için (içkili ya da içkisiz) adisyon düzenleme mecburiyetiniz bulunmaktadır .
Sonuç olarak, her şey dahil sistemde bazı teknolojik kartlarla takip edilen hizmetlerde ve günübirlik hizmet ifalarında ise alkollü satışların olmaması durumunda adisyon kullanımına gerek olmadığı anlaşılmaktadır. Bunun dışındaki durumlarda otellerde ve konaklama tesislerinde adisyon kullanılacaktır.
200 sıra no’lu VUK Genel Tebliğine göre kullanılmayan, düzenlenmeyen veya düzenlenip müşteri masasına konulmayan her bir adisyon için 213 sayılı Vergi Usul Kanununun 353. maddesinin 2 numaralı bendinin ikinci fıkrası uyarınca ayrı ayrı özel usulsüzlük cezası kesilecektir.
Birden fazla fiilin, tek tutanakla tespiti, ayrı ayrı özel usulsüzlük cezasının kesilmesine engel teşkil etmez. Bu durumun aksi yönde bazı yargı kararlarının olduğunu belirtmek isteriz.
