Last Updated on 8 Nisan 2022 by Yaşar Çelik
Dış Ekonomik İlişkiler Kurulu (DEİK) Ekonomik Araştırmalar Direktörlüğü tarafından hazırlanan Aylık Ekonomi Bülteni yayınlandı. Raporda Türkiye ve dünya ekonomisinden öne çıkan başlıklar derlenmiş. İşte aylık ekonomik gelişmeler raporu ve öne çıkanlar…
Rapora göre; Mart ayında hizmet enflasyonu bir önceki aya göre 3,8 puan artarak %36,7 oldu. Ulaştırma enflasyonu 13,5 puan artarak %60,4 ile otel ve lokanta enflasyonu ile aynı seviyede gerçekleşti.
2021’in Ocak ayında 1,8 milyar USD açık veren cari işlemler dengesi, 2022 yılının Ocak ayında 7,1 milyar USD açık verdi. Böylelikle, cari açık 2022 Ocak ayında yıllıklandırılmış bazda 20,2 milyar USD olarak gerçekleşti.
Hazine kamuya iş yapıp alacağı olan müteahhitlere “vergi borcu” mahsubu imkânı getirdi. Vadesi geçmiş vergi borçları kamu alacaklarından mahsup edilebilecek.
Aylık Ekonomik Gelişmeler Raporu- Mart 2022
Kime: DEİK Üyeleri
Kimden: Caner Çolak, DEİK Genel Sekreteri
Sayın Üyemiz,
DEİK Ekonomik Araştırmalar Direktörlüğü tarafından hazırlanan Aylık Ekonomi Bülteni ekte bilgilerinize sunulmaktadır. Bültende öne çıkan gelişmeler şu şekildedir:
Türkiye:
• Ocak ayında sanayi üretimi, elektrik ve doğal gaz kesintileri gibi arızi gelişmelerin de etkisiyle, yıllık %7,6 ile son 18 ayın en düşük seviyesinde büyüdü.
• Şubat ayında 50,4 seviyesinde ölçülen Türkiye İmalat Satın Alma Yöneticileri Endeksi (PMI) Mart ayında 49,4’e gerileyerek son 10 ayda ilk kez 50 eşik değerin altında hesaplandı.
• SAMEKS Bileşik Endeksi ise Mart ayında bir önceki aya göre 0,8 puan artarak 54,3’e yükseldi. Endeksteki ivmelenmede hizmet sektörü endeksinin 1,8 puan artışla 54,8 değerine yükselmesi etkili olurken, sanayi sektörü endeksi 1,8 puan azalışla 52,1 seviyesine geriledi.
• İmalat sanayi kapasite kullanım oranı (KKO) Mart’ta aylık 1 puan artışla %78,2’ye yükseldi.
• TCMB Para Politikası Kurulu Mart ayı toplantısında politika faizini %14 seviyesinde sabit tuttu.
• Reel Kesim Güven Endeksi Mart 2022’de 1,7 puan azalarak 108,2 oldu. Genel gidişat 6,8, üretim hacmi ise 4,6 puan azalarak sırasıyla 79,2 ve 117,3 olurken toplam istihdam alt endeksi 0,3 puan artarak 115,5 seviyesinde gerçekleşti.
• Tüketici Güven Endeksi Mart 2022’de bir önceki aya göre 1,3 puan artarak 72,5 oldu. Mevcut durumda hane halkı maddi durum endeksi 0,8 puan azalırken gelecek 12 aya ilişkin dayanıklı tüketim mallarına harcama düşüncesi 3,9 puan artarak 93,3 oldu.
• 2022 yılı Şubat ayında ihracat önceki yılın aynı ayına göre (YY) %25,4 artarak 20 milyar USD, ithalat ise aynı dönemde %44,5 yükselerek 27,9 milyar USD oldu. 2022’un ilk 2 ayında ihracat önceki yılın aynı dönemine göre %21,4 artarak 37,6 milyar USD seviyesine yükselirken ithalat ise %49,2 artarak 55,7 milyar USD seviyesine ulaştı.
• Türkiye 2001-2020 yılları arasında Polonya ve Çekya’dan sonra rakipleri arasında ihracatını en fazla artıran ülke olmuştur.
• 2022 yılı Ocak ihracat birim değer endeksi önceki yılın aynı ayına göre %6,5 artarak 105,9 değerini alırken, ithalat birim değer endeksi %42,7 artışla 145,5 değerini alarak şimdiye kadarki en yüksek düzeyine ulaştı. İhracat fiyatlarının ithalat fiyatlarına oranını ifade eden dış ticaret haddi ise 72,8 değeri ile şimdiye kadarki en düşük değerini aldı.
• 2021’in Ocak ayında 1,8 milyar USD açık veren cari işlemler dengesi, 2022 yılının Ocak ayında 7,1 milyar USD açık verdi. Böylelikle, cari açık 2022 Ocak ayında yıllıklandırılmış bazda 20,2 milyar USD olarak gerçekleşti.
• Ocak ayında 52,3 olarak ölçülen İstanbul Sanayi Odası Türkiye İmalat Sektörü İhracat İklimi Endeksi Şubat’ta 55,2’ye yükselerek Türk imalat ihracatçılarının talep ikliminde belirgin bir iyileşmeye işaret etti.
• 2022’nin Şubat ayında TCMB’nin döviz rezervleri önceki aya göre 2,3 milyar USD azalışla 61 milyar USD olurken, altın rezervleri ise önceki aya göre 4,9 milyar USD artışla 43,5 milyar USD oldu. Toplam rezervler ise önceki aya göre 2,6 milyar USD artışla 112,3 milyar USD oldu.
• Mart ayında tüketici enflasyonu bir önceki aya göre 6,7 puan artarak %61,1’e yükseldi. Çekirdek B enflasyonu 4,3 puan, dayanıklı mal enflasyonu ise 6,7 puan artarak sırasıyla %51,3 ve %68,5 oldu.
• Özel kapsamlı C endeksinin son üç aylık ortalama hareketine bakıldığında, Mart ayında C Endeksi enflasyonu bir önceki aya göre 5,5 puan artarak %44 oldu.
• Gıda enflasyonu Mart ayında 5,9 puan artarak %70,3 olurken enerji enflasyonu ise aynı dönemde 20 puanlık yükselişle %102,9 olarak gerçekleşti. Gıda ve enerji dışı mallar enflasyonu Şubat ayında %59,2 seviyesine yükseldi.
• Mart ayında hizmet enflasyonu bir önceki aya göre 3,8 puan artarak %36,7 oldu. Ulaştırma enflasyonu 13,5 puan artarak %60,4 ile otel ve lokanta enflasyonu ile aynı seviyede gerçekleşti. Kira enflasyonundaki artış 1,2 puan ile ılımlı seyretti.
• 25 Mart 2022 haftasında bankacılık sektörü toplam krediler yıllık büyüme oranı önceki aya göre 3 puan artarak %47’ye yükseldi. Geçen yılın aynı ayında %21 olan kur etkisinden arındırılmış yıllık kredi büyüme oranı ise bu ayda %18 olarak hesaplandı.
• Tüketici kredileri yıllık büyümesi, konut kredilerindeki ılımlı artış öncülüğünde, Mart 2022’de %16’ya yükseldi. Kur etkisinden arındırılmış ticari krediler yıllık büyüme oranı ise önceki aya göre 4 puan artışla %17 seviyesinde hesaplandı.
• 25 Mart haftasında TL cinsi ticari krediler ortalama faiz oranı önceki aya göre 0,2 puan artarak %20,9’a yükselirken, USD cinsi ticari kredi faiz oranı aylık 0,1 puan artarak %4,3’e yükseldi.
• İhtiyaç kredisi faiz oranı aylık 0,4 puan azalarak %28,5’e gerilerken, konut kredisi faiz oranı ise aylık 0,3 puan artarak %18,1’e yükseldi.
• 2022 Şubat ayında bütçe gelirleri 270,5 milyar TL, bütçe giderleri 200,8 milyar TL olarak gerçekleşmiş böylece ay içinde 69,7 milyar TL bütçe fazlası verilmiştir. 2022 Ocak-Şubat döneminde ise, gelirler 446,5 milyar TL, giderler 346,7 milyar TL olarak gerçekleşerek 99,7 milyar TL bütçe fazlası verilmiştir.
Küresel:
• FED, 16 Mart 2022 tarihli politika toplantısında faiz üst sınırını %0,25’ten %0,5’e yükseltti.
• ABD ekonomisi 2021’in son çeyreğinde %5,5 genişlerken, yıl genelinde %5,5 büyümüş oldu. 2020 yılında %2,4 azalan hane halkı harcamaları 2021 yıl genelinde %6,9 arttı.
• Ocak 2021’de 65 milyar USD olan ABD mal ve hizmet ticareti açığı Ocak 2022’de 90 milyar USD seviyesinde gerçekleşti.
• ABD’de Ocak 2022’de %7,5 olan enflasyon Şubat ayında %7,9’a yükseldi. Ocak 1982’den beri en yüksek enflasyon gerçekleşirken enerji %25,6, gıda ise %7,9 seviyesinde gerçekleşti.
• 2021 yılının Ocak ve Şubat aylarında 103,3 milyar USD dış ticaret fazlası veren Çin 2022 yılının aynı döneminde 116 milyar USD fazla verdi.
• Çin’de enflasyon Ocak-Şubat 2022’de %0,9 seviyesinde gerçekleşti.
• 2020 yılında 4,5 daralan Japonya ekonomisi 2021 yılında %1,7 büyüdü.
• Japonya’da yıllık tüketici enflasyonu Şubat ayında %0,9’a yükseldi.
• Şubat 2022’de Japonya 670 milyar JPY dış ticaret fazlası verdi.
• Avro Bölgesi sanayi üretimi büyüme oranı, Ocak ayında %0 olmuştur.
• Avro Bölgesi bileşik PMI Mart ayında 1 puan azalarak 54,5’e geriledi.
• Son 2 aydır dış ticaret açığı vermeye başlayan Avro Bölgesi, Ocak 2022’de 27,2 milyar EUR açık vermiştir.
• Rusya sanayi üretimi Şubat ayında bir önceki yılın aynı ayına göre %6,3 büyüme kaydetti.
• Rusya TÜFE Şubat ayında %9,1’e yükselerek piyasa tahmininin üzerinde gerçekleşti. Şubat ayı enflasyonu, Ocak 2016’dan bu yana en yüksek orana ulaştı.
Mart Ayı Gündemi:
• Hizmet İhracatçıları Birliği (HİB), yeni dönem yol haritasını çıkardı. Birlik, ‘Hizmet İhracatı Strateji Belgesi’ raporunu hazırladı.
• Temel ihtiyaç maddelerinden olan deterjan, sabun, tuvalet kâğıdı, peçete, bebek bezi gibi ürünlerin KDV’si %18’den %8’e indirilirken yeme içme hizmetlerinin tamamında KDV’yi %8 olarak belirlendi.
• Fiyat artışı nedeniyle gündemde olan kırmızı etin ihracatına kısıtlama getirildi. Bu kapsamda büyükbaş hayvan, koyun ve keçi etlerinin Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti (KKTC), Azerbaycan ve Nahçıvan Özerk Cumhuriyeti dışındaki tüm ülkelere ihracatının kısıtlanmasına karar verildi.
• Hazine ve Maliye Bakanlığı, Kur Korumalı Mevduat ürünüyle ilgili bir açıklama yaptı. 22 Mart itibarıyla 270 milyar TL’si Hazine destekli ve 321 milyar TL’si TCMB destekli dövizden/altından dönüşümlü olmak üzere toplam 591 milyar TL’lik büyüklüğe ulaştığı kaydedilen açıklamada, 1 milyonun üzerinde hesap sahibinin kur korumalı mevduatta tasarruflarını değerlendirdiği ifade edildi.
• Resmî Gazete’de yayınlanan tebliğ göre Yabancı uyruklu kişi ve şirketler, yurtdışında yerleşik Türk vatandaşlar ile bu vatandaşların sermayedar olduğu şirketlerin döviz hesaplarının TL’ye dönüştürülmesine ilişkin YUVAM hesabı sistemine dahil olabilecek. Ayrıca vade sonunda yenileme imkânı getirildi. Gerçek kişiler, Kur Korumalı Mevduat sistemi devam ettiği sürece DTH’larını bozdurarak sisteme dahil olabilecekler.
• Uluslararası kredi derecelendirme kuruluşu Fitch, dünya ekonomisi için büyüme tahminini 2022 için yüzde 4,2’den yüzde 3,5’e, 2023 için yüzde 3’ten yüzde 2,8’e indirdi. Fitch, Türkiye ekonomisiyle ilgili büyüme tahminini de 2022 için yüzde 4,3’ten yüzde 2,4’e 2023 için yüzde 3,5’ten yüzde 3,2’ye düşürdü.
• Resmî Gazete’de yayımlanan düzenlemeye göre elektrikli araç şarj istasyonu yatırımlarına, yatırım bedelinin yüzde 75’ine ve 20 milyon TL’ye kadar geri ödemesiz destek sağlanacak.
• Katılım bankalarının toplam aktifleri 2020 yılı sonuna göre yüzde 64 artışla 716,5 milyar TL’yi aşarken, öz varlıkları yine aynı döneme göre yüzde 38 büyüme ile 36,3 milyar TL seviyesine yükselmiştir.
• Küçük ve Orta Büyüklükteki İşletmelerin Tanımı, Nitelikleri ve Sınıflandırılması Hakkındaki Yönetmelikte yapılan değişiklik yürürlüğe girdi ve böylece KOBİ tanımında kullanılan kriterler güncellendi. Buna göre; 250 kişiden az çalışan istihdam eden, yıllık net satış hasılatı veya mali bilançosundan herhangi biri 250 milyon lirayı aşmayan işletmeler KOBİ olarak tanımlanacak.
• TCMB, Yatırım Pozisyonu (UYP) verilerini açıkladı. Buna göre, ocak sonu itibarıyla Türkiye’nin yurt dışı varlıkları 2021 yılsonuna oranla yüzde 2,2 azalışla 286,3 milyar dolar, yükümlülükleri ise yüzde 0,3 artarak 524,6 milyar dolar oldu. Böylece Türkiye’nin yurt dışı varlıkları ile yükümlülüklerinin farkı şeklinde tanımlanan net UYP, ocak ayında eksi 238,3 milyar dolar düzeyinde gerçekleşti.
• Hazine kamuya iş yapıp alacağı olan müteahhitlere “vergi borcu” mahsubu imkânı getirdi. Vadesi geçmiş vergi borçları kamu alacaklarından mahsup edilebilecek.
Saygılarımızla,
